علل، علایم و درمان لکه مغولی در نوزادان

مجموعه: دانستنيهاي نوزادان

درمال ملانوسیتوز یا در اصطلاح لکه مغولی یکی از بیماری های شایع میان نوزادان است

لکه های مغولی نوزاد چیست + علل بروز و روش درمان 

ظاهر لکه مغولی چگونه است؟

لکه مغولی یک بیماری مادر زادی است که عموما به شکل لکه هایی قهوه ای، ابی و یا کبود مشاهده می شوند. این لکه ها بدون درد و بی آزار هستند و عموما برای نوزاد هیچ مشکل و یا خطری را ایجاد نخواهد کرد. این لکه ها معمولا به شکل کهیر هستند و ظاهری نا منظم و موج دار دارند. 

این لکه ها اکثرا در قسمت پا، شانه، بازو، مچ دست، مچ پا، برآمدگی های پشت و قسمت جانبی شکم دیده می شود. خوشبختانه تا کنون چندان مشاهده نشده که این لکه های مغولی روی صورت و کف دست و پا ظاهر شوند. 

چه نژاد هایی معمولا به این بیماری مبتلا می شوند؟

لکه های مغولی برای اولین بار در سال 1900 در ژاپن شناسایی و توسط بلز شرح داده شد. به علت این که این بیماری در نوزادان مغول شیوع بیشتری داشت از این بیماری به اسم لکه های مغولی نام برده شد. معمولا شیوع این نوع لکه ها در مردم مختلف و همچنین نژاد های مختلف متفاوت است. همچنین این عامل به شدت پیگمانتاسیون پوست نیز وابسته است.

این بیماری اکثرا نوزادان سیاه پوست و زرد پوست مشاهده می شود. عموما نوزادان اسیایی شرقی همچون کره ای ها، ژاپنی ها، چینی ها، نوزادان روسیه ای، نوزادان مالزی، نوزادان اهل اندونزی و اکثرا نوزادان مغولی به این عارضه دچار می شوند. البته در این میان نوزادان سرخپوست امریکایی نیز به لکه مغولی مبتلا می شوند. لکه مغولی در میان کودکان سفید پوست به ندرت و در حدود یک تا 10 درصد مشاهده می شود. 

درصد ای بیماری میان نوزادان اسیایی 95-100 درصد، میان کودکان افریقای شرقی90-95 درصد، در میان سرخ پوستان و بومیان امریکایی 85- 90 درصد، در میان نوزادان هیسپانیک 50-70 درصد و همچنین در بین نوزادان قفقازی 1-10 درصد است.

لکه مغولی نوزادان اغلب در سیاه پوستان و نوزادانی که پوست زرد دارند دیده می شود

علت به وجود امدن لکه های مغولی چیست؟

بعضی از رنگ دانه های پوست ممکن است که در دوران جنینی شروع به تولید سلول هایی همچون ملانوسیت کنند که این سلول ها عموما روی سطح پوست به وجود نمی آیند و معمولا در لایه های عمیق پوست ذخیره می شوند. . در واقع این لکه ها بخاطر به دام افتادن ملانوسیت ها در درم به هنگام مهاجرت ان ها از نورال کرست به اپی درم به وجود می ایند. 

در این صورت است که هنگام تولد نوزاد لکه های ابی رنگ و کبودی به وجود می آیند.

البته میزان ملانین موجود در پوست رنگ این لکه ها را تعیین می کند. در واقع ملانوسیت های درمال در تمامی نوزادان بدون توجه به نژادشان دیده می شود اما با توجه به میزان ملانین موجود در پوست این بیماری در سیاه پوستان شایع تر و قابل مشاهده تر می باشد. 

میزان این بیماری در میان دختران و پسرا چندان متفاوت نیست و از دیگر نام های لکه های مغولی به درمال ملانوسیتوز می توان اشاره نمود. 

انواع لکه های مغولی کدام اند؟

لکه های مغولی می توانند انواع مختلفی داشته باشند که از میان ان ها می توان به موارد زیر اشاره نمود.

1- لکه های مغولی مداوم

این نوع لکه ها ممکن است تا سال های طولانی روی بدن فرد باقی بمانند و از بین نروند. این لکه ها بزرگ تر بوده و ضمنا حاشیه واضح تری هم دارند.  

2- لکه های مغولی منتشر (extensive)

 این لکه ها از همان ابتدای تولد نوزاد روی بدن ان وجود دارند و به شکل منتشر گاهی اوقات با رنگی تیره تر نمایان می شود. گاهی اوقات ممکن است لکه های مغولی به وجود امده روی پوست نوزاد از همان ابتدای تولد تیره نباشند و تیرگی این لکه ها به مرور زمان افزایش یابد. 

3- لکه های مغولی اکتوپیک یا نابجا

 گفتیم که لکه های مغولی عموما در صورت و یا کف دست و پا ها مشاهده نمی شود. اما در برخی موارد ممکن است که این لکه ها در نواحی غیر معمول نوزاد همچون صورت یا اندام ها به وجود بیاید که در این صورت می گوییم نوزاد به بیماری لکه های مغولی نابجا یا اکتوپیک مبتلا شده است. 

4 - لکه مغولی ابی تیره

این لکه ها نیز تیره تر و حاشیه واضح تری دارند که ممکن است تا مدت هایی طولانی روی اندام های نوزاد باقی بماند. 

با وجود اینکه احتمال خطر لکه های مغولی نوزادان کم است اما امکان بیماری وجود دارد

آیا لکه های مغولی خطرناک هستند؟

اشاره شده که این لکه ها عموما بی خطر و بدون درد برای نوزادان هستند البته این بیماری نگرانی هایی را نیز به همراه دارد. گاهی اوقات ممکن است که این بیماری جان افراد زیادی را تهدید کرده و خطرناک باشند. باید بتوان این لکه های مغولی را به وسیله کبودی ها تشخیص داد چرا که این لکه ها در طول زمان تیره تر خواهند شد. 

با این که این لکه ها در اکثر اوقات بی خطر هستند اما متاسفانه در برخی موارد ممکن است که لکه های مغولی با یک بیماری متابولیکی نادر همراه باشد. از این بیماری های متابولیکی نادر می توان به بیماری سندرم هانتر، بیماری مانوزیدوز، بیماری موکولیپیدوز، بیماری هورلر و بیماری نیمن پیک اشاره نمود. 

درصد ابتلای نوزادان به این بیماری ها در افرادی که لکه های مغولی شان بزرگتر و در خارج از کمر و باسن است بیشتر گزارش شده است.

یکی دیگر از نگرانی های موجود در رابطه با این بیماری می تواند اشتباه گرفتن ان با سیاه رگ نوزاد باشد و همچنین ممکن است که این لکه با اختلالات موجود در عملکرد نامناسب ستون فقرات در ارتباط باشد که هنوز این موضوع اثبات نشده است. 

چه روش هایی برای درمان لکه های مغولی وجود دارد؟

ابتدا پزشک با تشخیص لکه های مغولی ان را برسی کرده و در پرونده پزشکی نوزاد ثبت می کند تا در اینده و با هرگونه تغییر فیزیکی ان را با چیزهای دیگر مثل سیاهرگ و یا کبودی اشتباه نگیرند. همچنین با برسی این لکه ها باید تشخیص داده شود که ایا ان ها به زودی از بین رفته و یا ماندگار خواهند بود. 

لکه های مغولی معمولا مضر و زیان اور نیستند. مگر این که با بیماری های مربوط به ستون فقرات و یا بیماری های متبولیکی در ارتباط باشد. برای تشخیص این موضوع معمولا به میزان رشد و تیرگی آن ها توجه می کنند. 

یکی از نگرانی های والدین برای این بیماری به خطر افتادن زیبایی فرزندشان است. در این مورد درمان های موثر و زیادی وجود دارند که از موثر ترین ان ها می توان به لیزر اشاره نمود. لیزر می تواند به شکل معجزه اسایی خال های مغولی یا رنگ دانه های ان ها را کاهش دهد و زیبایی فرزندتان را به شما باز گرداند. 

لیزر کردن پوست برای از بین بردن لکه های مغولی نوزادان می تواند در زیبایی موثر باشد

سخن پایانی

در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با بیماری لکه های مغولی و روش های درمان آن آشنا کنیم. همان طور که اشاره شد این بیماری برای اکثر افراد خطرناک نیست و این لکه ها بعد از مدتی تا حدود پنج سال در بیشتر نوزادان از بین خواهد رفت. اما اگر شما در این رابطه نگرانی هایی دارید بهتر است نوزادتان را نزد پزشکی متخصص برید تا او را کاملا معاینه کرده و نگرانی تان را برطرف کند.  

گردآوری: بخش کودکان بیتوته