مذاکرات در 3 راهی / یک فرآیند سوال برانگیز؟
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
اخبار سیاست خارجی - مذاکرات در 3 راهی
آخرین فرصت در یک بزنگاه تاریخی؛ لحظه و برهه‌ای که هیچ کس دوست ندارد به همین سادگی‌ها از دست برود.
صدها ساعت بحث، رایزنی و فراز و فرود به نقطه‌ای رهنمون شده که اکنون ایستاده‌ایم. قله‌ای بی‌تکرار در روندی 12ساله، جایی که همه طرفین به لحاظ سلبی و ایجابی می‌دانند که چه می‌خواهند و چه چیزی را نه، می‌دانند فرصت پدیده آمده شاید تکرار نشدنی باشد و اگر به نقطه غایی و نهایی نیز رهنمون نمی‌شود لااقل این خط را نباید دچار انقطاع و گسست کرد که اگر چنین شود، بازگشت به نقطه عزیمت سخت و بسیار طاقت فرساست.
در چنین شرایطی از یک‌سو طرفین مختلف دخیل در مذاکرات از امکان رسیدن به توافق جامع تا ضرب الاجل تعیینی می‌گویند و از طرف دیگر عده‌ای از دیپلمات‌ها با تاکید بر این نکته که فرصت اندکی برای توافق بر سر تمامی جزئیات باقی مانده است از امکان تمدید مذاکرات. هر دو دیدگاه بر این استوار است که نباید مسیر مثبتی که در روند تعاملات دیپلماتیک به وقوع پیوسته از دست برود. البته در آن سوی ماجرا نیز منتقدین توافق در هر دو سوی اقیانوس بیکار ننشسته و اقداماتی را به منصه ظهور می‌رسانند تا در این روند اختلال ایجاد کنند.
شانس توافق بسیار بالاست
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه از جمله دیپلمات‌هایی است که این روزها بروز و ظهور رسانه‌ای بیشتری دارد و با خوش‌بینی نسبت به روند مذاکرات به ابراز نظر می‌پردازد. این مقام روسی در آخرین اظهارنظر خود، گفته است: فکر می‌کنم شانس دستیابی به توافق نه تنها وجود دارد بلکه بسیار بالاست و رویکرد مسکو در این زمینه خوشبینانه است. وی در ادامه نیز تصریح می‌کند: در طول تمام مدت زمانی که ایران و قدرت‌های جهانی در حال مذاکره بودند تا این اندازه به توافق نزدیک نبوده‌اند. اما مساله در اینجا اتخاذ تصمیمات سیاسی است.
مذاکره کننده ارشد روسیه در پایان اظهارات خود تاکید دارد: مذاکرات در روزهای 18 تا 24 نوامبر برای رسیدن به نتیجه تقریبا کافی است اما هیچ تضمینی وجود ندارد که یک تصمیم در پایتخت‌ها به ویژه در واشنگتن و تهران اتخاذ شود. اشاره وی به این نکته که تا کنون به این میزان به انجام توافق نزدیک نبوده‌ایم از آن حیث حائز اهمیت است که وی سال‌ها در جریان و روند مذاکرات هسته‌ای حضور مستقیم داشته و اظهارنظر وی در این زمینه صائب است.
وی همچنین معتقد است که طی 6روز نهایی می‌توان به توافق رسید، پس با این وصف او معتقد است که پیشرفت‌ها تا آن میزان قابل قبول و معطوف به نتیجه است که بتوان طی چند روز بر اندک موارد باقیمانده فایق آمد اما خود ریابکوف نیز تاکید دارد همه چیز به اراده سیاسی طرفین معطوف است. اراده‌ای که همه می‌دانیم باید توأمان با انعطاف، بده و بستان و تعدیل مواضع باشد؛ نکته‌ای که با توجه به فشارها و انتقادات داخلی در هر دو اردوگاه سخت بوده و نیازمند جسارت و شجاعت است.
احتمال تمدید مذاکرات
دنیس راس از دیپلمات‌های با سابقه واشنگتن و متخصص حوزه ایران است. وی که چند سالی سمت مشاور اوباما در رابطه با ایران را عهده‌دار بوده، در خصوص مذاکرات هسته‌ای گفته است: پتانسیل دستیابی به توافق هسته‌ای تا 24نوامبر وجود دارد اما تمدید مذاکرات نیز بسیار محتمل است.
به گزارش ایسنا وی گفته است: بعید است ایران و قدرت‌های جهانی بتوانند تا پایان ضرب‌الاجل 24 نوامبر به توافق نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران برسد، فکر می‌کنم پتانسیل رسیدن به راه حل نهایی تا 24 نوامبر وجود دارد اما زمان برای اینکه این راه‌حل به یک توافق با جزئیات تبدیل شود کافی نیست.
راس با اشاره به پیشرفت‌های به انجام رسیده در مذاکرات ادامه این روند را موجه دانسته و تاکید می‌کند: حتی اگر به نوعی به راه‌حل برسیم، باز هم مجبور خواهیم بود که توافق کنونی را تمدید کنیم. دیدگاه این طیف از دیپلمات‌ها نیز همپوشانی قابل ذکری با طیفی دارد که امکان توافق در مذاکرات آتی را محتمل می‌دانند اما دسته دوم معتقد است برای رسیدن به توافق نهایی و جامع که همه چیز را در برگرفته و توافق را معنادار کند (اصل توافق روی همه چیز یا هیچ چیز) فرصت کافی باقی نمانده و فکر روی تمدید زمانی مذاکرات می‌تواند برون رفتی معقول از بن بست عدم حصول توافق کامل تا مهلت ضرب الاجل را ممکن و میسر کند.
یک فرآیند سوال برانگیز
در حالی که مذاکرات به اوج حساسیت خود رسیده و طرفین بر سر مهم ترین موضوعات در حال چانه زنی هستند و بنابر یک روند سیاسی مسبوق به سابقه هر دو طرف سعی می‌کنند، توپ را به زمین یکدیگر انداخته و بارفشار را از دوش خود کم کنند و از طرف دیگر همواره از سوی مذاکره کنندگان بر این مهم پای فشرده شده که طرف ایرانی از حقوق هسته‌ای و اصول تبیینی عدول نکرده و خط قرمزها را ملحوظ می‌کند و با رعایت تمامی نکات پای میز مذاکره می‌نشیند، خبرگزاری فارس در خبری اختصاصی به امضای 100 تن از نمایندگان پای سوال از محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در رابطه با مذاکرات هسته‌ای و نادیده گرفتن مصادیق حقوق هسته‌ای در توافق ژنو اشاره کرده است. این سوالی است که در ابتدا از سوی جواد کریمی قدوسی نماینده مشهد و از منتقدین همیشگی توافق هسته‌ای طرح و ارائه شد و پس از پاسخ ظریف و عدم اقناع وی، سوال در کمیسیون امنیت ملی، ملی تشخیص داده شده و اکنون قرار است در صحن علنی مطرح شود.
در این سوال توافق ژنو را شامل بر نادیده گرفتن مصادیق حقوق هسته‌ای شمرده شده و ازطرف دیگر ظریف متهم به خوش‌بینی در برابر مقامات فریبکار غربی شده و نمایندگان خواستار تغییر مواضع وی در قبال مقامات غربی شده اند.
جالب آنجاست که این سوال چند ماه پیش، قرار بود هفته گذشته در صحن علنی مطرح شود و بواسطه آنکه وزیر خارجه کشورمان در مذاکرات عمان حضور داشت، زمان آن به هفته آینده موکول شده است و البته خبرگزاری فارس نوشته است که تعداد امضاها پای نامه از 40 به 100 امضا رسیده است. حال باید این سوال را پرسید که آیا در زمانه فعلی که طرف ایرانی امتیاز انعکاس صدای واحد در مذاکرات را داشته و به اذعان تمامی طرفین فرآیند لغو تحریم‌ها مهم‌ترین موضوع مورد بحث در مذاکرات است و با این وصف بار فشار بر دوش غرب بوده و این آنان هستند که باید کنشی قابل قبول و انعطاف‌آمیز از خود نشان دهند و در واقع توپ در زمین آنان است چرا باید توجه‌ها به اختلاف در میان مسئولین ایرانی معطوف شده و زمینه برای سوءاستفاده طرف مقابل فراهم آید.
جالب آنکه محمد جواد ظریف با صراحت و طی چند بار تاکید کرده طرف ایرانی به آمریکا بی‌اعتماد است و بر اساس حقوق و منافع ملی خود پای میز مذاکره می‌آید. ضمن آنکه از اساس باید پرسید بر اساس کدام ضرورت و اولویت وقت طرح این موضوع در شرایط فعلی است چرا که مفاد توافق ژنو خوب یا بد به مرحله اجرا گذاشته شده واکنون که همگان روی موضوع توافق نهایی متمرکز هستند، یک موضوع سوخته جز ایجاد بار روانی و تبلیغاتی چه ثمری خواهد داشت؟! هر چه هست به نظر می‌رسد با نزدیک شدن به زمان نهایی و موعد مقرر باید بیشتر شاهد اقداماتی از این دست از سوی تندروهای دو طرف باشیم.
اخبار سیاست خارجی - آرمان
