به مناسبت نهم مهر،سالروز تولد لیلا حاتمی یک لیلای بی رقیب برای سینما

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : سه شنبه, 10 مهر 1397 09:37

کار سختی نیست؛ اینکه بتوان فهمید یک بازیگر در کارنامه اش چه فراز و نشیبی داشته و در میان همتایانش چه ارج و قربی دارد. کافی است او را از فیلمهایش برداشته و چهره دیگری را به عنوان جایگزینش تصور کنید.

امتیازی که تنها معدودی از ستاره های زن سینما از آن برخوردار هستند. مشابه آنچه از اینگرید برگمن در «کازابلانکا» یا «طلسم‌شده» و آدری هپبرن در «بانوی زیبای من» یا «سابرینا» و «صبحانه در تیفانی» در خاطره جمعی سینمادوستان نقش بسته. بازیگرانی که با معماری فیلم عجین شده اند و غیر قابل جایگزین به نظر می رسند.

اجرای این فرمول برای بازیگری در رتبه لیلا حاتمی بی شک منجر به این نتیجه می شود که اغلب آن فیلمها یا نباید ساخته می شدند و یا به چیز کاملا متفاوت دیگری فارغ از نسخه فعلی و آشنایشان تبدیل می شدند.

لیلا حاتمی مضاف بر جایگاهش به عنوان یک بازیگر شناخته شده با تکنیک ها و شیوه های مالوفش، تلالویی خاص را به فیلمهایش می بخشد که در لحظه لحظه حضور او متبلور می شود. از «لیلا» گرفته تا همین «خوک» این نمود قابل تشخیص و تمایز است.

در «لیلا» به عنوان درام زنانه تکان دهنده و شورانگیز داریوش مهرجویی، حاتمی و نه صرفا کاراکتر و رُل او، قطب اصلی قصه است که در عین شکنندگی و تزلزل، روایت زنده به حضور او تلقی می شود. حاتمی به معنای هویت روحی و جسمی او با شمایل زنی، معصوم، آرام و صبور با اندامی ترکه ای که البته می تواند ورای این اوصاف، در موقع مقتضی به تلاطم درآید! ضمن اینکه تمام اینها با یک وجه انتلکتوئل پسند هم درآمیخته می شود.

هاله این جدی ترین شروع و کیفیت آن، چنان در تار و پود بازیگری و حتی احوال شخصی لیلا حاتمی تنیده شده که امروز بررسی عملکرد او را به امری سهل و ممتنع بدل کرده است. ویژگی ای که در میان بازیگران وطنی تنها شاید تا حدودی هدیه تهرانی از آن برخوردار باشد.

گرچه در بخش سهل آن شاید برخی انتخابهای نادرست که زاده «اطمینان» یا «رفاقت» بوده اند نیز بی تقصیر نباشند. «آب و آتش» (فریدون جیرانی)، «آسمان محبوب» (مهرجویی)، «دوران عاشقی» (علیرضا رییسیان) و یکی -دو نمونه دیگر گزینه هایی از این دست بوده اند. فیلم هایی که لیلا حاتمی از پیشینه خود خرج آنها کرده و هیچیک به نتیجه درخشانی منتهی نشده اند. فیلم هایی که راه را بر ایراد اتهام ارائه بازیهای تکراری و یکنواخت از سوی مخالفان این بازیگر هموار می کنند.

در آنسو، «ارتفاع پست»(ابراهیم حاتمی کیا)،«حکم»(مسعودکیمیایی)، «بی پولی» و «رگ خواب» (حمید نعمت ا…)، «جدایی نادر از سیمین» (اصغر فرهادی)، «پرسه در مه» (بهرام توکلی)، «من»(سهل بیرقی) و خیلی فیلم های دیگر با تفاوتهایی، هر یک دریچه ای تازه به دنیای بازیگری وی می گشایند.

در هر حال حاتمی در مقام یکی از صاحب سبک ترین بازیگران زن که کوشیده جایگاه خود را پس از سه دهه و بدون توجه به اوقات نزولی سینمای ایران حفظ کند، همچنان بازیگری قابل احترام با فیلم هایی کنجکاوی برانگیز و شاخص است. بازیگری که یافتن جایگزین برای او غیر ممکن می نماید.