آنچه ممکن است جنبش دانشجویی را به انحطاط بکشاند

مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

بزرگ‎ترین آسیبی که متوجه جنبش دانشجویی اول شد، وصلت با گروه‎‎های سیاسی و جذب در بدنه قدرت دولتی و مبدل شدن به ابزار هژمونی دولت مستقر، قطع نظر از آرمان‎خواهی‎‎های انقلابی بود. ورود در دایره تنگ و مصلحت‎اندیشانه هژمونی دولتی عملا تشکل‎‎های مرتبط با جنبش دانشجویی 13 آبان را تبدیل به ابزار استیلا و مخالفت با آزاداندیشی و آرمان‎خواهی‎‎های طبیعی دانشجویی کرد که به نوبه خود با واکنش و شکل‎گیری سایر تشکل‎‎های دانشجویی روبه‎رو شد.

دکتر «عمادافروغ» جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه، در یادداشتی پیرامون آسیب شناسی جنبش دانشجویی نوشت: متأسفانه این آسیب پس از پیروزی‎‎های سیاسی به‎دست آمده در قالب انتخابات شوراهای‎شهر و روستا، مجلس هفتم و ریاست‎جمهوری سراغ جنبش اخیر دانشجویی نیز آمده است و فعالیت‎‎های این جنبش تا حدی دچار ابهام شده است. بنده نگرانم که مبادا همان اتفاقی که برای جنبش اول پس از انقلاب اسلامی افتاد، برای این جنبش نوظهور اجتماعی نیز رخ دهد؛ به‎گونه‎ای یا در قدرت دولتی هضم شوند و یا به سکوت، توجیه و تطهیر سیاست‎‎ها بپردازند. اتفاقی که باعث شود تنها از دستاورد‎های سیاسی آن‎‎ها در مقطعی خاص به نیکی یاد شود و به‎لحاظ انتقال جریانی به‎عنوان یک آسیب از آن یاد می‎‎شود.

یک جنبش دانشجویی به‎مثابه یک جریان فکری - رفتاری و یک تشکل آرمان‎خواه همواره کماکان باید استقلال خود را از گروه‎‎های رسمی و از بدنه دولت حفظ کند و بیشتر نقش روشنفکری را برای خود تعریف کند. یعنی کسی که خیز برای قدرت رسمی و ماندن به هر قیمتی در قدرت رسمی بر نمی‎‎دارد، بیشتر به‎دنبال حقیقت‎جویی و فاصله‎گیری از مصلحت‎اندیشی‎‎های کاذب و متداول است.

اگر دانشجویان و فعالان سیاسی دانشجویی، جنبش دانشجویی را جنبش سیاسی پویا و پایا می‎‎خواهند و آن را با روشنفکری پیوند می‎‎زنند، خواه ناخواه باید همواره به استمرار آن توجه داشته باشند و به محض جابه‎جایی قدرت، جنبش دانشجویی را پایان یافته تلقی نکنند و آن را ابزار هژمونی قدرت مستقر نسازند.

یکی از آسیب‎‎های طبیعی جنبش‎‎های دانشجویی بعد از به قدرت رسیدن دولت مطلوب، آسیب انحصارطلبی است. این خطر می‎‎تواند جنبش نوظهور و تشکل‎‎های ذیربط جنبش را تهدید کند و سرانجام منجر به فروپاشی محتوایی جنبش شود. بهترین ابزار آرمان‎گرایی و بسط و اعتلای این آرمان‎‎ها به‎ویژه در محیط دانشجویی ایجاد زمینه برای گفت‎وگوی عالمانه و روشمند است.

در واقع خطری که جنبش دانشجویی را تهدید می‎‎کند، فراموشی دوران پر شور و نشاط نقد و انحصارگرایی است. در شرایط کنونی، جنبش دانشجویی در شرایط تاریخی حساسی قرار دارد. از یک طرف، دولت و مجلس و سایر نهاد‎هاي سیاسی دم از عدالت می‎‎زنند که در واقع یکی از آرمان‎‎های جنبش دانشجویی است و از طرف دیگر هماهنگی مزبور در صورتی‎که از طریق نقادی مراقبت نشود می‎‎تواند باعث سکوت و رخوت جنبش دانشجویی شود. بر این اساس، جریان دانشجویی باید متناسب با شرایط جدید، آرمان و اهداف تازه‎ای برای خود تعریف کند تا از سکوت و رخوت بیرون بیاید. چون هماهنگی فوق، تحت شرایطی می‎‎تواند تهدیدکننده عدالت‎خواهی باشد و این جنبش دانشجویی است که می‎‎تواند با درک این تهدید ادای وظیفه کرده و رسالت خود را باز تعریف کند.

درخصوص وظیفه دولت نیز در قبال فعالیت دانشجویی باید به یک پارادوکس اشاره کرد. از سویی دولتمردان می‎‎خواهند به‎گونه‎ای در فعالیت‎‎های جنبش دانشجویی رخنه کنند تا از یک پشتوانه اجتماعی برخوردار شوند و از سویی دیگر ما نگاه و تعریف ویژه از دولتمردان خود داریم و آن این است که باید وراي منافع سیاسی خود به مصالح بلندمدت توجه کنند.

در مجموع می‎توان وظایف زیر را فهرست‎وار برای جنبش دانشجویی برشمرد:

1. داشتن یک نظریه مبارزاتی روشن با توجه به گفتمان انقلاب اسلامی و پرهیز از برخورد‎های انفعالی

2. تفکیک ذهنی انقلاب اسلامی از جمهوری اسلامی برای پاس‎داشت آرمان‎‎های انقلاب اسلامی

3. درک و تبیین صحیح انقلاب اسلامی

4. داشتن یک تئوری روشن در مورد شناخت و نقد

5. درک صحیحی از ضرورت نقد، موانع نقد و شرایط ساختاری جامعه

...../تحلیل:تابناک