سلحشوری :هراس از قرنطينه؛ -دوران پساكرونا را دريابيم
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 18 فروردين 1399 14:26
بحران کرونا در کشور در وضعیت مدیریت قرار گرفته، اما هنوز به مرحله مهار و کنترل نرسیده است. بدون شک تعطیلات نوروز به کمک مسئولان برای مهار کنترل این بیماری آمد و اگر در طول سال این بیماری شیوع پیدا می‌کرد مردم جامعه روزهای به مراتب سخت‌تری را پشت سر می‌گذاشتند. با این وجود با پایان تعطیلی نوروز بیم این وجود دارد که روند این بیماری که در روزهای گذشته سیر نزولی به خود گرفته دوباره سیر صعودی پیدا کرد و با تجمعات و رفت و آمدهای غیرضروری جان انسان‌های بیشتری به مخاطره بیفتد.
شاید تا زمانی که تنها کشورهای محدودی مانند ایران با این بحران مواجه بودند امکان مقایسه تطبیقی و بررسی نقاط ضعف مدیریت این بیماری وجود نداشت، اما امروز که اغلب کشورهای جهان به شکل‌های مختلف با این بحران مواجه هستند شرایط برای تحلیل نوع مدیریت بحران در کشور بهتر از گذشته است. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی نوع مدیریت و استراتژی که مسئولان در مواجهه با بحران کرونا در پیش گرفتند، «آرمان ملی» با پروانه سلحشوری نماینده تهران در مجلس گفت‌وگو کرده است.
سلحشوری معتقد است: «واقعیت این است که مسئولان از نظر اقتصادی و مدیریتی توانایی انجام قرنطینه را نداشتند. این امکان برای مسئولان از نظر اقتصادی وجود نداشت که در شرایط قرنطینه امکانات مورد نیاز مردم را به در منازل آنها بفرستند. از سوی دیگر اقتصاد جامعه به شدت تحت تاثیر تولید و کسب و کارهای خرد است. کسب و کارهایی که در مواجهه با بحران کرونا با آسیب‌های جدی مواجه شدند. اگر فرض بگیریم کارخانه‌هایی که مایحتاج مردم را تولید می‌کنند، تعطیل شود دچار هرج و مرج خواهیم شد. به‌نظر می‌رسد ذخیره‌سازی مناسبی نیز در این زمینه وجود ندارد که بتواند پاسخگوی چالش‌های شرایط موجود باشد. در نتیجه دو دلیل ناتوانی اقتصادی و مدیریتی باعث شد که رویکرد قرنطینه از دستور کار مسئولان جامعه خارج شود». در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.
مديريت بحران کشور به چه ميزان نسبت به شيوع ويروس کرونا واکنش مناسبي از خود نشان داد؟ آيا عملکرد مسئولان در مديريت بحران کرونا را قابل قبول مي‌دانيد؟
واقعيت اين است که ما اطلاع دقيقي از آنچه رخ داده و چه نوع عملکردي براي مديريت بحران کرونا در کشور صورت گرفته نداريم. نکته ديگر اينکه در بين مسئولان اجرائي کشور در مورد کرونا سخنان واحدي شنيده نمي‌شود. به‌دليل عدم هماهنگي مسئولان در اظهارنظرهايي که پيرامون بحران کرونا انجام مي‌دهند امکان نتيجه‌گيري و جمع‌بندي منطقي در اين زمينه وجود ندارد. اتفاقات رخ داده نشان مي‌دهد ما هنوز موفق نشده‌ايم در مقابله با بحران‌هاي کشور به يک مديريت يکپارچه و منسجم دست پيدا کنيم.
در نتيجه تعاريف و اولويت‌بندي‌هاي دقيقي در اين زمينه وجود ندارد. در موضوع بحران کرونا بايد خيلي زود وضعيت کار مردم و همچنين حدود قرنطينه در شهرهاي مختلف مشخص مي‌شد و سيستم اجرائي کشور با قاطعيت و شفافيت با مردم سخن مي‌گفت. واقعيت ديگر اين بود که گويي برخي مسئولان کشور از واژه قرنطينه هراس داشتند. آقاي روحاني در يکي از اظهارنظرهاي خود عنوان کردند که برخي کشورها غذا را به سمت منزل مردم پرت مي‌کردند که ما چنين اقدامي انجام نخواهيم دارد. اين در حالي است که مساله اصلي درباره قرنطينه کردن کانون‌هاي بحراني پرت کردن يا نکردن غذا به در منازل مردم نبوده است.
بنده معتقدم به‌دليل اينکه دستگاه اجرائي کشور توانايي تامين لوازم و مايحتاج مردم در وضعيت قرنطينه را نداشت از قرنطينه کردن کانون‌هاي بحراني کرونا خودداري کرد. البته تمهيداتي در اين زمينه در نظر گرفته شد که بيشتر به خاطر ايام تعطيلات نوروز بود. از اين نکته نيز نبايد غافل شد که تعطيلات نوروز به شکل‌هاي مختلف به مسئولان اجرائي کشور براي مهار بحران کرونا کمک کرد. از سوي ديگر مردم نيز مشارکت فعالي در قطع زنجيره کرونا در کشور داشتند و مشاهده کرديم در روز طبيعت همکاري خيلي خوبي با مسئولان داشتند و از منازل خود بيرون نيامدند. با اين وجود در حالي که برخي دستگاه‌هاي اجرائي عنوان مي‌کنند مردم در رفتن به سرکار خود مشکلي ندارند به يک باره وزارت بهداشت نسبت به اين رويکرد هشدار مي‌دهد و اين کار را ممنوع اعلام مي‌کند. اين اتفاقات نشان مي‌دهد که هماهنگي لازم بين مسئولان وجود ندارد و اولويت‌بندي‌ها به‌صورت دقيق صورت نمي‌گيرد. به‌نظر مي‌رسد اولويت نخست دولت اقتصاد است در حالي که اولويت نخست وزارت بهداشت سلامتي و جان مردم است.
به صورت طبيعي وظيفه هماهنگي بين دستگاه‌هاي اجرائي کشور متوجه رئيس‌جمهور است. چرا چنين اتفاقي رخ نداد؟
نکته مبهم در اين زمينه اين است که آيا قرارگاهي که سردار باقري رياست آن را در اختيار دارد مرکز اصلي تصميم‌گيري درباره بحران کرونا است و يا رئيس‌جمهور متولي اصلي مقابله با اين بحران است؟ در شرايط کنوني نقش اين قرارگاه چيست؟ آيا بايد از اين قرارگاه انتظار سياستگذاري، برنامه‌ريزي و واکنش نسبت به اتفاقات رخ داده داشته باشيم و يا اين مسئوليت‌ها برعهده رئيس‌جمهور و اعضاي دولت است؟ برخي اظهارنظرها همخواني دقيقي ندارد. اين در حالي است که تناقض و ناهمخواني بين اظهارنظر روحاني به جايگاه آن آسيب خواهد زد.
از سوي ديگر اين دوگانگي‌ها در تصميم‌گيري‌ها، مسئولان ساير نهادها را نيز دچار سردرگمي و بلاتکليفي خواهد کرد. بنده گمان نمي‌کنم اين نوع دوگانگي‌ها و اظهارنظرهاي متناقض ناشي از عدم اطلاع و يا اطلاعات اشتباه باشد. به هر حال به همان صورت که اظهارات وزير بهداشت و همکاران ايشان با مردم در ميان گذاشته مي‌شود، اين ديدگاه‌ها با ديگر مسئولان کشور نيز مطرح مي‌شود. در همه کشورهاي جهان اولويت نخست دولت‌ها جان و سلامتي مردم است. از سوي ديگر کشورهاي مختلف در شرايط بحراني کنوني رويکرد حمايت از اقتصاد خرد در پيش گرفته‌اند.
اين در حالي است که در کشور ما نيز اقتصاد خرد نقش تعيين‌کننده‌اي در وضعيت کلي جامعه ايفا مي‌کند. اقتصاد خرد نيز نياز به کمک دولت دارد. در آمريکا که داراي سيستم اقتصادي سرمايه‌داري است دولت به اقتصاد خرد کمک‌هاي قابل توجهي مي‌کند. اين در حالي است که در ذات سرمايه‌داري کمک کردن به اقتصاد خرد و افراد مورد توجه نيست. با اين وجود دولت آمريکا به‌عنوان يک دولت سرمايه‌داري از ماهيت خود عدول مي‌کند و به بخش‌هاي خرد اقتصادي کمک مي‌کند تا در بحران کرونا دچار آسيب نشوند. براساس اطلاعاتي که بنده دارم آقاي روحاني درخواست برداشت يک‌ميليارد دلار از صندوق توسعه ملي براي مقابله با بحران کرونا داشته‌اند.
هدف نيز تامين نيازهاي بهداشتي و پزشکي و کمک به اقتصاد خرد در کشور بوده است. با اين وجود هنوز پاسخي به اين درخواست رئيس‌جمهور داده نشده است. ما در مجلس در يک روز دويست‌ميليارد دلار به سپاه قدس اختصاص داديم. بدون شک در شرايط کنوني حفظ سلامتي مردم از مسائل ديگر مهم‌تر است و اين در حالي است که کشورهاي ديگر نيز درگير مقابله با بحران کرونا هستند. آيا وقتي سلامتي مردم در خطر است نمي‌توان مبلغ بيشتري در نظر گرفت؟ صندوق توسعه ملي که در دوران دولت اصلاحات شکل گرفت براي اين تشکيل شد که در مقاطعي که قيمت نفت کاهش پيدا کرد و يا کشور با بحران‌هاي مهمي مواجه شد بتوانيم از اين صندوق براي جبران کمبودها استفاده کنيم. آيا روزهاي کنوني سخت محسوب نمي‌شوند؟ به هر حال امروز مردم جامعه در وضعيت اضطراري زندگي مي‌کنند و بسياري از کسب و کارها با چالش جدي مواجه شده‌اند.
چرا معتقديد مسئولان از واژه قرنطينه هراس دارند و چنين رويکردي را در دستور کار خود قرار ندادند؟
بنده معتقدم در شرايط کنوني در جامعه شکاف «دولت- ملت» زياد شده است و بي‌اعتمادي نسبت به گذشته افزايش پيدا کرده است. اين بي‌اعتمادي بين مردم و مسئولان نيز جدي است. مردم به سلامتي خود اهميت مي‌دهند و هنگامي که مسئولان عنوان مي‌کنند مردم در اماکن عمومي يا تفريحي حضور نداشته باشند با واکنش مثبت مردم مواجه مي‌شوند. در نتيجه اگر از همان ابتدا به‌صورت جدي با موضوع برخورد مي‌شد قطعا حمايت صددرصدي مردم هم وجود مي‌داشت.
واقعيت اين است که مسئولان جامعه از نظر اقتصادي و مديريتي توانايي انجام قرنطينه را نداشتند. اين امکان براي مسئولان از نظر اقتصادي وجود نداشت که در شرايط قرنطينه امکانات مورد نياز مردم را به در منازل آنها بفرستند. از سوي ديگر اقتصاد جامعه به شدت تحت تاثير توليد و کسب و کارهاي خرد است. کسب و کارهايي که در مواجهه با بحران کرونا با آسيب‌هاي جدي مواجه شدند. اگر فرض بگيريم کارخانه‌هايي که مايحتاج مردم را توليد مي‌کنند تعطيل شود کشور دچار هرج و مرج خواهد شد. به‌نظر مي‌رسد ذخيره‌سازي مناسب مايحتاج مردم وجود ندارد که بتواند پاسخگوي چالش‌هاي شرايط موجود باشد. در نتيجه دو دليل ناتواني اقتصادي و مديريتي باعث شد که رويکرد قرنطينه از دستور کار مسئولان جامعه خارج شود.
با توجه به شرايط موجود کشور در دوران پساکرونا با چه چالش‌هايي مواجه خواهد بود؟
برخي از تحليلگران به‌دنبال مشخص کردن وضعيت کشورهاي مختلف در دوران پساکرونا هستند. مساله مهم اين است که هنوز مشخص نيست کرونا تا چه زماني وجود دارد و دوران پساکرونا از چه زماني آغاز خواهد شد. اگر بحران کرونا به مدت زمان طولاني در ايران وجود داشته باشد آسيب‌هاي جدي به زندگي مردم وارد خواهد کرد. برخي معتقدند جهان در وضعيت آخرالزماني قرار گرفته و از اين رو اغلب کشورهاي جهان اعم از توسعه يافته و نيافته به شکل‌هاي مختلف با بحران کرونا مواجه هستند و زندگي اغلب مردم جهان تحت تاثير بحران کرونا قرار گرفته است. با اين وجود سوال اينجاست که در شرايط کنوني در ايران به‌صورت روزانه چه ميزان تست کرونا از مردم گرفته مي‌شود؟ چه ميزان از مردم مشکوک به بيماري کرونا هستند؟ اين احتمال وجود دارد افرادي که از آنها تست گرفته نشده اما به‌دليل بيماري کرونا جان خود را از دست داده‌اند در آمار جان‌باختگان نيامده باشند.
تا زماني که ندانيم دقيقا چه ميزان توانايي در کنترل اين بيماري داريم و اين بحران چه ميزان طول خواهد کشيد، تحليل و بررسي دوران پساکرونا کار راحتي نخواهد بود و روزبه‌روز سخت‌تر هم خواهد شد. به‌عنوان مثال با پايان تعطيلي نوروز و سياست‌هاي جديدي که ستاد ملي مبارزه با کرونا مبني بر بازگشايي برخي از دستگاه‌هاي اجرائي و در آينده برخي از کسب و کارهاي مردم اتخاذ کرده، شرايط براي تحليل دوران مديريت بحران کرونا سخت تر از گذشته شده است.
حتي اين احتمال وجود دارد که اين بيماري که در چند روز گذشته در وضعيت نزولي قرار داشته دوباره با رهاسازي کسب و کارها سير صعودي به خود بگيرد و جان انسان‌هاي بيشتري به خطر بيفتد. مسئولان بين اقتصاد و سلامتي مردم بايد يکي را انتخاب کنند. اگر قرار است مسائل اقتصادي در اولويت قرار بگيرد بايد اين مساله را در نظر گرفت که احتمال به مخاطره افتادن جان مردم وجود دارد و بيماري کرونا ممکن است دوباره سير صعودي به خود بگيرد. به همين دليل تصميم‌گيري سخت شده است. بنده اميدوارم اين وضعيت مديريت شود و ما بتوانيم با کمترين ميزان تلفات از اين بحران عبور کنيم تا شرايط براي تحليل دوران پساکرونا بهتر از گذشته شود.
آيا مجلس شوراي اسلامي درباره منشأ ورود ويروس کرونا تحقيقات انجام داده است؟
تحقيقي در اين زمينه صورت نگرفته اما براساس اظهارات مسئولان مربوطه کساني که از چين به قم سفر کرده بودند ناقل اين ويروس بودند. اين افراد شامل کساني بوده که در چين تحصيل يا کار مي‌کرده‌اند. از سوي ديگر هواپيمايي ماهان نيز در تشديد اين بيماري نقش داشته و به‌دليل رفت و آمدهايي که به چين انجام داده اين بيماري را در کشور تشديد کرده است. در آن مقطع حساس هواپيمايي ماهان تنها شرکت هواپيمايي بود که به چين رفت و آمد داشت و چيني‌ها را جابه‌جا مي‌کرد. در نتيجه بايد هواپيمايي ماهان را نيز جز مقصرين به شمار آورد. با اين وجود منشأ اصلي ورود اين بيماري حضور چيني‌ها در شهر قم بوده است. اين در حالي است که قم داراي ارتباط گسترده‌اي با شهرهاي مختلف کشور است. بنده به خاطر دارم روزي که در مجلس اين موضوع مطرح شد و از نمايندگان تست کرونا گرفته شد از صد نفر نماينده بيست و سه نفر به کرونا مبتلا بودند. اين در حالي بود که آقاي ذوالنور و اميرآبادي که نماينده قم بودند از جمله نمايندگاني بودند که تست کرونا آنها مثبت اعلام شد.
آرمان ملی/ احسان انصاری
