زلزله موقت در پایه‌های قدرت اردوغان

مجموعه: اخبار بین الملل

تاریخ انتشار : شنبه, 26 تیر 1395 16:40

به گزارش روزنامه السفیر، کودتای شب گذشته در ترکیه نشان داد که با وجود یکه تازی «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در کشور اما مخالفان او در نهاد نظامی این قدرت را دارند که کودتا کرده و حتی به طور موقت اوضاع کشور را به حالت فلج در آورند.

شب سیاه و غیر قابل پیش بینی در ترکیه
اردوغان شب سیاهی را پشت سر گذاشت و حتی بدبین ترین اطرافیان او انتظار کودتای نظامی را نداشتند اما تحولات به گونه ای بود که تا چند ساعت برای رئیس جمهور و دولت او و نیز کشورهای غربی مبهم بود

این تحولات با شورش گروه کوچک آغاز شده و کم کم معلوم شد که کودتای نظامی جدی در کار است با اینهمه در ساعت های بامداد امروز خنثی شد و در نتیجه معلوم شد که اردوغان با اینکه تصور می کرد زمام امور را به طور کامل در دست دارد اما نسلی از افسران وافادار را در نهاد نظامی تربیت کرد.

در این میان هر چند برخی در صدد برآمدند ترکیه را به دوران نظامی گری بازگردانند اما حاکم یکه تاز ترکیه مانع این روند شد.

این در حالی است که اردوغان پیش از این روند پاکسازی نهاد نظامی از مخالفان خود را در پیش گرفت و نزدیکانش را در پست های ستاد کل ارتش منصوب کرد.

به هر حال از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه و تقویت مشت آهنین اردوغان، کودتای روز گذشته را می توان فراتر از روند طبیعی تحولات جاری در ترکیه ارزیابی کرد.

مخالفت نهاد نظامی ترکیه با گروه حاکم
به عبارت دیگر حوادث شب گذشته به این معنی است که زیربنای نهاد نظامی ترکیه هنوز با گروه حاکم در کشور مخالفت دارد و ظاهرا قادر است در صدد کودتای برنامه ریزی شده و هماهنگ برآید به گونه‌ای که با وجود دسته بندی در ارتش و نهادهای امنیتی کشور را به وضعیت فلج در آورد.

کینه حامیان تفکر مصطفی کمال آتاتورک و تاکید بر رویکرد لائیک و تسلط نظامی گری بر تمام بخش های حیات سیاسی کشور اکنون در حال نمود یافتن است و از این فراتر اینکه این گروه آماده ماجراجویی نظامی هستند حتی اگر اعدام همه شرکت کنندگان در آن را به دنبال داشته باشد.

این افراد به خوبی به یاد دارند که در سال 2007 هنگامی که فرماندهی ارتش به حزب عدالت و توسعه در مورد حمایت از عبدالله گل در انتخابات هشدار داد اما با به قدرت رسیدن گل ارتش و نفوذ آن ضربه شدیدی متحمل شد و انتخابات به نفع حزب عدالت و توسعه پیش رفت و به این ترتیب از حمایت مردمی برای مقابله با دخالت ارتش در مسائل اجتماعی مردم مورد استفاده قرار گرفت.

به هر حال حوادث شب گذشته یادآور کودتاهای قبلی در سال های 1960- 1980 - 1971 - 1997 بود که برخی از آنها به شکل نرم برگزار شد اما در برخی دیگر نیز چوبه های دار برای کودتا چیان علم شد از جمله اینکه عدنان مندریس نخست وزیر وقت پس از کودتای 1960 اعدام شد و کشور سمت وسوی جدیدی پیدا کرد.

فلج موقتی فرماندهی نظامی در ترکیه
در این میان باید گفت که پرش آرام در مراکز اصلی کشور مانند پل ها و فرودگاهها و نیز ساختمان تلویزیون و سپس پارلمان ترکیه نشان می دهد که گروهی مشخص از ارتش در کودتا نقش داشتند و توانستند به طور موقت روند فرماندهی نظامی را فلج کنند به ویژه اینکه خلوصی آکار فرمانده ستاد کل ارتش را بازداشت کردند.

نکته قابل ملاحظه اینکه ابهام وضعیت ترکیه موجب شد آمریکا در ساعت های نخست کودتا در ترکیه از هرگونه موضع گیری در این خصوص خودداری کند و جالب اینکه اتهام زنی اردوغان و حامیان او علیه هواداران گولن مبنی بر اینکه آنان عامل کودتا هستند، ابهام وضعیت را دو چندان کرد حال آنکه گولن در واشنگتن به سر می برد و اردوغان در سال های اخیر تلاش کرد که نفوذ او در ارتش، پلیس، نهاد امنیتی، قضایی و سیاسی را ریشه کن کند.

ورود ترکیه به تونل جدید و کاهش مصونیت در پرونده‌های متعدد
در ارزیابی صحنه میدانی ترکیه می توان گفت که ترکیه وارد تونل جدیدی شده است که چه بسا با مصونیت کمتری در قبال برخی پرونده ها از آن خارج شود چرا که این بار دیگر روند رخدادها به سیاست خارجی ارتباطی ندارد بلکه این داخل ترکیه است که دستخوش بی ثباتی شده است و قدرت ارتش همچنان تا حدودی به حال خود باقی است و با وجود ناکام ماندن کودتا، می توان گفت که مخالفان نظامی اردوغان یا به زودی محو می شوند یا اینکه رخدادهای شب گذشته در واقع بخشی از تلاش جدید برای ایجاد ترس و وحشت در آینده است