جبار آذین: هر سوژه ای با تغییرات عجیب و غریب روی آنتن می رود!
- مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 09 بهمن 1391 16:14
جبار آذین: هر سوژه ای با تغییرات عجیب و غریب روی آنتن می رود!
جبار آذین منتقد پیشکسوت سینما با مروری اجمالی بر تازه‌ترین تجربه سریال‌سازی حسن فتحی، "زمانه" را به لحاظ ساختار، کارگردانی و نوع درام موفق ارزیابی کرده اما معتقد است این سریال یک اثر معمولی در کارنامه کاری فتحی محسوب می‌شود و پیش از این آثار مقبو‌ل‌تری از این کارگردان شاهد بوده‌ایم. وی همچنین ابراز امیدواری می‌کند که مشکلات ممیزی‌های شخصی و سلیقه‌ای گریبانگیر این سریال نشود. نظرات این مدرس سینما را که در گفت و گو با شبکه ایران مطرح شده است در ادامه می‌خوانید:
فتحی هم درام را می‌شناسد و هم با کار تصویری به خوبی آشناست
"زمانه" محصول کار کارگردان با تجربه عرصه‌های نمایش و تصویری است. حسن فتحی کارنامه مقبولی در تئاتر، سینما و تلویزیون به ثبت رسانده است و تعدادی از پرمخاطب‌ترین مجموعه‌های تلویزیونی جزو کارهایی است که ایشان انجام داده‌اند و این امر بیانگر آن است که حسن فتحی هم درام را می‌شناسد و هم با کار تصویری به خوبی آشناست. "زمانه" به عنوان یک سریال اجتماعی و خانوادگی چاشنی مسائل مورد علاقه فتحی از جمله روایت بخشی از ماجراها به شکل معماگونه را در خود جای داده است.
باز کردن فضایی از مناسبات خیر وشر
با وجود این‌که داستان اصلی سریال به صورت خطی چندان تازه نیست اما روایتی که حسن فتحی از ماجراهای اصلی مجموعه ارائه می‌کند به لحاظ نوع اجرا تا حدودی جدید است. مسئله اصلی سریال به موضوع اختلافات آدم‌های مختلف بر سر مسائل مالی برمی‌گردد. به عبارتی سریال با باز کردن فضایی از مناسبات خیر وشر سعی دارد انسان‌هایی را که در مسیر خوب بودن و یا ترک خوبی‌ها به حرکت درآمده‌اند و در این راه طعمه نفس اماره و شیطان شده‌اند و در مقابل هم صف‌آرایی کرده‌اند را تفسیر کند. از همین رو ماجرای اصلی سریال در ارتباط با حسام‌فروزانفر و گذشته‌‌ای است که آشکار شدن حقایق آن موجب رویارویی دو خانواده می‌شود و در این کشاکش مسائل مرتبط با انسان دوستی و انسان محوری عرضه می‌شود.
طمانینه در پرداخت روابط و کند شدن ریتم سریال
اما داستانی که در حال حاضر مجموعه را تحت‌الشعاع قرار داده است ازدواج مخفیانه دو شخصیت اصلی سریال است. هر چند مشهود است که کارگردان تلاش کرده از زوایای آسیب‌شناسانه به این مقوله نگاه کند اما طمانینه‌ای که در پرداخت روابط این دو صورت گرفته باعث شده تا حدودی ریتم سریال کند شود و در نتیجه مانع شکل‌گیری برخوردهای دراماتیک شود. در چنین شرایطی فضای درام از کشاکش فاصله گرفته و تعلیق‌ها کمرنگ می‌شود و به بدنه اصلی متن لطمه می‌خورد. با این حال چون فتحی کارگردان و نویسنده با تجربه‌ای است، سعی کرده با تصویر این خلا‌ء‌ها را پر کند و از همین رو مسئله چگونگی ارتباط این زوج و کشاکش بین دو خانواده باعث جذب مخاطب شده است.
حسین محجوب از نقش حسام فاصله دارد
با این‌که ماجراهای اصلی و مسئله مال‌دوستی چیز جدیدی نیست اما روایت آن در کنار مسئله ازدواج مخفیانه که می‌تواند به عنوان مشکلات جوامع سرمایه‌داری مطرح شود در این سریال مورد توجه قرار گرفته است است و حسن فتحی با تکیه بر تصاویر و استفاده از بازیگرانی که تا حدودی توانسته‌اند به شخصیت‌ها نزدیک شوند مسائل مورد نظر را به خوبی اداره می‌کند. گرچه در همین زمینه اعتقاد دارم بعضی از بازیگران آنچنان که باید در نقش گنجیده نشده‌اند، از جمله حسین محجوب که با وجود این‌که بازیگر قدری است از نقش حسام فاصله دارد و هماهنگ نیست. پریناز ایزدیار توانایی‌های خوبی برای بازیگری دارد و بیش از بقیه به نقش نزدیک شده است.
مضمون مورد توجه اجتماعی و ساختار حرفه‌ای
مجموعه "زمانه" به دلیل مضمون مورد توجه اجتماعی و عنایت به ساختار حرفه‌ای که از حسن فتحی سراغ داریم توانسته مخاطب را همراه کند. هر چند که حسن فتحی کارهای قویتر و خوش‌ساخت‌تری نسبت به "زمانه" داشته و این سریال به نوعی جزو کارهای ممتاز ایشان قرار نمی‌گیرد.نوع درام، نوع شخصیت‌ها و حتی کارگردانی کار از "زمانه" یک پرونده کاری خوب اما معمولی ساخته است در حالی که پیش از این از حسن فتحی آثار مقبو‌ل‌تری شاهد بوده‌ایم.
لزوم پرداخت به مسائل اجتماعی در آثار تلویزیونی
سریال‌ها و فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی باید بر مسائل اجتماعی با اشراف کامل نگاه کنند و آن را از زاویه آسیب‌شناسانه و رویکرد یافتن راهکار مناسب به تصویر بکشند. مهم‌ترین مشکل قبل از این‌که معطوف به هنرمندان شود به ساز و کار غیراصولی سازمان صداوسیما باز می‌گردد که منطق و تخصص در آن اعمال نمی‌شود و این‌گونه است که سریال‌هایی که مثل "زمانه" قصد دارند مسئله ازدواج مخفیانه را به صورت تحلیلی و کارشناسانه آسیب‌شناسی کرده و راه‌حل‌های شرعی و عرفی ارائه دهند به دلیل همین نگاه عجولانه و بعضا قضاوت نه چندان خردمندانه با قیچی سانسورچی‌ها تبدیل به اثری می‌شوند که سطحی و شعاری جلوه کند.
ممیزی‌های سلیقه‌ای و شخصی به جای ممیزی‌های قانونمند سلطه دارد
ممیزی به عنوان چارچوب و خط قرمزها که شامل بایدها و نبایدهاست با لحاظ فرهنگی اجتماعی، در همه جا مقبول است اما وقتی این اصلاحات به صورت قانونمند و هدفدار تبیین نشود به جای آن ممیزی‌های شخصی و سلیقه‌ای حاکم می‌شود. متاسفانه در تلویزیون ممیزی‌های سلیقه‌ای، شخصی و گروهی به جای ممیزی‌های قانونمند سلطه دارد از همین رو گروه‌های متعددی به صورت جدا از هم اعمال نظر می‌کنند، یک تیم فیلمنامه را بررسی می‌کند، گروهی بعد از تولید ساختار کار را و گروهی دیگر هم هنگام بخش اعمال نظارت می‌کنند. از همین رو است که با نبود برنامه اصلاحی و ممیزی قانونمند نگاه‌ها سلیقه‌ای می‌شود و هر مقوله‌ای برای مطرح شدن در تلویزیون با عبور از فیلترهای مختلف با انواع و اقسام نظرات مخالف و موافق مواجه شده و در نهایت با تغییرات عجیب و غریب روانه آنتن می‌شود. و در نهایت با حذف دو سه قسمت از یک سریال با سلیقه فلان مدیر سریال بی‌ربط از آب در می‌آید و معجزات اتفاق می‌افتد و شخصیت‌هایی که قرار بود به روال طبیعی رشد کنند، بی‌دلیل و یک‌مرتبه متحول می‌شوند./شبکه ایران
