تخلیه آبخوان ها، فرونشست در اصفهان را تشدید کرده است

مجموعه: اخبار اجتماعی

تاریخ انتشار : سه شنبه, 10 اسفند 1400 14:21

بهرام نادی، روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با ایرنا گفت: چنانچه این وضعیت ادامه پیدا کند و برای نجات و تغذیه اصولی آبخوان‌ها اقدامی نشود هر سال در حدود یک سانتی‌متر فرونشست زمین در اصفهان خواهیم داشت.

به گفته وی، خطر تخلیه کامل آبخوان‌ها بدون تغذیه در منطقه برخوار تا سال ۱۴۰۹ جدی است و اگر به مرز ۲ متر برسد باید شهر اصفهان را رها کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد افزود: نبود جریان مداوم زاینده‌رود از سال ۱۳۷۹، تخصیص نیافتن حقابه سالانه تالاب گاوخونی، کاهش میزان بارندگی و انتقال آب زاینده‌رود به خارج دشت، افت سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست گسترده و تهدید تداوم زندگی را بدنبال داشته است.

نادی اضافه کرد: مدل‌های عددی و نتایج قرائت دورسنجی از ماهواره‌ها نشان می‌دهد که فرونشست زمین در اصفهان اتفاق افتاده و ادامه این روند، اثرات مخرب برسازه‌ها، تاسیسات زیربنایی، سازه‌های تاریخی، محیط‌زیست و زندگی شهروندان خواهد داشت.

این استاد دانشگاه بابیان اینکه بر اساس آمارهای موجود در ۱۶ سال اخیر میانگین تخلیه آبخوان دشت اصفهان- برخوار ۵۱۱ میلیون مترمکعب در سال بوده است، افزود: بررسی فرونشست زمین تا رسیدن به سنگ‌بستر بیانگر این بود که اصفهان دچار افت آب است و این معضل ابتدا در  منطقه "عاشق‌آباد" در شمال این شهر مشاهده شد.

وی افزود: همچنین از طریق ۲۵۶ دستگاه جی‌پی‌اس فرونشست زیادی در محدوده خیابان امام خمینی(ره) و خانه اصفهان  گزارش‌شده است.

نادی ادامه داد: عمق آبرفت در میدان نقش‌جهان اصفهان برابر ۱۰۰ متر است و افت سطح آب زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه، تا ۵۰ سانتیمتر وجود دارد که این عدد بسیار بیشتر از توان تحمل تمام سازه‌های موجود در این منطقه است.

وی افزود: بر اساس نتایج  مدل‌سازی‌های انجام‌شده پتانسیل فرونشست در آبرفت به ضخامت ۲۸۰ متری منطقه حبیب‌آباد اصفهان، ۱۹۵ سانتیمتر خواهد بود.

به گفته وی، ترک در ساختمان‌های مصالح بنایی، چرخش ساختمان‌های بتنی و فولادی و افزایش تنش در تاسیسات شهری از دیگر پیامدهای مخرب فرونشست زمین است.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور بیشترین نرخ سالانه فرونشست دشت اصفهان را ۱۸.۴ سانتیمتر اعلام کرده، در حالیکه نشست مجاز برای ساختمان‌ها با پی منفرد و مصالح بنایی تقریبا ۲.۵ سانتیمتر است.

این استاد دانشگاه افزود: تمام ساختمان‌ها ازجمله بناهای تاریخی و پل‌های تاریخی اصفهان آثار فرونشست زمین را تاکنون تجربه کرده‌اند و یا در آینده نیز مقادیر بیشتری از فرونشست نمود می‌یابد.

نادی بابیان اینکه اگر سطح آبخوان اصفهان پایین‌تر از این برود، ترک‌های فرونشست دیگر به‌صورت ثابت باقی نمی‌مانند،افزود: بنابراین امروز بخشی از ترک‌های موجود بر پل‌های تاریخی ناشی از افت آب است و با پیشروی فرونشست، بر تعداد این ترک‌ها اضافه خواهد شد.

احیای بموقع زاینده‌رود به‌عنوان منبع تغذیه آبخوان‌ها ضروری است

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد اضافه کرد: بررسی سطح آب‌های زیرزمینی اصفهان از سال ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۸ براساس آمار رسمی حاصل از پایش چاه‌های آب، نشان‌دهنده افت آب به میزان ۱۸ تا ۷۰ متر در مناطق مختلف دشت است.

وی تصریح کرد: بازگرداندن آب به آبخوان ضروری است، اما در گام نخست باید تخلیه آب از آبخوان را سریع‌تر متوقف کرد بنابراین احیای زاینده‌رود به‌عنوان منبع اصلی تغذیه آبخوان باید در زمان مناسب و بموقع انجام شود .

به گفته وی، از سال ۱۳۶۱ تا اکنون باوجود تغذیه آبخوان و جریان مقطعی آب زاینده‌رود یک متر در سال در سطح آب زیرزمینی دشت اصفهان – برخوار افت داشته‌ایم که در صورت تداوم تخلیه آب و تغذیه نکردن آبخوان، امکان برگشت به شرایط اولیه را نخواهیم داشت.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی نجف‌آباد تعادل مصرف و تغذیه در دشت را راهکار مهم مدیریت این پدیده عنوان کرد و افزود: در کوتاه‌ترین زمان ممکن تهیه یک نقشه راه حفاظت کوتاه‌مدت و بلندمدت از منابع ملی مهم همچون آب سطحی و آب زیرزمینی و صرف منابع مالی مناسب برای حفظ آنها ضروری است.

به گزارش ایرنا، اصفهان باسابقه زیاد و شدید موارد متعدد فرونشست، امروز استانی با وضعیت قرمز است که وضعیت آن از هشدار گذشته و به بحران تبدیل‌شده است.

کارشناسان، خشکسالی طولانی‌مدت، برداشت‌ بی‌رویه آب از سُفره‌های زیرزمینی و همچنین حذف جریان آب رودخانه زاینده‌رود از دل شهر، را از عواملی می‌دانند که باعث وقوع و شدت گرفتن فرونشست زمین در این شهر شده است.

بر اساس آمار و اطلاعات سازمان زمین‌شناسی اصفهان، در سال ۹۵ فقط ۲ درصد از مساحت این استان با فرونشست زمین درگیر بود، درحالی‌که بر اساس نتایج آخرین مطالعات، اکنون حدود ۱۰ هزار کیلومترمربع یعنی ۱۰ درصد از مساحت اصفهان، در شرایط خطرناک فرونشست قرارگرفته است.

به گفته مدیرکل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی اصفهان، امروز اصفهان تنها شهر در کشور است که فرونشست زمین به داخل منطقه مسکونی آن نفوذ کرده است.