سکوت انتخابی یا لالی انتخابی در کودکان چیست و چه نشانه هایی دارد؟

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

لالی انتخابی یا سکوت انتخابی یکی از اختلالات دوران کودکی است

سکوت انتخابی یا لالی انتخابی در کودکان

لالی انتخابی در کودکان چیست؟

سکوت انتخابی یا لالی انتخابی (Selective Mutism) از اختلالات دوران کودکی به حساب می آید که نشانه اصلی آن عدم توانایی صحبت کردن در موقعیت های اجتماعی است. 

کودکان مبتلا به لالی انتخابی در منزل، جمع های خانوادگی و موقعیت هایی که احساس امنیت می کنند به راحتی میتوانند صحبت کنند ولی ترسی حقیقی از صحبت کردن در مکان های اجتماعی و تعامل اجتماعی دارند به همین دلیل معمولا هنگامی که کودک به مهدکودک یا مدرسه می رود، والدین متوجه این اختلال در کودک خود می شوند. 

لالی انتخابی که به آن سکوت انتخابی یا خاموشی انتخابی نیز گفته می شود معمولا با خجالت، بزدلی و یا خودداری عمدی اشتباه گرفته می شود. این اختلال بیشتر در بین دختر بچه ها و در سنین بین 4 تا 8 سالگی شایع است. همچنین کودکانی که به کشورهای دیگر مهاجرت کرده اند و یا دو زبانه هستند نیز در معرض ابتلای بیشتر این اختلال قرار دارند. 

لالی انتخابی در کودکان شکل شدیدی از اضطراب اجتماعی است اما چون دلایل دیگری نیز برای ابتلای آن وجود دارد صرفا نمیتوان آن را اختلال اضطرابی نام گذاری کرد.

کودکان مبتلا به لالی انتخابی در محیط های اجتماعی و ناآشنا ساکت و بی حرکت می ایستند، سرشان را برمیگردانند و با موهایشان بازی میکنند و از تماس چشمی و صحبت کردن دوری میکنند ولی در خانه یا مکان های آشنا به خوبی صحبت میکنند و حتی گاهی پرحرف نیز هستند. 

لالی انتخابی در کودکان در عملکرد آنها در مدرسه و دوست پیداکردن خلل ایجاد میکند. معمولا والدین هنگامی که از معلم کودکشان میشنوند که او در مدرسه حرف نمیزند، تعجب میکنند. 

کودکان مبتلا به این نوع اختلال هیچ مشکلی در زبان، بیان و مکالمه ندارند بلکه فقط در حرف زدن به صورت انتخابی عمل می‌کنند. بنابراین متخصص روان‌ درمانگر باید در ابتدا از سلامت زبان و گفتار این کودکان اطمینان حاصل کرده و سپس به درمان روانشناختی آنان اقدام کند.

نشانه‌ها و علائم  لالی انتخابی در کودکان

لالی انتخابی در کودکان معمولا در سنین 4 تا 8 سالگی شروع می شود

لالی انتخابی در کودکان معمولا در سنین 4 تا 8 سالگی و زمانی که کودک تعامل با افراد خارج از خانه را آغاز میکند، شروع می شود. همانطور که گفته شد نشانه اصلی این اختلال عدم صحبت کردن با دیگران در محیط های اجتماعی است ولی در ظاهر ممکن است علائم زیر را نیز از خود نشان دهد:

1. کودکان مبتلا به لالی انتخابی در خانه و نزد اعضای خانواده به خوبی صحبت می کنند ولی حتی در حضور دوستان نزدیک یا خویشاوندان درجه دو مانند پدربزرگ و مادربزرگ، عمو و دایی و ... صحبت نمیکنند. 

3.لالی انتخابی در کودکان با اضطراب اجتماعی همراه است و مانع موفقیت او در زمینه های

تحصیلی، شغلی و اجتماعی می شود.

4. صحبت نکردن کودکان مبتلا به این اختلال به دلیل آشنا نبودن با زبان گفتاری  رایج در جامعه نیست و همچنین به دلیل وجود مشکلات گفتاری مانند لکنت زبان نیز نیست. 

5. طول مدت اختلال لالی انتخابی در کودکان فقط به اولین ماه مدرسه محدود نمی شود و بیش از یک ماه است.  

از دیگر علائم لالی انتخابی در کودکان کم رویی بیش از حد است

6. از دیگر علائم لالی انتخابی در کودکان کم رویی بیش از حد و چسبیدن و متکی بودن به والدین به خصوص مادر است.

7. ترس از شرمندگی اجتماعی و انزوا و گوشه گیری نیز میتواند از نشانه های ابتلا کودک به لالی انتخابی یا سکوت انتخابی باشد. 

8. نشانه های وسواس و پرخاشگری نیز در کودکان مبتلا تا حدودی دیده می شود.

9. عدم تماس چشمی، حساسیت به شلوغی، دشواری در خود تنظیمی و همچنین تاخیرهای رشدی و حرکتی نیز میتواند از علائم لالی انتخابی در کودکان باشد. 

10. کودکان مبتلا به این اختلال اگر اعتماد به نفس بالایی داشته باشند از زبان بدن و یا وسایل غیر کلامی مانند اشاره کردن، غر زدن و نوشتن استفاده میکنند. اما افرادی که اختلال در آن‌ها بیشتر است از هر نوع ارتباط حتی به صورت حرکتی و نوشتاری خودداری می‌کنند. برخی کودکان نیز ممکن است با چند کلمه محدود پاسخ دهند و یا با صدایی مانند زمزمه کردن صحبت کنند.

علت لالی انتخابی در کودکان

لالی انتخابی در کودکان علت های مختلفی میتواند داشته باشد

- لالی انتخابی در کودکان علت های مختلفی میتواند داشته باشد. برخی از متحصصان ترس از صحبت کردن با افراد خاص را یکی از علت های آن میدانند که در این صورت کودک هنگام جدا شدن از والدین و بستگان نیز بیشتر به این اختلال دچار میشوند. 

- اختلالات شنوایی و گفتاری نیز میتواند صحبت کردن را برای کودکان استرس زا کند و باعث شود آنها بیشتر از صحبت کردن خودداری کنند. 

- وجود اختلال ادغام حسی یا اختلال در پردازش اطلاعات حسی محیط نیز میتواند علت لالی انتخابی در کودکان باشد و باعث شود که فرد هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های شلوغ و پر سروصدا دچار خاموشی شود. 

- اگر لالی انتخابی ناشی از یک تروما یا همان رویداد آسیب‌زا خاصی باشد با الگوی متفاوتی همراه است. در این حالت فرد در موقعیت‌هایی که قبلاً هیچ مشکلی در صحبت کردن در آن نداشته دچار مشکل می‌شود.

- کودکان والدینی که سابقه کم رویی، گوشه گیری اجتماعی و اضطراب اجتماعی داشته اند احتمالا بیشتر در معرض ابتلا به لالی انتخابی قرار دارند و والدین می توانند الگویی برای کودکان در بازداری اجتماعی باشند. 

سبک تربیتی بیش از حد حمایت کننده یا کنترل کننده در ابتلا به لالی انتخابی موثر است

- سبک تربیتی بیش از حد حمایت کننده یا کنترل کننده نیز میتواند در ابتلا به این اختلال تاثیر گذار باشد. 

- کودکان در خانواده هایی که به کشوری مهاجرت کرده اند که به زبان متفاوتی صحبت می شود، ممکن است از صحبت کردن به زبان جدید، به علت نداشتن آگاهی از آن زبان، خودداری کنند. اگر درک زبان جدید کافی باشد، ولی امتناع از صحبت کردن ادامه یابد، در این صورت تشخیص لالی انتخابی می تواند موجه باشد.

- گاهی اوقات نیز لالی انتخابی در کودکان به دلیل ضربه های شدید روحی و یا از دست دادن والدین باشد. 

- برخی از کودکان نیز برای به دست آوردن قدرت از صحبت کردن خودداری میکنند. 

- مطالعات نشان داده است که بین لالی انتخابی و اوتیسم هیچ ارتباظی وجود ندارد ولی این امکان هست که کودک همزمان به هر دوی این اختلالات دچار شده باشد. 

درمان لالی انتخابی کودکان

برای تشخیص اختلال لالی انتخابی در کودکان حداقل یک دوره یک ماهه وقت لازم هست

برای تشخیص اختلال لالی انتخابی در کودکان حداقل یک دوره یک ماهه وقت لازم هست و درمان آن نیز طولانی مدت است و باید با صبر و حوصله پیگیر کارهای درمانی آن بود. 

برای درمان لالی انتخابی در کودکان باید با توجه به سن و موقعیت کودک از روش های مختلفی مانند ارتباط درمانی، بازی درمانی، هنر درمانی و رفتار درمانی استفاده کرد. 

طول درمان این اختلال در صورت تداوم و پیگیری خانواده ها 6 ماه است و نیاز به توجه جدی و درمان با تکنیک های مختلف فردی، خانوادگی و استفاده از تکنیک های شناختی ـ رفتاری دارد.

یکی از بزرگترین اشتباهات خانواده ها در درمان لالی انتخابی در کودکان اصرار مکرر برای حرف زدن و افزایش اضطراب کودک است که این کار روند درمان و بهبودی را کند میکند. اختلال سکوت انتخابی یا لالی انتخابی در کودکان اگر تا 10 سالگی درمان نشود، مخاطراتی را برای آینده فرد به همراه خواهد داشت. 

متاسفانه مطالعات درباره ی درمان این اختلال کم است اما مداخلات رفتاری جزو اصلی درمان است . اگر مداخلات رفتاری موثر واقع نشود، میتوان از دارو هم استفاده کرد. هم چنین توصیه می شود که این کودکان حتما به مهد کودک بروند.

درمان لالی انتخابی در کودکان در سنین پایین چند هفته تا چند ماه طول میکشد ولی هرچقدر سن کودک بیشتر شود روند درمان طولانی تر خواهد شد. برای درمان این اختلال لازم است والدین نیز آموزش ببینند چون که آن ها نقش تعیین کننده ای در روند درمان دارند.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته