راهنمای کامل EigenLayer؛ نحوه کار، مزایا، ریسک‌ها و ایردراپ توکن EIGEN

مجموعه: سرمایه های دیجیتالی

آیگن لیر پروتکلی مبتنی بر اتریوم برای ری‌استیکینگ است

آیگن لیر چیست؟ همه چیز درباره EigenLayer

امنیت یکی از ارکان اصلی شبکه‌های غیرمتمرکز بلاک‌چین است و پروتکل‌هایی که بتوانند این امنیت را به طور کارآمد گسترش دهند، نقش کلیدی در توسعه اکوسیستم ایفا می‌کنند. آیگن لیر (EigenLayer)، که در سال ۲۰۲۵ به نام رسمی EigenCloud تغییر یافته، یکی از نوآورانه‌ترین پروتکل‌های مبتنی بر اتریوم است که با معرفی مکانیزم ری‌استیکینگ (Restaking)، استانداردهای امنیت را به سطوح جدیدی رسانده.

این پروتکل به استیکرهای اتریوم اجازه می‌دهد تا دارایی‌های استیک‌شده خود را مجدداً برای تأمین امنیت سرویس‌های اضافی استفاده کنند و درآمد بیشتری کسب نمایند. در این مقاله، به بررسی جامع آیگن لیر می‌پردازیم.

آیگن لیر اساساً یک پروتکل استیکینگ غیرمتمرکز است که از فرآیند ری‌استیکینگ برای بهبود مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) اتریوم بهره می‌برد. این پروتکل به کاربران امکان می‌دهد تا اتریوم (ETH) استیک‌شده یا توکن‌های لیکویید استیکینگ (LST) خود را به سرویس‌های دیگر تخصیص دهند و امنیت آن‌ها را بدون نیاز به ایجاد شبکه اعتبارسنجی جدید تأمین کنند.

با این رویکرد، آیگن لیر اعتماد غیرمتمرکز را به یک کالا تبدیل کرده و هزینه راه‌اندازی پروتکل‌های جدید را کاهش می‌دهد. تا دسامبر ۲۰۲۵، ارزش کل قفل‌شده (TVL) این پروتکل به ده‌ها میلیارد دلار رسیده و بیش از ۱۰۰ سرویس اعتبارسنجی فعال (AVS) را پشتیبانی می‌کند، که نشان‌دهنده رشد چشمگیر آن است.

توکن بومی آیگن لیر با نام EIGEN شناخته می‌شود

تاریخچه و بنیانگذار آیگن لیر

آیگن لیر در سال ۲۰۲۱ توسط سریرام کانان (Sreeram Kannan)، که به عنوان "پدر ری‌استیکینگ در اتریوم" شناخته می‌شود، تأسیس شد. سریرام، دانشیار دانشگاه واشنگتن، بیش از ۱۰ سال تجربه در زمینه بلاک‌چین، رمزنگاری، هوش مصنوعی و زیست‌شناسی دارد.

پیش از راه‌اندازی آیگن لیر، او در دانشگاه‌های کالیفرنیا برکلی و ایلینوی فعالیت پژوهشی کرده و بیش از ۶۰ مقاله در موضوعاتی مانند مقیاس‌پذیری بلاک‌چین و هوش مصنوعی منتشر نموده است. تحت رهبری او، این پروتکل موفق به جذب بیش از ۱۷۱ میلیون دلار سرمایه شد و در ژوئن ۲۰۲۳ فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

توکن بومی آیگن لیر با نام EIGEN در اول اکتبر ۲۰۲۴ (۱۰ مهر ۱۴۰۳) عرضه شد و با قیمت اولیه حدود ۳.۵ تا ۴.۵ دلار، ارزش بازار آن به بیش از ۶.۵ میلیارد دلار رسید. این توکن ابتدا از طریق ایردراپ در ماه می ۲۰۲۴ توزیع شد، اما معاملات آن تا اکتبر محدود بود. در سال ۲۰۲۵، با تغییر نام به EigenCloud، تمرکز پروتکل بر زیرساخت‌های محاسباتی قابل تأیید (Verifiable Compute) و هوش مصنوعی افزایش یافت، که این تغییر بخشی از استراتژی برای گسترش کاربردها فراتر از ری‌استیکینگ سنتی بود.

آیگن لیر امنیت اتریوم را به سرویس‌های اضافی گسترش می‌دهد

آیگن لیر چگونه کار می‌کند؟

پس از آپدیت Merge در سال ۲۰۲۲ که اتریوم را به اثبات سهام تبدیل کرد، نیاز به راهکارهای نوین برای امنیت پروتکل‌های جانبی افزایش یافت. آیگن لیر با مکانیزم ری‌استیکینگ، این چالش را حل می‌کند. ری‌استیکینگ مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند است که کاربران می‌توانند ETH استیک‌شده خود را مجدداً به برنامه‌های دیگر تخصیص دهند. این فرآیند مانند "احیای مجدد" (Rehypothecation) عمل می‌کند و امنیت اقتصادی اتریوم را به سرویس‌های خارجی گسترش می‌دهد.

کاربران با سپرده‌گذاری ETH یا LST در قراردادهای آیگن لیر، توکن ری‌استیک‌شده دریافت می‌کنند و می‌توانند آن را به اپراتورها واگذار نمایند. اپراتورها (نودهای اعتبارسنج) وظایف را انجام می‌دهند و در صورت رفتار مخرب، با جریمه اسلشینگ (تا ۵۰ درصد) مواجه می‌شوند. این پروتکل از دو نوع ری‌استیکینگ پشتیبانی می‌کند:

• ری‌استیکینگ بومی، که در آن کاربران یک نود اعتبارسنج اتریوم راه‌اندازی می‌کنند و مجوزهای برداشت را به EigenPod (قرارداد هوشمند پروتکل) می‌سپارند.

• لیکویید ری‌استیکینگ، که کاربران LSTهای خود (مانند stETH از Lido یا cbETH) را در قراردادهای آیگن لیر قفل می‌کنند و نقدشوندگی را حفظ می‌نمایند.

• سرویس‌های اعتبارسنجی فعال (AVS) هسته اصلی آیگن لیر هستند و شامل پروتکل‌هایی مانند اوراکل‌ها، پل‌های بین‌زنجیره‌ای، لایه‌های دوم و سرویس‌های داده می‌شوند. برای مثال، EigenDA یک لایه غیرمتمرکز دسترسی به داده است که برای رول‌آپ‌های اتریوم طراحی شده و با استفاده از ری‌استیکینگ، داده‌ها را با سرعت بالا ذخیره و بازیابی می‌کند. تا دسامبر ۲۰۲۵، EigenDA بیش از ۵۹ میلیون توکن EIGEN و ۳.۴۴ میلیون ETH ری‌استیک‌شده دارد و توسط بیش از ۲۰۰ اپراتور پشتیبانی می‌شود.

مزایا و معایب آیگن لیر

آیگن لیر مزایای متعددی دارد که آن را به یک پروتکل انقلابی تبدیل کرده است.

• اول، استیکرها پاداش اضافی از پروتکل‌های مختلف دریافت می‌کنند و بازده سرمایه را افزایش می‌دهند.

• دوم، تجمیع اعتماد شانس حملات ۵۱ درصدی را کاهش می‌دهد.

• سوم، هزینه‌های سرمایه برای اعتبارسنج‌ها و توسعه‌دهندگان پایین می‌آید، زیرا نیازی به ایجاد شبکه اعتماد جدید نیست.

• چهارم، انعطاف‌پذیری برای پروژه‌های کوچک فراهم می‌شود تا از امنیت اتریوم بهره ببرند.

با این حال، معایبی نیز وجود دارد. ریسک بازده ممکن است باعث رقابت ناسالم بین پروژه‌ها شود و استیکرها تنها به پروتکل‌های با بازده بالا جذب شوند. متمرکزسازی می‌تواند امنیت کلی اتریوم را تهدید کند اگر آسیب‌پذیری‌هایی در آیگن لیر بهره‌برداری شود. همچنین، اسلشینگ می‌تواند منجر به از دست دادن تا ۱۰۰ درصد سرمایه شود اگر رفتار مخرب ادامه یابد. علاوه بر این، ریسک‌های قراردادهای هوشمند مانند حملات ورود مجدد همچنان وجود دارد.

آیگن لیر نوآوری بزرگی در استیکینگ اتریوم ایجاد کرده است

موارد استفاده از آیگن لیر

آیگن لیر کاربردهای گسترده‌ای دارد. سایدچین‌ها و رول‌آپ‌ها می‌توانند از امنیت آن برای تضمین تراکنش‌ها استفاده کنند. لایه‌های دسترسی داده مانند EigenDA داده‌های خارج از زنجیره را مدیریت می‌کنند. شبکه‌های اوراکل داده‌های واقعی را با اعتبار بالا ارائه می‌دهند. پل‌ها انتقال امن دارایی‌ها بین زنجیره‌ها را تسهیل می‌کنند. اعتبارسنجی مدل‌های هوش مصنوعی خروجی‌های AI را تأیید می‌کند. ماشین‌های مجازی گیمینگ اقتصادهای مجازی را ایمن می‌سازد. بازارهای پیش‌بینی نتایج را با اعتماد بالا تضمین می‌کنند.

در سال ۲۰۲۵، با تمرکز بر verifiable AI، موارد استفاده جدیدی مانند ادغام با Google Cloud برای پرداخت‌های agentic و شریک با Story Protocol برای ابزارهای provenance AI اضافه شده است. همچنین، همکاری با Recall برای رقابت‌های معاملاتی AI agent نشان‌دهنده گسترش به حوزه‌های فیزیکی و دیجیتال است.

توکنومیکس EIGEN

توکن EIGEN برای حمایت از امنیت، حاکمیت و رشد اکوسیستم طراحی شده است. کل عرضه اولیه حدود ۱.۶۷ میلیارد توکن است با نرخ تورم سالانه ۴ درصد. تخصیص شامل ۴۵ درصد برای ابتکارات اجتماعی (استیک‌دراپ‌ها و کمک‌های مالی)، ۱۵ درصد برای توزیع استیکینگ، ۱۵ درصد برای توسعه اکوسیستم، ۱۵ درصد برای جامعه، ۲۹.۵ درصد برای سرمایه‌گذاران و ۲۵.۵ درصد برای مشارکت‌کنندگان اولیه است.

توکن‌های سرمایه‌گذاران یک سال قفل می‌شوند و سپس ماهانه ۴ درصد آزاد می‌گردند. پاداش‌های تورمی بین استیکرها و اپراتورها توزیع می‌شود و اسلشینگ برای رفتار نادرست اعمال می‌گردد. در ابتدا، توکن‌ها غیرقابل انتقال بودند تا اکوسیستم تثبیت شود. تا دسامبر ۲۰۲۵، قیمت EIGEN حدود ۰.۴۴ دلار است و بیش از ۲۱۰ میلیون توکن در گردش دارد.

آیگن لیر مقیاس‌پذیری اتریوم را بهبود می‌بخشد

سوالات متداول

1. ری‌استیکینگ در آیگن لیر چیست و چگونه کار می‌کند؟

ری‌استیکینگ یعنی استفاده مجدد از ETH استیک‌شده برای امنیت پروتکل‌های دیگر. دو نوع دارد: بومی (با نود اعتبارسنج) و لیکویید (با LSTهایی مثل stETH). کاربران ETH را در قراردادهای آیگن لیر قفل می‌کنند و پاداش اضافی دریافت می‌نمایند.

2. تفاوت آیگن لیر با Lido یا Rocket Pool چیست؟

Lido و Rocket Pool فقط لیکویید استیکینگ ارائه می‌دهند، اما آیگن لیر روی این LSTها ری‌استیکینگ اضافه می‌کند تا درآمد چندلایه ایجاد شود و امنیت را به AVSها گسترش دهد.

3. توکن EIGEN چه کاربردی دارد؟

EIGEN برای حاکمیت، استیکینگ امنیت intersubjective (توافقات ذهنی مانند فورک‌ها) و پاداش‌دهی استفاده می‌شود. همچنین در slashing و تصمیم‌گیری‌های پروتکل نقش دارد.

4. ریسک‌های ری‌استیکینگ در آیگن لیر چیست؟

مهم‌ترین ریسک‌ها: slashing (جریمه تا ۵۰-۱۰۰٪)، متمرکزسازی امنیت، کاهش بازده در صورت رقابت AVSها و ریسک قراردادهای هوشمند.

5. EigenDA چیست و چرا مهم است؟

EigenDA لایه دسترسی به داده (Data Availability) غیرمتمرکز برای رول‌آپ‌های اتریوم است که با ری‌استیکینگ امنیت می‌گیرد و هزینه و سرعت را بهبود می‌بخشد. یکی از موفق‌ترین AVSهای آیگن لیر است.

6. چگونه در آیگن لیر ری‌استیکینگ کنیم؟

به سایت رسمی بروید، کیف پول متصل کنید، ETH یا LST سپرده‌گذاری کنید و سپس به اپراتورها واگذار نمایید. پروتکل‌های لیکویید مانند Renzo، Kelp یا Puffer کار را ساده‌تر می‌کنند.

7. آیا آیگن لیر امن و قانونی است؟

بله، چندین بار ممیزی شده و توسط سرمایه‌گذاران بزرگی مثل a16z حمایت می‌شود، اما مانند همه پروژه‌های دیفای ریسک دارد. همیشه DYOR کنید و از منابع رسمی استفاده نمایید.

جمع‌بندی 

آیگن لیر (EigenCloud) با مکانیزم ری‌استیکینگ، فرایند استیکینگ اتریوم را متحول کرده و امنیت را به یک منبع اشتراکی تبدیل نموده است. این پروتکل نه تنها بازده استیکرها را افزایش می‌دهد، بلکه توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا پروژه‌های نوآورانه‌ای بدون هزینه‌های سنگین امنیتی بسازند. با گسترش به حوزه هوش مصنوعی و محاسبات قابل تأیید در ۲۰۲۵، آینده روشنی برای آن پیش‌بینی می‌شود. با این حال، کاربران باید ریسک‌ها را در نظر بگیرند و تحقیق کاملی انجام دهند. آیگن لیر نمونه‌ای از نوآوری است که اتریوم را به سمت مقیاس‌پذیری و کاربردهای واقعی سوق می‌دهد.

گردآوری:بخش سرمایه های دیجیتال بیتوته