آیا اوباما می‌تواند تحریم‌های ایران را کاهش دهد؟
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
آیا اوباما می‌تواند تحریم‌های ایران را کاهش دهد؟
یکی از بحث هایی که همواره درباره تحریم های یکجانبه وضع شده از سوی آمریکا علیه ایران مطرح می شود، این مسئله است که حتی در صورت حصول توافقی میان ایران و آمریکا، قدرت رئیس جمهور این کشور در کاهش تحریم ها تا چه حد است. سایت تحلیلی المانیتور با انتشار مطلبی به بررسی ابعاد حقوقی قدرت ریاست جمهوری آمریکا در تخفیف تحریم ها پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، کنت کاتزمن، کارشناس مسائل ایران در مرکز خدمات تحقیقاتی کنگره آمریکا، در مطلبی که در سایت «المانیتور» منتشر کرده به بررسی این موضوع پرداخته که در صورت توافق ایران و آمریکا بر سر موضوع هسته ای، باراک اوباما تا چه حد از قدرت تخفیف تحریم های ایران برخوردار است.
کاتزمن اشاره می کند که موضوع تحریم های ایران بسیار پیچیده است؛ زیرا این تحریم ها به شکلی جامع طراحی شده و پیش از هر چیز، هدف بازداشتن کشورهای ثالث از مبادله با ایران را دنبال می کند. در حالی که در سال های گذشته، هدف تحریم های آمریکا جلوگیری از مدرن سازی بخش انرژی ایران بود، اخیراً تلاش ها در جهت کاهش میزان نفت صادراتی ایران جهت دهی شده است.
از جنبه تاریخی، نظر روسای جمهور آمریکا در کاهش تحریم ها علیه یک کشور مهم بوده است. با وجود پیچیدگی تحریم های وضع شده علیه ایران، این مورد نیز چندان تفاوتی از این لحاظ ندارد. با این حال، معیارهای مورد نیاز برای دولت اوباما جهت از میان برداشتن تحریم ها، معیارهایی سفت و سخت است.
به عنوان مثال، لغو «قانون تحریم های ایران» که در حال حاضر محور اصلی تحریم های ایران را تشکیل می دهد، نیازمند تأیید این امر از سوی ریاست جمهوری است که ایران از تلاش برای دستیابی به سلاح هسته ای، دیگر سلاح های کشتار جمعی و موشک های بالیستیک دست برداشته، از فهرست «کشورهای حامی تروریسم» خارج شده و تهدیدی جدی را متوجه امنیت ملی آمریکا و متحدانش نمی کند.
تحریم هایی که به سبب گنجانده شدن ایران در فهرست حامیان تروریسم وضع شده، بسیار مهم است: منع کمک خارجی به ایران؛ منع حمایت آمریکا از ارائه وام بین المللی به ایران؛ منع صادرات کالاهای دارای قابلیت استفاده نظامی به ایران؛ و منع فروش سلاح از سوی آمریکا به ایران.
در صورتی که رئیس جمهور آمریکا تصمیم بگیرد ایران را از این فهرست خارج کند – امری که با توجه به موضع گیری های اخیر دولت ایالات متحده بسیار بعید به نظر می رسد – کنگره آمریکا می تواند با جلب نظر اکثر اعضای هر دو مجلس نمایندگان و سنا، جلوی چنین تصمیمی را بگیرد.
با وجود سخت بودن معیارهای تحریمی، بسیاری از تحریم های مربوط به ایران، بندی مربوط به معافیت از تحریم را به همراه دارند که به رئیس جمهور اجازه می دهد بر اساس آن، جلوی مجازات شرکت ها و کشورهای خارجی را بگیرد. البته معیارهای استفاده از معافیت نیز در سال های اخیر سخت تر شده و دولت باید ثابت کند که اعطای معافیت، برای منافع و امنیت ملی ایالات متحده دارای اهمیتی حیاتی است.
این قدرت اعطای معافیت، برای چندین مورد از تحریم های وضع شده بر اساس قانون تحریم های ایران، برای ممنوعیت صادراتی آمریکا به ایران و همچنین مجازات هایی که اخیراً وضع شده و در صورت ارتباط هر بانکی با ایران، مجوز این بانک برای فعالیت در آمریکا لغو می شود، کاربرد دارد.
مورد دیگر استفاده از معافیت، تحریمی است که بر مبنای آن، پرداخت هزینه خرید نفت از ایران، تنها باید از طریق واریز آن به حسابی که در کشور خریدار باز شده صورت بگیرد. برخی عقیده دارند رسیدن به توافقی با ایران که بر مبنای آن، عدم تمایل ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای مسجل شود، استفاده از ماده «عدم تهدید جدی امنیت ملی» را جهت معافیت های تحریمی امکان پذیر می سازد.
اما علاوه بر این موارد، برخی تحریم های ایران، مستقیماً با دستور ریاست جمهوری وضع شده اند. به عنوان مثال، بر مبنای فرامین اجرایی شماره 13224 و 13382، رئیس جمهور می تواند شرکت های متعلق به ایران یا دیگر کشورها را که در «ترویج تروریسم و اشاعه تسلیحاتی» نقش دارند، مورد تحریم قرار دهد.
رئیس جمهور حق دارد فرامینی که خود صادر کرده را لغو یا اصلاح کند و همچنین حق دارد در مورد هر یک از شرکت های مشمول این تحریم، بازنگری انجام داده و در نتیجه، امکان برقراری مجدد مبادلات با آن شرکت را فراهم سازد.
موراد دیگری نیز وجود دارد که رئیس جمهور می تواند از آن ها برای کاهش تحریم ها علیه ایران استفاده کند. بر اساس یکی از اصلاحیه های الحاق شده به قانون تحریم های ایران، رئیس جمهور امکان پیدا می کند از مجازات شرکت هایی که متعهد به کاهش فعالیت های خود در ایران شده و یا در پی کسب و کار جدیدی در ایران نباشند، خودداری کند. این اختیار ویژه، پیش از این در مواردی به منظور جلوگیری از مجازات شرکت های بزرگ فعال در عرصه انرژی مورد استفاده قرار گرفته است.
برخی لوایح تحریمی ایران نیز ملاحظات خاصی را برای دولت در اجرای آن ها در نظر می گیرد. به عنوان مثال، قانون مربوط به مجارات کشورهای طرف مبادله نفتی با ایران، در صورتی که کشور مذکور در بازه های زمانی شش ماه میزان صادرات نفت خود از ایران را «به حد چشمگیری کاهش دهد»، می تواند مشمول معافیت شود. این قانون واژه «به حد چشمگیر» را به صورت دقیق تعریف نکرده و در نتیجه، دولت می تواند ملاحظات خود را در این زمینه اعمال کند.
به هر حال، برخی اظهارنظر می کنند که تحریم های آمریکا علیه ایران چنان جامع و سفت و سخت است که اوباما نخواهد توانست در صورت تصمیم به توافق با ایران، امتیازات چندانی را به این کشور ارائه کند. با این وجود، هرچند از میان برداشتن کامل تحریم ها علیه ایران امری دشوار است، اما دولت آمریکا در زمینه اعمال آن ها از اختیاراتی برخوردار است که می تواند امتیازات دلخواهد ایران را به این کشور ارائه دهد. /تابناک
