اپراتورهای موبایل چرا درآمدهایشان را مخفی نگه ‌می‌دارند؟

مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

 اخباراقتصادی   - گزارشی مستند از ثروتمندان بازار موبایل ایران؛
اپراتورهای موبایل چرا درآمدهایشان را مخفی نگه ‌می‌دارند؟

به گزارش تابناک، این مثال که حساب اپراتورهای موبایل مانند طلافروشان است که کسی سر از حساب‌شان در نمی‌آورد، در ایران بی‌راه نیست. البته قبوض تنها موردی نیست که کسی از سر از حساب‌شان در نمی‌آورد بلکه صورت‌هالی مالی، درآمدی و هزینه‌ای اپراتورها نیز مباحث ناپیدای دیگری است که اساسا اپراتورها علاقه‌ای برای اعلام این موارد ندارند و ارقام و آمار در این حوزه همواره محرمانه خوانده می‌شوند.

برای مثال شاید اگر مشترکان و رسانه‌ها می دانستند که تعویض سیم‌کارت در طول یک سال 317 میلیون برای یک اپراتور سودآوری داشته از کنار سیم‌کارت‌های ایراددار آن که به دلیل فنی بارها می‌سوزند، به راحتی عبور نمی‌کردند.

حساب و کتاب اپراتورها
تقریبا تمام مشترکان ایرانی تلفن‌همراه در این موضوع که از حساب و کتاب اپراتورهای موبایل و نحوه محاسبه‌شان سردر نمی‌آورند، مشترک‌اند.

اگرچه ریز صورتحساب موبایل برای مشترکان قابل دسترسی است اما آنها کنترلی در اختیار ندارند که برای مثال درباره صحت دقایق مکالمه‌ای اپراتور ثبت کرده یا میزان دقایق داخل شبکه یا خارج شبکه یقین حاصل کنند و از این رو همواره نوعی تردید در سازوکار محاسبه صورت‌حساب و پرداخت قبوض در مشترکان وجود دارد.

اما پیچیدگی‌ و زوایای پیدا و پنهان مالی قبوض بخشی از عدم شفافیت رویه‌های مالی اپراتورهای تلفن‌همراه است.

این سرویس‌دهنده‌های مخابراتی علیرغم اینکه به جزئی از زندگی مردم تبدیل و بسیاری از حریم‌های سابق شخصی را پشت سرگذاشته‌اند، اما در مقابل در برابر مشترکان بسیار رسمی و پوشیده عمل می‌کنند.

حتی اگر یک سرویس بسیار اقبال یابد و بین مردم فراگیر شود، اما برای مثال هیچ‌گاه اطلاعی از درآمد مالی این توجه به مردم اعلام نخواهد شد.

این اجازه که مشترکان بدانند برای مثال چه میزان در درآمد سرویس آهنگ پیشواز یا آوای انتظار موثر بودند، از نظر اپراتورها امکان‌پذیر نیست.

این شرکت‌ها به واسطه قوانین تجارت مانند اغلب شرکت‌های خصوصی، در حفظ محرمانگی اطلاعات سازمانی تلاش بسیاری دارند و همواره هر پرسشی از سوی رسانه درباره درآمد آنها با پاسخ منفی روبه‌رو می‌شود.

آیا صورت‌‌های مالی اپراتورها محرمانه است؟
اگرچه دسترسی به ردیف‌های درآمدی اپراتورهای موبایل امکان‌پذیر نبوده و نیست، اما برخی از این شرکت‌ها به دلایلی از جمله قوانین تالار بورس، ناگزیر به شفافیت مالی و ارائه صورت‌های مالی خود هستند؛ همچنان که هم‌اکنون از بین دو اپراتور سهامی خاص که الزامی برای شفافیت مالی عمومی ندارند، یکی از اپراتورها به دلیل تصمیم به تامین مالی از طریق بورس، صورت‌های مالی خود را منتشر کرده و برای اپراتور پرسابقه‌تر هنوز صورت‌های مالی، محرمانه است.

اگرچه عدم اطلاع‌‌رسانی شفاف درباره صورت‌های مالی و عدم ارائه اطلاعات درآمدی و هزینه‌ای اپراتورها، از دامن زدن به افزایش سطح توقع مشترک برای بهبود کیفیت سرویس و خدمات در قبال هزینه‌‌های پرداخت شده و سود اپراتور جلوگیری می‌کند، اما این روش نتوانسته رضایت مشترکان از سطح سرویس‌ها را تامین کند.

در ادامه گوشه‌ای از صورت‌های مالی 3 اپراتور موبایل و بخشی از درآمدهای آنها از فروش و ارائه خدمات بررسی می‌شود.

همراه اول
در سال مالی منتهی به اسفند 92، جمع دارایی‌های جاری همراه اول 29,510,440 میلیون ریال بود که نسبت به سال 91 حدود 2 درصد افزایش یافته است. همچنین جمع دارایی‌های غیرجاری شرکت 71,523,141 میلیون ریال (معادل 7 هزار و 152 میلیارد و 314 میلیون تومان) بوده که در مجموع جمع دارایی‌های همراه اول 101,033,581 میلیون ریال (معادل 10 هزار و 103 میلیارد و 358 میلیون تومان) اعلام شده است.

در این سال، جمع بدهی‌های جار این شرکت 32,172,336 میلیون ریال (معادل 3 هزار و 217 میلیارد و 233 میلیون تومان) بوده که نسبت به سال قبل 49 درصد افزایش یافته است.

جمع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام نیز مبلغ 101,033,581 میلیون ریال (معادل 10 هزار و 103 میلیارد و 358 میلیون تومان) گزارش شده است.

در این مدت همراه اول مبلغ 71,381,179 (معادل 7 هزار و 138 میلیارد و 117 میلیون تومان) بابت فروش و درآمد ارائه خدمات کسب کرده که از این مبلغ 46,518,241 (معادل 4 هزار و 651 میلیارد و 824 میلیون تومان) بهای تمام شده كالای فروش رفته است.

در نتیجه مبلغ 24,862,938 (معادل 2 هزار و 486 میلیارد و 293 میلیون تومان) سود ناخالص همراه اول از فروش و ارائه خدمات در سال 92 است.

ایرانسل
از آنجا که ایرانسل هنوز در بورس عرضه نشده، این شرکت سهامی خاص الزامی برای شفاف‌سازی برای عموم و ارائه عمومی درآمدها و هزینه‌های خود ندارد.

از این رو تاکنون هیچ اطلاعی درباره صورت‌های مالی و درآمد و هزینه‌های این شرکت دردست نیست.

اما برخی قوانین کلی از جمله مالیات اپراتورها به دولت، تقریبا تا حدودی گردش مالی این شرکت را نمایش می‌دهد.

با درنظر گرفتن 28.1 درصد سهم دولت از درآمد ایرانسل، 3 درصد خدمات عمومی اجباری (USO)، 25 صدم درصد سهم رگولاتوری، هزینه های فرکانسی و نامبرینگ و موارد دیگر، ایرانسل در مجموع 35 درصد از کل درآمد خود را به دولت پرداخت می کند. همچنین افزون بر این 35 درصد، با احتساب پرداخت 25 درصد مالیات از سود و درآمد شرکت های دولتی ناشی از فروش خدمات به ایرانسل از جمله شرکت زیرساخت و بخش دولتی سهام مخابرات، ایرانسل در طول 8 سال فعالیت خود 17 هزار و 300 میلیارد تومان به دولت پرداخت کرده است.

به گفته مدیرعامل ایرانسل، تاکنون این اپراتور سالانه بیش از 2.2 میلیارد تومان پرداختی مستقیم دولت داشته است.

طبق روال اپراتورها، معمولا 90 درصد این مبلغ به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی پرداخت می‌شود.

اتفاقا درباره موضوع مالیات ایرانسل، چندی پیش و همزمان با اعلام خبر ورود قریب‌الاوقوع ورود ایرانسل به بورس، تصویر چکی از مالیات پرداختی این شرکت به دولت در فضای بی‌صاحب مجازی منتشر شد.

اگرچه علیرغم انتشار گسترده این مطلب، صحت این موضوع هیچ‌گاه از سوی شرکت تایید یا تکذیب نشد، اما تمام نشانه‌ها از جمله امضاهای چک با واقعیت تطابق داشت.

مبلغ تصویر چک ایرانسل 220 میلیارد تومان بابت 50 درصد مالیات سال 92 است که در نتیجه مجموع رقم نهایی مالیات مبلغی در حدود 440 میلیارد تومان بوده است.

طبق اعلام رسمی دیگر اپراتور بزرگ تلفن‌همراه(همراه اول) نیز هر ساله مبلغی در حدود 450 میلیارد تومان را به عنوان مالیات به دولت پرداخت می‌کند.

بنابراین طبق این اطلاعات غیر رسمی با احتساب پرداخت مالیات حدودا 25 درصدی از سود، درآمد خالص این اپراتور در سال 92 در حدود مبلغ 1760 میلیارد تومان محاسبه می‌شود.

رایتل
صورت‌های سال مالی منتهی به اسفند 92 رایتل نشان می‌دهد، جمع دارایی‌های جاری این شرکت در سال 92 مبلغ 65 میلیارد و 362 میلیون تومان بوده که در سال 92 به 317 میلیارد و 331 میلیون تومان افزایش یافته است.

در سال 92 جمع دارای‌های غیرجاری این شرکت نیز یک هزار میلیارد و 320 میلیون ریال بوده است که در نهایت در سال 92 جمع دارایی‌های رایتل یک هزار و 527 میلیارد تومان گزارش شده است.

در گزارش صورت‌های ملی رایتل، درآمد ارائه خدمات و فروش 60 میلیارد و 314 میلیون تومان و بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات ارائه شده 54 میلیارد و 781 میلیون تومان اعلام شده است. در نتیجه سود ناخالص رایتل در سال 92 از فروش و ارائه خدمات حدود 5 میلیارد و 553 میلیون تومان بوده است.

دقت در جزئیات صورت‌های مالی نشان می‌دهد درآمد ارائه خدمات و فروش، از فروش سیم‌کارت و مودم، ارائه خدمات و اتصال متقابل تشکیل شده است.

رایتل در سال 92، مبلغ 23 میلیارد و 62 میلیون تومان سیم‌کارت (دائمی، اعتباری، دیتا و تعویض سیم کارت) و مودم فروخته، 34 میلیارد و 700 میلیون تومان خدمت ارائه کرده و از محل اتصال متقابل نیز 2 میلیارد و 85 میلیون تومان درآمد داشته است که در مجموع این طرح‌ها 60 میلیارد و 214 میلیون تومان را نصیب رایتل کرده است؛ اگرچه در این مدت بهای تمام شده کالای فروش رفته و خدمات ارائه شده رایتل 54 میلیارد و 781 میلیون تومان خرج روی دست رایتل گذشته است.

فروش سیم‌کارت اعتباری به مبلغ 17 میلیارد و 266 میلیون تومان، دائمی 4 میلیارد و 267 میلیون تومان، دیتا 5 میلیارد و 126 میلیون تومان، مودم 1 میلیارد و 68 میلیون تومان و تعویض سیم‌کارت 317 میلیون از عملکرد درآمدی رایتل است.

همچنین در حساب و کتاب درآمدها، در سال 92 رایتلی‌ها 26 میلیارد و 334 میلیون تومان دیتا مصرف‌کرده‌اند، 4 میلیارد و 522 میلیون تومان مکالمه داشته‌اند، یک میلیارد و 840 میلیون تومان از طرح بی‌نهایت استفاده کرده‌اند، یک میلیارد و 414 میلیون تومان پیامک زده‌اند و در نهایت آبونمان مشترکان دائمی 695 میلیون و پیامک انبوه نیز 81 میلیون برای رایتل درآمدزایی داشته است.

تعرفه خدمات یکی از پایه‌های توسعه اپراتورها و شبکه مخابراتی و ارتباطاتی کشور است، با مد نظر قرار دادن این نکته که لزوما همواره کاهش تعرفه و ارزانی خدمات روش مدیریتی صحیحی نیست و می‌تواند در بلند مدت به ضرر اپراتور، مردم و کشور باشد، اما نگاهی به اطلاعات به دست‌ آمده از وضعیت‌ مالی، درآمدی و هزینه‌های اپراتورهای تلفن‌همراه نشان می‌دهد، این شرکت‌ها در زمزه پربازده‌ترین‌ها به حساب می‌آیند و در شرایط فعلی برای شرکت‌هایی با این سطح سودآوری امکان تناسب بیشتر کیفیت سرویس و تعرفه آن مقدور است.

در این مسیر شفافیت‌ مالی اپراتورها مانند اغلب صنایع بزرگ، در قدم نخست پس از شکستن تابلوی غیرواقعی محرمانگی اطلاعات شرکت‌‌های موبایلی، دید و ارزیابی واقعی از وضعیت اپراتورها را به دست می‌دهد و زمینه شکل‌گیری انتظارهای واقع‌بینانه با توجه به واقعیت‌های موجود از اپراتور را فراهم می‌کند.
 
اخباراقتصادی  - تابناک