ترجمه و تفسیر صحیفه سجادیه

 

 نیایش:

تفسیر:  

تفسیرصحیفه سجادیه - دعای پنجاه و دوم



ترجمه فارسی صحیفه سجادیه
و كان من‌ دعائه عليه السلام فى الالحاح على الله تعالى دعاى پنجاه ‌و‌ دوم در‌ الحاح ‌و‌ مبالغه نمودن در‌ مسالت از‌ خداى تبارك ‌و‌ تعالى.
«يا الله الذى لا‌ يخفى عليه شى ء فى الارض ‌و‌ لا‌ فى السماء! ‌و‌ كيف يخفى عليك- يا‌ الهى- ما‌ انت خلقته؟!». اى خداوندى كه‌ پوشيده نيست بر‌ او‌ هيچ چيز نه در‌ زمين ‌و‌ نه در‌ آسمان، ‌و‌ چگونه پوشيده شود بر‌ تو‌ اى خداوند من‌ آنچه تو‌ آفريده اى ‌آن را؟! «و كيف لا‌ تحصى ما‌ انت صنعته؟!». ‌و‌ چگونه به‌ شمار نتوانى آورد آنچه تو‌ صنع كرده اى ‌آن را؟! مراد كمال علم است ‌و‌ احاطه ‌ى‌ ‌آن بر‌ جميع معلومات. يعنى هيچ معلومى مطلقا از‌ دايره ‌ى‌ علم تو‌ خارج نيست. هر‌ چه دانستنى است در‌ دو‌ جهان نيست از‌ علم شاملش پنهان «او كيف يغيب عنك ما‌ انت تدبره؟!». يا‌ چگونه غايب شود از‌ تو‌ آنچه تو‌ تدبير كرده اى ‌آن را؟! «او كيف يستطيع ان‌ يهرب منك من‌ لا‌ حياه له الا برزقك؟!».
يا چگونه استطاعت ‌و‌ توانايى داشته باشد كه‌ بگريزد از‌ تو‌ آنكه زندگانى نيست مر او‌ را‌ مگر به‌ رزق تو؟! «او كيف ينجو منك من‌ لا‌ مذهب له فى غير ملكك؟!». يا‌ چگونه رستگارى يابد از‌ عذاب تو‌ آنكه نباشد او‌ را‌ راهى در‌ غير پادشاهى تو‌ ؟!
«سبحانك! اخشى خلقك لك اعلمهم بك». اشاره الى قوله تعالى: (انما يخشى الله من‌ عباده العلماء)، اى: ليس يخاف الله حق خوفه ‌و‌ لا‌ يحذر معاصيه خوفا من‌ نقمته الا العلماء الذين يعرفون الله حق معرفته. اذ شرط الخشيه معرفه المخشى ‌و‌ العلم بصفاته ‌و‌ افعاله. فمن كان اعلم به‌ كان اخشى منه. ‌و‌ لذلك قال عليه السلام: «انى اخشاكم لله ‌و‌ اتقاكم له». ‌و‌ عن الصادق عليه السلام: «يعنى بالعلماء من‌ صدق قوله فعله. ‌و‌ من‌ لم يصدق قوله فعله، فليس بعالم». (يعنى:) تنزيه مى كنم تو‌ را‌ از‌ هر‌ چه نه لايق است به‌ كبريايى تو‌ تنزيه كردنى! ترسنده ترين خلق تو‌ داناترين ايشان است به‌ تو. اين كلام ميمنت فرجام اشاره است به‌ آنچه در‌ قرآن مجيد واقع است كه: «جز اين نيست كه‌ مى ترسند از‌ خداى از‌ جمله بندگان او‌ دانايان». چه، شرط خشيت دانستن مخشى منه است ‌و‌ علم به‌ صفات ‌و‌ افعال او. پس‌ هر‌ كه‌ را‌ دانش بيشتر، ترس او‌ افزونتر. ‌و‌ از‌ اين است كه‌ حضرت پيغمبر صلى الله عليه ‌و‌ آله
فرموده: من‌ ترسكارترينم مر خداى را. «و اخضعهم لك اعملهم بطاعتك». ‌و‌ فروتن ترين ايشان مر تو‌ را‌ كاركننده ترين ايشان است به‌ طاعت تو. «و اهونهم عليك من‌ انت ترزقه ‌و‌ هو يعبد غيرك». ‌و‌ خوارترين ايشان بر‌ تو‌ ‌آن كسى است كه‌ تو‌ روزى دهى او‌ را‌ ‌و‌ او‌ عبادت ‌و‌ پرستش كند غير تو‌ را.
«سبحانك! لا‌ ينقص سلطانك من‌ اشرك بك ‌و‌ كذب رسلك». تنزيه مى كنم تو‌ را‌ خداوندا تنزيه كردنى! كم نمى كند پادشاهى تو‌ را‌ كسى كه‌ شرك آورد به‌ تو‌ ‌و‌ تكذيب نمود پيغمبران تو‌ را. «و ليس يستطيع من‌ كره قضاءك ان‌ يرد امرك». ‌و‌ نتواند ‌آن كسى كه‌ كراهت دارد به‌ حكم ‌و‌ فرمان تو‌ را‌ آنكه بازگرداند امر تو‌ را. «و لا‌ يمتنع منك من‌ كذب بقدرتك». ‌و‌ امتناع ‌و‌ سرباز نتواند زد از‌ حكم تو‌ ‌آن كس كه‌ تكذيب كرد قدرت تو‌ را. «و لا‌ يفوتك من‌ عبد غيرك». ‌و‌ فوت نشود از‌ تو‌ ‌و‌ از‌ تصرف تو‌ بيرون نرود ‌آن كس كه‌ پرستيد غير تو‌ را. «و لا‌ يعمر فى الدنيا من‌ كره لقاءك». ‌و‌ زندگانى نيابد در‌ دنيا ‌آن كس كه‌ كراهت دارد لقاى ثواب تو‌ را.
«سبحانك! ما‌ اعظم شانك ‌و‌ اقهر سلطانك!».
تنزيه مى كنم تو‌ را‌ خداوندا تنزيه كردنى! چه بزرگ است شان تو! ‌و‌ چه قاهر است سلطنت ‌و‌ پادشاهى تو‌ كه‌ هر‌ چه هست مقهور اوست! «و اشد قوتك!». ‌و‌ چه محكم است قدرت تو! «و انفذ امرك». ‌و‌ چه نافذ ‌و‌ روان است فرمان تو!
«سبحانك! قضيت على جميع خلقك الموت- من‌ وحدك ‌و‌ من‌ كفر بك- ‌و‌ كل‌ ذائق الموت ». پاكا خداوندا! حكم كردى بر‌ جميع مخلوقات خود مرگ را، خواه ‌آن كس كه‌ به‌ يگانگى دانست تو‌ را‌ ‌و‌ خواه ‌آن كس كه‌ كافر شد به‌ تو، ‌و‌ همه چشنده اند شربت مرگ را. «و كل‌ صائر اليك». ‌و‌ همه بازكرده اند به‌ سوى تو. «فتباركت ‌و‌ تعاليت لا‌ اله الا انت وحدك لا‌ شريك لك». پس‌ بزرگى ‌و‌ برترى مر توراست نيست هيچ معبودى سزاى پرستش الا تو‌ در‌ حالتى كه‌ يگانه اى ‌و‌ هيچ انبازى نيست مر تو‌ را.
«آمنت بك. ‌و‌ صدقت برسلك ‌و‌ قبلت كتابك. ‌و‌ كفرت بكل معبود غيرك. ‌و‌ برئت ممن عبد سواك». ايمان آوردم به‌ تو. ‌و‌ تصديق كردم به‌ پيغمبران تو. ‌و‌ پذيرفتم كتاب تو‌ را- ‌و‌ آنچه در‌ ‌آن مكتوب است از‌ اوامر ‌و‌ نواهى منقاد شدم. ‌و‌ كافر شدم به‌ هر‌
معبودى غير تو. ‌و‌ بيزار شدم از‌ ‌آن كس كه‌ عبادت ‌و‌ پرستش نمود غير تو‌ را.
«اللهم انى اصبح ‌و‌ امسى مستقلا لعملى، معترفا بذنبى، مقرا بخطاياى». بار خدايا، به‌ درستى كه‌ من‌ بامداد كردم ‌و‌ شبانگاه كردم در‌ حالتى كه‌ اندك شمارنده ام كردار خود را، اعتراف كننده ام گناهان خود را، اقرار كننده ام به‌ خطاياى خود. «انا باسرافى على نفسى ذليل». من‌ به‌ اسراف كردن ‌و‌ تجاوز نمودن از‌ حدود تو‌ بر‌ نفس خود خوار ‌و‌ بيمقدارم. «عملى اهلكنى». كردار من‌ به‌ هلاكت رسانيد مرا. «و هواى اردانى». الهوى: ما‌ تميل اليه النفس. اردانى، اى: اوقعنى فى مهلكه. ‌و‌ منه قوله تعالى: (و ذلكم ظنكم الذى ظننتم بربكم ارداكم)، اى: اهلككم. (يعنى:) ‌و‌ ميل ‌و‌ نفس من- به‌ مقتضيات طبيعت خود از‌ لذات دنيويه كه‌ بيرون از‌ حدود شريعت باشد- مرا در‌ مهلكه انداخت. «و شهواتى حرمتنى». الشهوه: كل‌ شى ء من‌ المعاصى يضمره صاحبه ‌و‌ يصر عليه ‌و‌ ان‌ لم يعمله. ‌و‌ قيل: هو ان‌ يرى جاريه حسناء فيغض طرفه ثم ينظر بقلبه كما كان ينظر بعينه.
و آرزوهاى من‌ مرا محروم كرد از‌ ثواب تو.
«فاسالك- يا‌ مولاى- سوال من‌ نفسه لاهيه لطول امله». لاهيه، اى: غافله. ‌و‌ منه قوله تعالى: (لاهيه قلوبهم)، اى: متشاغله عما يدعون اليه. (يعنى:) پس‌ مى خواهم از‌ تو- اى خداوند من- خواستن ‌آن كسى كه‌ نفس او‌ غافل باشد از‌ جهت درازى اميد او‌ در‌ امور دنيويه. «و بدنه غافل لسكون عروقه». العرق من‌ الحيوان: الاجوف الذى يكون فيه الدم. ‌و‌ الجمع: عروق. قاله ابن الاثير فى نهايته. (يعنى:) ‌و‌ بدن او‌ غفلت ورزنده است از‌ جهت سكون رگهاى او. ‌و‌ اين كنايه است از‌ عدم اتيان به‌ طاعات ‌و‌ عبادات. چه، اتيان به‌ آنها مستلزم حركت عروق است. «و قلبه مفتون بكثره النعم عليه». ‌و‌ دل او‌ مبتلا شده باشد به‌ بسيارى نعمتها بر‌ او. «و فكره قليل لما هو صائر اليه». ‌و‌ فكر او‌ اندك باشد از‌ براى ‌آن چيزى كه‌ او‌ بازگردنده است به‌ سوى او- يعنى از‌ امور آخرت.
«سوال من‌ قد غلب عليه الامل، ‌و‌ فتنه الهوى». فتنه، اى: اضله. ‌و‌ الفاتن: المضل عن الحق. (يعنى:) سوال ‌آن كس كه‌ غالب شده باشد بر‌ او‌ اميد ‌و‌ مبتلا ساخته باشد ‌و‌
در فتنه افكنده باشد او‌ را‌ هوا ‌و‌ هوس. ‌و‌ ترك عاطف در‌ اين مقام به‌ جهت آنكه تاكيد است مر فقرات اولى را. «و استمكنت منه الدنيا». مكنته من‌ الشى ء ‌و‌ امكنته منه فتمكن منه ‌و‌ استمكن. قاله الزمخشرى فى اساس البلاغه. (يعنى:) ‌و‌ دست يافته باشد دنيا بر‌ او. «و اظله الاجل». اى: دنا منه ‌و‌ قرب حتى القى عليه ظله. يقال: اظلك فلان، اذا دنا منك كانه القى عليك ظله، ثم قيل: اظلك امر كذا ‌و‌ اظلك امر كذا ‌و‌ اظلك شهر كذا، اى: دنا منك. ‌و‌ فى الحديث انه خطب آخر يوم من‌ شعبان فقال: «ايها الناس، قد اظلكم شهر عظيم». يعنى رمضان. اى: اقبل عليكم ‌و‌ دنا منكم كانه القى عليكم ظله. قاله ابن الاثير فى نهايته. (يعنى:) ‌و‌ نزديك شده باشد او‌ را‌ اجل- يعنى انتهاى مدت زندگانى ‌و‌ اوقات حيات او. «سوال من‌ استكثر ذنوبه ‌و‌ اعترف بخطيئته». ‌و‌ خواستن ‌آن كس كه‌ بسيار انگاشته باشد گناهان خود را‌ ‌و‌ اعتراف كرده باشد به‌ گناه خود. «سوال من‌ لا‌ رب له غيرك، ‌و‌ لا‌ ولى له دونك، ‌و‌ لا‌ منقذ له منك، ‌و‌ لا‌ ملجا له منك الا اليك». خواستن ‌آن كس كه‌ پروردگارى نباشد مر او‌ را‌ غير از‌ تو، ‌و‌ مددكارى نباشد مر او‌ را‌ سواى تو، ‌و‌ رهاننده نباشد مر او‌ را‌ از‌ عقاب تو، ‌و‌ پناهى نباشد مر او‌ را‌ از‌ عقوبات تو‌ مگر آنكه پناه آورنده باشد به‌ سوى تو.
«الهى، اسالك بحقك الواجب على جميع خلقك». اى خداوند من، سوال مى كنم تو‌ را‌ به‌ حق تو‌ كه‌ واجب است بر‌ همه ‌ى‌ خلقان تو. «و باسمك العظيم الذى امرت رسولك ان‌ يسبحك به». اشاره الى ما‌ قاله- سبحانه- فى سوره الواقعه: (فسبح باسم ربك العظيم) ‌و‌ به‌ حق نام بزرگ تو‌ كه‌ فرموده اى رسول خود را‌ كه‌ تسبيح گويد تو‌ را‌ به‌ ‌آن نام. «و بجلال وجهك الكريم الذى لا‌ يبلى ‌و‌ لا‌ يتغير، ‌و‌ لا‌ يحول ‌و‌ لا‌ يفنى». اى: بعظمه ذاتك الكريمه. لان العرب يذكرون الوجه ‌و‌ يريدون به‌ صاحبه، كما قررناه سابقا. ‌و‌ بلى الثوب يبلى- بالكسر، كرضى يرضى-: اندرس. ‌و‌ لا‌ يحول، اى: لا‌ يتحرك. يقال حال الشى ء يحول، اذا تحرك. ‌و‌ منه الحديث ان‌ رسول الله صلى الله عليه ‌و‌ آله كان يقول اذا لقى العدو: «اللهم بك احول، ‌و‌ بك اصول، ‌و‌ بك اقاتل»، اى: بك اتحرك ‌و‌ بك احمل على العدو. يعنى: ‌و‌ به‌ حق بزرگى ذات كريم تو‌ كه‌ كهنه نشود به‌ مرور ايام ‌و‌ ليالى ‌و‌ متغير نشود از‌ حالى به‌ حالى ‌و‌ متحرك نشود ‌و‌ فانى نشود. «ان تصلى على محمد ‌و‌ آل‌ محمد. ‌و‌ ان‌ تغنينى عن كل‌ شى ء بعبادتك». «ان تصلى» مفعول ثان ل«اسالك». اى: اسالك ان‌ تصلى. يعنى: سوال مى كنم تو‌ را‌ اينكه رحمت كنى بر‌ محمد ‌و‌ آل‌ او‌ ‌و‌ اينكه بى نياز گردانى مرا از‌ همه چيز به‌ عبادت ‌و‌ پرستش خود. «و ان‌ تسلى نفسى عن الدنيا بمخافتك».
«تسلى» من‌ الافعال ‌و‌ التفعيل. يقال: سلانى من‌ همى تسليه ‌و‌ اسلانى، اى: كشفه عنى. ‌و‌ الحاصل: ان‌ تطيب نفسى. (يعنى:) ‌و‌ اينكه خوش دارى نفس مرا از‌ دنيا به‌ ترس خود. «و ان‌ تثيبنى بالكثير من‌ كرامتك برحمتك». على صيغه المضارع من‌ باب الافعال من‌ الثواب. ‌و‌ فى بعض النسخ: «تثنى» من‌ الثناء. (يعنى:) ‌و‌ ثواب دهى مرا- يا: ثنا كنى بر‌ من- به‌ بسيارى از‌ كرامت ‌و‌ نوازش خود به‌ رحمت خود.
«فاليك افر. ‌و‌ منك اخاف. ‌و‌ بك استغيث. ‌و‌ اياك ارجو. ‌و‌ لك ادعو». پس‌ مى گريزم به‌ سوى تو‌ ‌و‌ گريزگاه من‌ نيست به‌ غير تو. ‌و‌ از‌ تو‌ مى ترسم نه از‌ غير تو. ‌و‌ به‌ تو‌ فريادرسى مى خواهم نه به‌ غير تو. ‌و‌ به‌ تو‌ اميد دارم نه به‌ غير تو. ‌و‌ تو‌ را‌ مى خوانم نه غير تو‌ را. ‌و‌ اين حصرها مقتضاى تقديم مفعول است. چنانچه در‌ محل خود مبين شده. «و اليك الجا. ‌و‌ بك اثق. ‌و‌ اياك استعين. ‌و‌ بك اومن. ‌و‌ عليك اتوكل. ‌و‌ على جودك ‌و‌ كرمك اتكل». ‌و‌ به‌ سوى تو‌ پناه مى جويم نه به‌ غير تو. ‌و‌ به‌ تو‌ استوار ‌و‌ وثوق دارم نه به‌ غير تو. ‌و‌ از‌ تو‌ يارى مى خواهم نه از‌ غير تو. ‌و‌ به‌ تو‌ ايمان آورده ام نه به‌ غير تو. ‌و‌ بر‌ تو‌ توكل ‌و‌ اعتماد دارم نه به‌ غير تو. ‌و‌ بر‌ جود ‌و‌ كرم تو‌ اعتماد دارم نه به‌ غير تو.

ترجمه فارسی صحیفه سجادیه

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------