بررسی نحوه خبررسانی صداوسیما از یک مرکز فوق‌سری نظامی کشور؛ افشای اسرار نظامی یا فریب دشمن؟
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 09 خرداد 1401 22:40
روزنامه همدلی نوشت: روز شنبه خبرگزاری صداوسیما گزارش تصویری از یک مرکز فوق سری نظامی ایران منتشر کرد. خیلی زود بینندگان و کاربران شبکه‌های اجتماعی متوجه شدند که چگونه بی‌توجهی و بی‌دقتی سردبیران صداوسیما و همین‌طور خبرنگار باعث شده که اطلاعات مهمی درباره این پایگاه سری منتشر شود. اتفاقی که به گفته بسیاری از کارشناسان اولین بار نیست رخ می‌دهد. پیش‌ازاین نیز صداوسیما در گزارش‌های مختلفی از مراکز حساس امنیتی و نظامی ایران تصاویر و گزارش‌های خبری منتشر کرده که باعث شده اطلاعات فوق سری به‌راحتی در دسترس عموم قرار بگیرد. کارشناسان خبری معتقدند که عدم آشنایی خبرنگاران صداوسیما با گزارشگری نظامی از عوامل مهم این حوادث است. البته در این میان نیروهای نظامی نیز به خاطر اطمینان به این نیروهای غیرمتخصص نیز در این اتفاقات مؤثر هستند.
روز شنبه رسانه‌های مختلف رسمی ایران گزارش دادند که رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، از یکی از پایگاه‌های فوق سری پهبادی ایران بازدید کرده است. خبرگزاری ایسنا به نقل از روابط عمومی ارتش دراین‌باره نوشت: «پایگاه پهپادی راهبردی ۳۱۳ارتش جمهوری اسلامی ایران با انواع پهپادهای رزمی، شناسایی و انهدامی ایرانی، مسلح به سامانه‌های موشکی و بمب‌های بومی و سامانه‌های جنگ الکترونیک، مورد بازدید سردار سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح قرار گرفت. پایگاه پهپادی راهبردی ۳۱۳ یکی از پایگاه‌های زیرزمینی پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران است که متناسب با سطح امنیتی موردنیاز در مناطق مختلف مرزی توسط ارتش طراحی و گسترش یافته‌اند.»
این خبرگزاری بدون اشاره به محدوده این پایگاه آن را به‌کلی سری اعلام کرد. تصویب آیین‌نامه طرز نگاهداري اسناد سري و محرمانه دولتي و طبقه‌بندی و نحوه مشخص نمودن نوع اسناد و اطلاعات به سال 54 برمی‌گردد. بر اساس ماده یک این آیین‌نامه «اسناد سري و محرمانه دولتي به اعتبار مقدار مراقبتي كه بايد در حفظ آن‌ها بشود به چهار طبقه تقسيم می‌شوند: طبقه اول ـ اسنادي است كه افشاي غيرمجاز آن‌ها به اساس حكومت و مباني دولت ضرر جبران‌ناپذیری برساند. طبقه دوم ـ اسنادي است كه افشاي غيرمجاز آن‌ها منافع عمومي و امنيت ملي را دچار مخاطره كند. طبقه سوم ـ اسنادي است كه افشاي غيرمجاز آن‌ها نظام امور سازمان‌ها را مختل و اجراي وظائف اساسي آن‌ها را ناممكن كند. طبقه چهارم ـ اسنادي است كه افشاي غيرمجاز آن‌ها موجب اختلال امور داخلي يك سازمان شود يا با مصالح اداري آن سازمان مغاير باشد. اسناد سري در طبقات اول و دوم و اسناد محرمانه در طبقات سوم و چهارم قرار می‌گیرند. (اسناد طبقه اول با عنوان به‌کلی سري و اسناد طبقه دوم با عنوان سري و اسناد طبقه سوم با عنوان خيلي محرمانه و اسناد طبقه چهارم با عنوان محرمانه مشخص می‌شود).»
خبر بازدید رئیس ستاد کل نیروهای مسلح از پایگاه سری ارتش در حالی منتشر شد که صداوسیما گزارشی اختصاصی از این بازدید به نمایش گذاشت. گزارش منتشرشده نشان می‌دهد که یک خبرنگار قرار است با هلیکوپتر راهی این پایگاه سری شود؛ اما نکته اینجاست که خبرنگار اعلام می‌کند از کرمانشاه قرار است سفر هوایی خود را آغاز کند ولی هیچ‌کسی به او پیش از اجرای سفر نگفته که جزییات مأموریت او چیست. از همان ثانیه‌های ابتدایی گزارش، تصاویر افسران همراه با خبرنگار شطرنجی شده و قابل‌شناسایی نیست. این خیلی طبیعی است که افسرانی که به محل اختفای یکی از پایگاه‌های سری ارتش دسترسی دارند شناسایی نشوند؛ اما نکته اینجاست حالا برای عموم روشن است که خبرنگار حاضر در صحنه هم ازجمله افرادی خواهد بود که به جزییات این پایگاه سری دسترسی پیداکرده است. حداقل اگر دقیقاً نداند که این پایگاه کجاست اما حدود آن را متوجه شده است. این یعنی فردی به‌غیراز افرادی که بر اساس یک مسئولیت سازمانی از وجود و جزییات پایگاه سری مطلع هستند، نیز مطلع شده است و حالا همه می‌دانند که این خبرنگار صداوسیما هم از جزییات پایگاه سری خبر دارد و این موضوع می‌تواند برای اسناد سری یک خطر باشد.
حالا دشمنان ایران می‌توانند با رصد این خبرنگار به اطلاعات بیشتری درباره این پایگاه دست یابند و ممکن است به شیوه‌های مختلف دست به تخلیه اطلاعاتی او بزنند و به‌این‌ترتیب آنچه با عنوان اطلاعاتی مربوط به پایگاه سری ارتش شناخته‌شده افشا شود.
اما خطای گزارش فقط به این محدود نمی‌شود. خبرنگار در ادامه گزارش خود اعلام می‌کند که پرواز آنان به مدت 40دقیقه طول کشیده است. در همین حال ثانیه‌هایی هم از مسیر پروازی خود را به نمایش می‌گذارند. کارشناسان می‌گویند با توجه به اینکه مدل بالگرد در تصویر اولیه نمایش داده‌شده و طول پرواز را هم که خبرنگار اعلام کرده می‌توان به‌طور تقریبی حدس زد که محدوده این پایگاه سری کجاست. با توجه به اینکه پیش‌ازاین خبرنگار در ابتدای گزارش خود اعلام کرده بود محل پرواز آنان پایگاه یکم هوایی کرمانشاه است. درعین‌حال برخی می‌گویند که دستگاه‌های امنیتی کشورها چنانچه بخواهند می‌توانند از روی تصاویری که صداوسیما منتشر کرده نقشه تپوگرافی منطقه را شناسایی و مشخص کنند که بالگرد از کدام مسیر برای رسیدن به پایگاه سری ارتش استفاده کرده است.
محدوده پایگاه
در ادامه گزارش، خطای دیگری هم رخ می‌دهد. تصاویر برای لحظاتی سیاه می‌شود اما این بار صدای باز شدن یک در فلزی بزرگ پخش می‌شود. یکی از کاربران توییتر با انتقاد از انتشار چنین گزارش دراین‌باره نوشته: «در شهرک نشان داده نشد اما یقین دارم اگر صدای باز شدن در را به یکی از دوستانم که متخصص ساخت درهای بزرگ است نشان بدهم، به‌راحتی می‌تواند نوع در، آلیاژ، وزن، روزمینی یا زیرزمینی بودن و سایر مشخصات آن را به شما بگوید.» به‌این‌ترتیب می‌توان گفت هر دقیقه گزارش در واقع بخشی از اطلاعات این پایگاه سری را منتشر کرده است. اطلاعاتی که شاید اگر دستگاه‌های امنیتی کشورهای مختلف می‌خواستند به آن دسترسی پیدا کنند، کار بسیار سختی بود.
بعدازاین خبرنگار وارد پایگاه موردنظر می‌شود و در کنار سرلشکر عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش قرار می‌گیرد. سرلشکر موسوی در سخنان اولیه خود می‌گوید که «ما الان در عمق چندصدمتری زیر زمین و در یکی از نقاط ایران هستیم.» به‌طور واضحی او سعی می‌کند که حتی حدود پایگاه را نیز اعلام نکند؛ اما غافل از اینکه در گزارش پخش شده در صداوسیما پیش‌ازاین حدود پایگاه اعلام شده است. خبرنگار می‌گوید این پایگاه در رده‌بندی به‌کلی سری است ولی ما برای اولین بار اجازه ورود پیدا کردیم. سؤال این است که چگونه رده‌بندی به‌کلی سری در معرض دوربین خبرنگار قرار می‌گیرد؟
بعد خبرنگار در متنی که برای خبر می‌خواند می‌گوید بیش از 100فروند پهباد در دل کوه‌های زاگرس هستند و این یعنی بار دیگر به محدوده مکانی به‌کلی سری این پایگاه اشاره می‌شود.
کوه‌های غربی
در پایان نیز مجدداً خبرنگار اعلام می‌کند که در کجا گزارش خود را ضبط کرده و می‌گوید: «در دل کوه‌های غربی ایران یکی از پایگاه‌های ارتش جمهوری اسلامی» به‌این‌ترتیب شکی باقی نمی‌ماند که این پایگاه در کدام استان و در کدام محدوده جغرافیایی است. پایگاه که به‌کلی سری است و هیچ‌کس نباید از جزییات آن مطلع شود. انتشار جزییات «پایگاه پهپادی راهبردی ۳۱۳» فراتر از این هم بود. پس از انتشار عکس‌های مربوط به بازدید سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح از این پایگاه، یک اشتباه دیگر نیز صورت گرفت. در یکی از عکس‌های منتشرشده کپسول آتش‌نشانی دیده می‌شود که روی آن اسم دالاهو نوشته‌شده است. دالاهو یکی از شهرهای استان کرمانشاه است.
به‌غیراز این متادیتا (فراداده) مربوط به عکس‌ها، بدون حذف شدن در اختیار خبرگزاری‌ها قرار گرفت و با انتشار این عکس‌ها به‌راحتی می‌توان فهمید که این عکس‌ها در دو مرحله گرفته‌شده است. یک‌بار عکس‌های تکی پهپادها در صبح ۲۸اردیبهشت گرفته‌شده است و فردای آن روز یعنی ساعت ۱۰صبح ۲۹اردیبهشت، باقی عکس‌های مربوط به گزارش صداوسیما و بازدید باقری از این پایگاه گرفته‌شده است. در نتیجه با این حساب، این بار زمان تقریبی تهیه گزارش هم توسط مسئولان روابط عمومی ارتش لو می‌رود. یکی از اکانت‌های انگلیسی‌زبان که اخبار مربوط به رژیم صهیونیستی را پوشش می‌دهد، با توجه به انتشار تصویر بالگرد در صفحه توئیترش نوشته است که با توجه به حداکثر سرعت هلیکوپتر Bell 214، به جرات می‌توان گفت که این پایگاه مخفی حدوداً ۱۰۲کیلومتر با پایگاه یکم هوانیروز فاصله دارد.
سابقه صداوسیما
این در حالی است که فاصله دالاهو تقریباً با تخمین این کاربر توییتر برابر است. به همین علت تعداد زیادی از کاربران توییتر انتقادات خود را نسبت به این گزارش‌های خبری افزایش داده‌اند. بسیاری نوشته‌اند چنانچه این پایگاه به‌کلی سری است چه لزومی دارد که از آن گزارش خبری تهیه شود؟ حتی اگر چنین جزییاتی هم منتشر نشود دلیل چنین گزارش‌های خبری چیست؟ مگر غیرازاین است که تدارک دیدن بخشی از تجهیزات و ادوات جنگی برای غافلگیر کردن دشمن است. با این حساب وقتی از وجود چنین پایگاهی اطلاع‌رسانی می‌شود چگونه می‌توان انتظار داشت که دشمن غافلگیر شود؟!
بااین‌حال برخی می‌گویند که ممکن است صداوسیما در هماهنگی با مسئولان به‌طور عامدانه چنین جزییاتی را برای گمراه کردن دستگاه‌های امنیتی کشورهای دیگر منتشر کرده باشد. به‌هرحال افشار اطلاعات محرمانه از مراکز حساس ایران از طریق صداوسیما مسبوق به سابقه است. مهم‌ترین نمونه ازاین‌دست اتفاقات در جریان بازدید محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری سابق ایران از سایت هسته‌ای نطنز دیده شد.
در آن زمان، دوربین صداوسیما با محمود احمدی‌نژاد داخل این سایت هسته‌ای شد و از تمام جزییات این سایت و چهره دانشمندان هسته‌ای تصویربرداری کرد و عجیب آنکه همه این تصاویر پخش شد. در مستند «روزهای صفر» به کارگردانی آلکس گیبنی با پرداختن به این موضوع، گفته شده که رژیم صهیونیستی و آمریکا با اطلاعات منتشرشده در عکس‌ها و فیلم‌های این بازدید توانستند راه نفوذ به این سایت را بیابند و همچنین چهره برخی از دانشمندان را شناسایی کنند. بعدها ویروس استاکس نت ضربه بزرگی به تأسیسات نطنز وارد کرد. همچنین یکی از دانشمندان حاضر در آن فیلم به نام مصطفی احمدی‌روشن، بعدها ترور شد و به شهادت رسید.
