چرا پمپئو وانمود می‌کند ایران در حال برنامه‌ریزی برای فتح جهان است؟ / آیا او همه راه‌های دیپلماسی با تهران را بسته است؟
- مجموعه: اخبار سیاست خارجی
- تاریخ انتشار : شنبه, 21 مهر 1397 08:50
امریکن کانزرواتیو نوشت: روزگاری بود که ایران و ایالات متحده دو شریک متحد در امور امنیتی بودند. در سال ۱۹۵۵ رییس جمهور ایالات متحده آیزنهاور و محمدرضا شاه پهلوی سندی ۱۷ صفحه ای را امضا کردند که پایه گذار روابط حسنه بلندمدتی میان دو کشور باشد. این سند که عهدنامه مودت نام گرفت، هدفش را در همان ماده اول به صراحت بیان کرده است: برای نیل به صلح پایدار و دوستی صادقانه میان ایالات متحده آمریکا و ایران.
به گزارش انتخاب ، در ادامه این مطلب آمده است: البته روابط ایران و آمریکا در طول چهار سال گذشته را می توان هر طور توصیف کرد غیر از دوستانه. سقوط شاه در سال ۱۹۷۹ و تثبیت قدرت جمهوری اسلامی یک سال پس از آن تنها یکی از فرازونشیب های روابط دو کشور است که به نظر می رسد با گذشت هر سال وخیم تر نیز می شود.
به همین علت وزیر امور خارجه آمریکا، مایک پمپئو که از سال ۲۰۱۰ با عضویت در کنگره نبرد خود با ایران را آغاز کرد، هفته گذشته اعلام کرد که عهدنامه مودت میان دو کشور دیگر مشروعیت ندارد. او گفت که ایرانی ها مدت مدیدی است که آن را نادیده می گیرند و ما باید ده ها سال پیش از این پیمان خارج می شدیم.
برای آن دسته از ما در واشنگتن که معتقدیم که دست کم باید یک کانال ارتباطی میان واشنگتن و تهران موجود باشد، خروج از عهدنامه مودت به این معنا بود که ترامپ و مشاوران امنیتی اش اصولا علاقه ای به کاربرد دیپلماسی برابر کشوری که آن را دشمنی دیرینه می پندارند ندارند. اما برای آنهایی که در دولت هستند و هسته مخالفان ایران با تعلیق عهدنامه توسط پمپئو آشکار شد که چرا ترامپ این نماینده کانزاسی را به عنوان ارشدترین دیپلمات آمریکا برگزیده است.
پمپئو در شرایطی سکان هدایت وزارت امورخارجه را به دست گرفت که موقعیتش به هیچ وجه رشک برانگیز نبود. عموما تصور می شد که رکس تیلرسون، وزیر سابق به همکاری با زیردستانش و انجام آنچه دیپلمات ها می کنند، علاقه ای ندارد: یعنی مذاکره برای انعقاد قرارداد به نفع ملت آمریکا. تمرکز تیلرسون بر امور بودجه ای و بروکراتیک موجب سردرگمی کارکنانش شده بود. دان درزنر استاد دانشگاه تافتس بقدری از عملکرد وی ناراضی یود که در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست خواهان تغییر در رهبری وزارت امور خارجه شد. حدود هفت ماه بعد دونالد ترامپ وی را تنها با یک توییت از کار بر کنار کرد که نشان از به بن بست رسیدن روابط شخصی و حرفه ای این دو نفر داشت.
نخستین ماموریت پمپئو که در سخنرانی آغاز به کارش مطرح شد، بازگرداندن حس اعتماد به نفس در وزارت خارجه بود. این کار ساده ای نبود و سیطره آن از بهبود روابط با ناظران وزارتخانه اش در کنگره و سنا تا برقراری روند مذاکره با کره شمالی را در بر می گرفت. ارزیابی عملکرد او در چهار ماه نخست کاری اش آسان نیست و سابقه او در این مدت وضعیت مختلطی را نشان می دهد.
دست کم در ظاهر به نظر می رسد که وزارت امور خارجه کمی پرستیژ خود را بازیافته است. پمپئو دست کم یک چیز دارد که تیلرسون فاقد آن بود یعنی رابطه حسنه با ترامپ، رییس جمهوری که وفاداری اطرافیانش به اندازه ریچارد نیکسون برایش اهمیت دارد. تیلرسون و ترامپ هرگز ارتباطی واقعی نداشتند که به معنی قطع ارتباط وزارت خارجه با کاخ سفید بود. در واقع یکی از ضربات به عدم یکپارچگی در سیاست های امنیت ملی ناشی از همین رابطه سرد تیلرسون با رییسش بود. برخلاف او اما پمپئو رابطه ای گرم با ترامپ دارد. از لحاظ افزایش حوزه قدرت وزارتخانه، پمپئو عملکردی فوق العاده داشته است.
اما سابقه او به عنوان یک دیپلمات و حامل پیام های دیپلماسی خارجی ایالات متحده چندان منسجم نیست. پمپئو لیاقت تحسین شدن بابت به دست گرفتن جریان مذاکرات با کره شمالی از رییس جمهور را دارد. در حالی که زمانی سفر وزیر امور خارجه آمریکا به کره شمالی واقعه ای نادر تلقی می شد، او به قدری به آنجا رفت و آمد کرده که دیگر چندان توجهات را به خود جلب نمی کند. با این حال از ذهن انسان دور نمی شود که سیاست هرگز از مغز پمپئو بیرون نمی رود. او قلبا موجودی سیاست زده است و او این ویژگی مبارزه طلبانه در عرصه سیاست را بارها هنگام حضور در جلسات استماع کمیته های روابط خارجه نشان داده وقتی که قانونگذاران دموکرات را به داشتن تنها یک هدف در ذهن متهم کرده است: برکناری دونالد ترامپ از ریاست جمهوری.
به همین اندازه مساله ایران برای او یک دغدغه همیشگی است، یک قدرت منطقه ای در خاورمیانه که مسلما برای آمریکا دردسرساز قلمداد می شود. پس از شنیدن سخنرانی پمپئو ممکن است تصور کنید که ایران در حال برنامه ریزی برای فتح جهان است. در واقع همه چیز تحت تاثیر قدرت بیان قوی ای که از ایران به گوش می رسد قرار گرفته است.
اما یک مساله که موفقیت یا شکست پمپئو در انجام وظیفه اش را مشخص خواهد کرد این است که آیا او خواهد توانست روابط حسنه اش با رییس جمهور ترامپ را حفظ کند یا خیر و در این مورد ما هنوز پاسخش را نمی دانیم.
