چگونه با کودکان خردسال در مورد ایمنی بدن صحبت کنیم؟

مجموعه: تعلیم و تربیت

آموزش محافظت از بدن به کودکان

چگونه در مورد مراقبت از اندام های خصوصی با کودکان صحبت کنیم؟ 

آموزش محافظت از بدن به کودکان:

برای اینکه به کودک خود حریم خصوصی بدنش را آموزش دهید باید به او توضیح دهید؛ هیچ کسی حق ندارد بدن آنها را ببیند یا به آن دست بزند، همچنین او نیز حق ندارد بدن کسی را تماشا کند یا آن را لمس کند. در صورتی که از کنار مورد دوم بدون توجه بگذرید ممکن است افراد فرصت طلب از این موضوع سوء استفاده کنند و از کودک بخواهند به اندام آنها دست بزند.

برای او توضیح دهید هیچ کسی جز پدر و مادر حق ندارد اندام خصوصی آنها را ببیند و افراد غریبه نباید اندام خصوصی آنها را نگاه کنند. در خصوص مراجعه به پزشک هم توضیحات لازم را ارائه دهید، اگر پدر و مادر حضور داشته باشند اشکالی ندارد دکتر بدن آنها را معاینه کند.

گاهی افراد متجاوزگر با ادعای مهربانی به کودک تعرض می کنند شاید کودک متوجه نباشد که این لمس ها غیرموجه هستند، اما در هر صورت تعرض محسوب می شوند، لذا لازم است در این مورد نیز توضیح لازم را دهید.

تربیت جنسی کودکان

تربیت جنسی کودک چیست و چگونه صورت می گیرد؟

یکی از مهمترین وظایف تمامی والدین آموزش لازم در جهت نقاط خصوصی بدن و زمینه های جنسی است؛ به این موضوع تربیت جنسی کودک می گویند. در گذشته این موضوع چندان فراگیر نبود اما امروزه این تربیت بسیار مورد توجه است و باعث افزایش مهارت های زندگی اجتماعی، فردی و... کودک می شود.

این تربیت نیز مانند تربیت رفتاری کودک از اهمیت بالایی برخوردار است به شکلی که یکی از دغدغه های بزرگ والدین محسوب می شود. گاهی والدین با شنیدن تربیت جنسی گمان می کنند آموزش در رابطه با ارتباط جنسی است، اما این تفکر کاملا اشتباه است.

چگونگی تربیت جنسی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ در این نوع از تربیت همواره تلاش می شود کودک را از طریق شیوه های گوناگون آماده کرد تا اجازه ندهد کسی به اندام های خصوصی اش دست بزند یا آنها را ببیند.

والدین در این زمینه یاد می گیرند چگونه باید به سوالات جنسی کودک مانند؛ نحوه تولدش، تفاوت های بین زن و مرد به شکلی درست و متناسب با سن او پاسخ بدهند. زمانی که با سوالات کودک در این زمینه مواجه می شوید شوکه نشوید بلکه باید با حفظ آرامش، بهترین و مناسب ترین پاسخ را بدهید.

طبق مطالعه ای که در مرکز بیماری های CDC  انجام شد تخمین زده شد تقریبا از هر ۶ پسر یک نفر و از هر ۴ دختر یک نفر تا قبل از ۱۸ سالگی مورد سوء استفاده جنسی قرار می گیرند، نکته ای که در این زمینه بسیار تامل برانگیر است این است که؛ اغلب موارد این سوءاستفاده ها توسط نزدیکان یا حتی همسالان کودک صورت می گیرد نه افراد غریبه.

اکثر والدین فکر می کنند این تجاوزها توسط غریبه ها صورت می گیرد و کودکان و نوجوانان توسط افرادی که نمی‌شناسند مورد تعرض قرار می گیرند، در نتیجه به تعرض نزدیکان خود توجهی نمی کنند. 

می توان گفت شیوع آزار جنسی حدود ۲۰ درصد است که مسلما این مقدار در دختران بیشتر و در پسران کمتر است، اما باید توجه کرد که بیشتر از ۹۰ درصد آزار جنسی توسط خانواده، بستگان، دوستان و آشنایان فرد صورت می گیرد و این موضوع یک الگوی شایع است. در هر صورت طبق آمار گزارش شده تنها ۱۰ درصد از سوء استفاده جنسی توسط آشنایان صورت می گیرد و نکته ی تلخ تر آن که ۲۳ درصد این آمار مربوط به کودکانی است که خود عامل این موضوع هستند. 

والدین باید توجه کنند همانطور که نمی توانند از کودکان خود در برابر شکستن استخوان دست یا پا و صدمه دیدن محافظت کنند در برابر آزارجنسی هم نمی توانند کاملا محافظت کنند. همانطور که والدین به فرزندان خود اجازه دوچرخه سواری می دهند در صورتی که احتمال به زمین افتادن و آسیب دیدن وجود دارد، باید اجازه برقراری ارتباط با اطرافیان نیز بدهند، اما باید آنها را آگاه کنند، در این صورت احتمالا آسیب جنسی به شدت کاهش می یابد. 

والدین بیشتر مواقع در مورد ایمنی بدن با کودکان خود صحبت نمی کنند و دلایل آنها شامل؛ آنها خیلی خردسال هستند و ما مراقب آنها هستیم، برای کودک من اتفاق نمی افتد زیرا ما در محله خوب زندگی می کنیم، آنها متوجه این موضوع نیستند، برای آنها ترسناک است و... می باشد، اما باید توجه کرد هیچ کدام از این دلایل کافی نیستند اگر کودک مورد تعرض قرار بگیرد از لحاظ جنسی، جسمی و روحی ممکن است آسیب ببیند.

آموزش مراقبت از بدن برای کودکان

چگونه می توان درباره مراقبت از بدن با کودک صحبت کرد؟

• به کودک خود یاد دهید نباید چیزی را در مورد این موضوع مخفی کند؛ به کودک خود آموزش دهید اگر کسی او در این مورد تهدید کرد، فریب داد یا گفت اگر به والدینت بگویی با تو بازی نمی کنم به شما گزارش دهد، او باید یاد بگیرد هیچ گاه چیزی را در این زمینه از شما مخفی نکند.

باید توجه کرد آزار جنسی تنها لمس اندام خصوصی توسط متجاوز نیست، والدین اغلب این موضوع را نادیده می گیرند، برای مثال بیماری پدوفیل که در آن شخص تمایل دارد از بدن برهنه کودکان عکس بگیرد، در این صورت او می تواند با منتشر کردن عکس در فضای مجازی کودک را به خطر بیندازد، به آنها تذکر دهید هیچ کسی حق ندارد از بدن برهنه آنها عکس بگیرد.

اغلب کودکانی که مورد آزار قرار می گیرند، از روی ترس به کسی چیزی نمی گویند آنها فکر می کنند اگر والدین را باخبر کنند ممکن است مشکلی برایشان ایجاد شود بنابراین به کودک خود در این مورد آموزش دهید؛ در هر صورت اگر واقعیت را به شما بگوید هرگز برایش مشکلی پیش نخواهد آمد.

آموزش نحوه ی مراقبت از اعضای خصوصی بدن به کودکان

• به کودک خود یاد دهید این قوانین حتی برای افراد آشنا و کودکان دیگر هم وجود دارد: اشاره کردیم که اکثر آزار جنسی از طرف آشنایان، نزدیکان و همسالان صورت می گیرد، پس والدین باید به کودک خود توضیح دهند که افراد بد لزوما شبیه به شخصیت منفی کارتون ها نیستند گاهی ممکن است از دوستان یا آشنایان باشد.

به کودک خود آموزش دهید؛ پدر یا مادر ممکن است به علت نرم کردن، تمیز کردن گاهی چک کردن اندام خصوصی به آنها دست بزنند اما هیچ فرد دیگری اجازه ندارد به اندام خصوصی شان دست بزند حتی عمه، دایی، خاله، عمو یا معلم و مربی مهد. به کودک خود توضیح دهید حتی اگر از این کار خوششان می آید نباید اجازه دهند کسی این رفتار را انجام دهد.

محافظت از بدن کودکان 

• به کودک خود توانایی مهارت نه گفتن را بیاموزید: بسیاری از کودکان با گفن نه مشکل دارند، به کودکان خود آموزش دهید اگر کاری را دوست ندارند انجام دهند، یا در موقعیتی غیردلخواه قرار دارند هیچ اشکالی ندارد که نه بگویند. 

به آنها توضیح دهید اگر در موقعیت های بد قرار می گیرند یا کسی قصد آسیب به آنها را دارد باید از آن موقعیت فرار کنند با بگویند نیاز به دسشویی دارند. 

سعی کنید از استخدام راننده سرویس مرد خودداری کنید، مراقب آخرین فردی که از سرویس خارج می شود باشید، همچنین کودک را در موقعیتی که مجبور شود تنهایی بسته ای از درب منزل تحویل بگیرد قرار ندهید.

• در مورد اندام خصوصی به کودک آموزش دهید: در دو سالگی همزمان با آموزش کلماتی مانند؛ چشم، گوش، بازو، پا از اندام خصوصی و نام آنها را مانند آلت تناسلی مرد یا واژن به او آموزش دهید. اگر از تلفظ این کلمات خجالت می‌کشید قبل از تدریس آنها را بارها و بارها با صدای بلند تکرار کنید تا آشنا برسند. این نکته بسیار مهم است که از اسم های علمی این اندام ها استفاده کنید تا کودک بداند نام اصلی این اندام ها چیست.

گردآوری: بحش کودکان بیتوته