زامبی های سینما از کجا آمده اند؟

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

از سریال «مردگان متحرک» تا فیلم و بازی «رزیدنت اویل»، زامبی ها موضوع اصلی بسیاری از سریال ها، فیلم ها و بازی های پرطرفدار هستند. «مردگان متحرک» یکی از پرطرفدارترین برنامه های شبکه های کابلی به شمار می رود و قسمت اول فصل چهارم آن عنوان پربیننده ترین سریال درام تاریخ شبکه های کابلی را در اختیار دارد.

در حال حاضر طرفداران این سریال بی صبرانه منتظر آغاز سری جدید آن هستند. فیلم «رزیدنت اویل» و بازی همنام با آن نیز هواداران بسیاری در سراسر جهان دارند. البته خبر بد برای طرفداران این فیلم این است که قسمت هفتم آن که قرار است سال آینده به بازار سینما عرضه شود، آخرین قسمت از سری فیلم های «رزیدنت اویل» خواهد بود، هر چند که زامبی ها همیشه بازمی گردند.

این مردگان متحرک از کجا پا به دنیای سرگرمی گذاشته اند؟ شاید بسیاری پس از شنیدن این سوال بلافاصله نام فیلم «شب مردگان زنده» به کارگردانی جرج رومرو به ذهن شان خطور کند اما این فیلم یک اقتباس ضعیف از رمان «من افسانه ام» نوشته ریچارد متیسون بود که هیچ اشاره مستقیمی به واژه زامبی نمی کرد و قهرمان فیلم تنها انسان زنده ای بود که با ویروس خون آشام شدن می جنگید.

در واقع این ویکتور هالپرین بود که با فیلم «زامبی سپید» در سال ا1932 این مفهوم را وارد دنیای سرگرمی کرد. حال سوال این است که هالپرین این مفهوم را از کجا یافته بود؟ برای یافتن پاسخ این سوال لازم است اندکی در تاریخ کنکاش کنیم.

برخی پژوهش ها حاکی از این است که واژه زامبی ریشه در زبان های آفریقای غربی دارد. این واژه در زبان میتسوگو در گابون «جنازه» معنی می شود، و در کنگو به معنای «روح شخص مرده است». این قسمت از آفریقا همان جایی است که استعمارگران اروپایی تعداد زیادی از مردمانش را به عنوان برده و برای کار در مزارع نیشکر به کارائیب فرستادند.

آفریقایی هایی که از قاره آمریکا به این منطقه فرستاده شده بودند، عقاید مذهبی خود را نیز با خود به آنجا بردند و از آنجایی که طبق قوانین فرانسه در آن دوران، برده ها مجبور بودند که دین مسیحیت را بپذیرند، آنها برای حفظ مذهب خود، عقایدشان را با مذهب کاتولیک درآمیختند.

زندگی برده ها در مزارع نیشکر و کار برای اربابان اروپایی در آن دوران مفهوم تازه ای به واژه زامبی داد. این واژه در مارتینیک و هائیتی، «روح و شبح» معنا می شود اما این مفهوم به تدریج و با گذر زمان بار معنایی متفاوتی گرفت.

زامبی در مفهوم جدید آن به شخصی گفته می شد که توسط یک جادوگر، به حالتی شبیه به مرگ وارد شده و پس از آن به خواست همان جادوگر به شکل یک برده به زندگانی بازمی گردد در حالی که روحش در اسارت جادوگر می ماند.

از این تعریف می توان به این نتیجه رسید که یک زامبی در حقیقت نتیجه منطقی برده شدن یک اجتماع است؛ افرادی بدون اراده، بدون نام و محکوم به یک زندگی دشوار که راه فراری از آن ندارند.

نفوذ این عقیده در میان مردمان ساکن کشورهای اروپایی دلیل خوب و موجهی دارد. وضعیت اسفبار زندگی در کلنی های فرانسوی هائیتی در سال 1791 برده های ساکن در این کشور را که در آن زمان سنت دومینیک نامیده می شدند، به سمت یک شورش بزرگ هدایت کرد.

این شورشیان پس از یک رشته نبردهای طولانی و در سال 1804 موفق شدند تا اولین جمهوری مستقل سیاه پوست را در این منطقه تشکیل دهند اما این مسئله چیزی نبود که امپراتوری های بزرگ اروپا به سادگی بتوانند با آن کنار بیایند.

به همین خاطر پس از آن برای نشان دادن تصویری خشن و خرافاتی از این کشور، اعتقاداتی همانند زامبی را به عنوان نمادی از فرهنگ ترسناک مردمان این کشور در میان مردمان خود تبلیغ کردند.

این مسئله تا زمان اشغال هائیتی به دست ارتش آمریکا در سال 1915 ادامه داشت. با اشغال هائیتی توسط آمریکایی ها این شایعات و داستان ها با هم ترکیب شدند تا مفهوم تازه زامبی از دل آن بیرون بیاید.

نیروهای آمریکایی در طول اشغال هائیتی دست به تخریب سیستماتیک مذهب بومی وودو زدند که همانند تجربیات گذشته، تنها باعث قدرت گرفتن بیشتر این اعتقادات شد و نکته جالب در این میان، رخنه قسمتی از این اعتقادات به فرهنگ عمومی آمریکا بود.

بد نیست بدانیم که فیلم «زامبی سپید» در سال 1932، دو سال پیش از خروج ارتش آمریکا از هائیتی در سال 1934 ساخته شد.

اخبار فرهنگی - هفته نامه تماشاگران امروز