پای کنکور به دبیرستان‌ها باز شده است؟
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : یکشنبه, 10 مرداد 1395 08:42
اعمال تغییرات بنیادین، آن‌هم در آموزش و پرورش همواره با حاشیه‌های زیادی همراه بوده است. چه زمانی‌که این وزارتخانه اعلام کرد قرار است سیستم آموزشی از حالت قبلی‌اش خارج شود و به حالت قبل‌تر برگردد و دانش‌آموزان، شش سال ابتدایی و شش سال دبیرستان بگذرانند و چه حالا که روش تازه‌ای برای هدایت تحصیلی آنها برگزیده است. البته هدایت تحصیلی آن‌طور که عده‌ای فکر می‌کنند، طرحی نیست که آموزش و پرورش دولت یازدهم در انداخته باشد.
کافی است به تجربه دوران مدرسه خودمان برگردیم تا ببینیم که در سال‌های گذشته (دقیقا 22 سال) دانش‌آموزان بر اساس معدلی که به‌دست می‌آوردند، انتخاب رشته می‌کردند اما طرح جدید وزارت آموزش و پرورش که خودشان اعلام کرده‌اند حاصل مدت‌ها تحقیق و پژوهش است و تفاوت‌هایی با روش قبلی دارد. مثلا در روش قبلی معدل، ملاک اصلی بود و اگر دانش‌آموزی در سال اول دبیرستان با معدل 19 فارغ التحصیل می‌شد هیچکس نمی‌توانست جلوی ورود او را به هر رشته‌ای که دلش می‌خواست بگیرد اما طبق روش جدید، اوضاع تا حد زیادی متفاوت و معدل تا حدی تعیین‌کننده است. در طرح جدید آموزش و پرورش، برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان، معیارهای متفاوتی نقش آفرینی می‌کنند که این‌طور دسته‌بندی شده‌اند: «نتایج عملکرد تحصیلی» 35درصد، «نتایج آزمون‌های مشاوره‌ای» 30 درصد، «نظر دانش‌آموز» 10درصد، «نظر معلمان» 10 درصد، «نظر مشاور مدرسه» 10 درصد و در نهایت «نظر والدین» 5 درصد.
در این روش، منظور از آزمون‌های مشاوره‌ای در واقع مجموع آزمون‌های استعداد، رغبت، شخصیت و ارزش‌های تحصیلی ـ شغلی است که از دانش‌آموزان گرفته می‌شود.
تفاوت دیگر روش جدید آموزش و پرورش با روشی که در 22سال گذشته اعمال می‌شد، زمان آن است. در گذشته دانش‌آموزان پس از گذراندن سال اول دبیرستان که حالا می‌شود سال نهم، تصمیم می‌گرفتند که چه مسیری را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند اما حالا آنها باید پیش از شروع سال نهم دست به این انتخاب بزنند. البته اینها تفاوت‌هایی است که مسئولان آموزش و پرورش در ابتدا اعلام می‌کنند اما با نگاهی دقیق‌تر می‌توان تفاوت بسیار مهم دیگری هم پیدا کرد که از قضا ریشه اصلی سردرگمی‌ها و شکایت هاست.
رقابت یا استعداد؟
شاید روی کاغذ این‌طور به نظر برسد که روش تازه آموزش و پرورش برای توزیع دانش‌آموزان بین رشته‌های مختلف، هم کارشناسی‌شده‌تر است و هم به‌دلیل عدم اتکا به یک فاکتور کمی، قابل اعتماد‌تر است اما برخی از کارشناسان نظر دیگری دارند. خانواده‌های زیادی هم از این نوع هدایت که آن را بیشتر تحمیلی می‌دانند، دل خوشی ندارند و تا همین حالا خیلی از آنها با مراجعه به کمیته مربوط به ثبت اعتراض‌ها اعلام کرده‌اند که این روش را مناسب فرزندشان نمی‌دانند. مثلا مادری که فرزندش با معدل 18,23 فارغ التحصیل شده است به «وقایع‌اتفاقیه» می‌گوید: «ما اگر نخواهیم بچه‌مان به مدرسه فنی و حرفهای برود باید چه کسی را ببینیم؟ من اصلا نمی‌خواهم بگویم که این رشته، رشته بدی است اما خودش اصلا دوست ندارد.
دلش می‌خواهد مهندس بشود و درسش هم خوب است و نمراتش نشان می‌دهد می‌تواند از پس این رشته بر بیاید اما به ما می‌گویند نمی‌تواند این کار را بکند. این چه‌جور استعداد یابی است؟» اعتراض‌ها به برنامه جدید برای هدایت تحصیلی دانش‌آموزان تا جایی بالا گرفته و در این میان حرف و حدیث‌هایی مطرح شده که شائبه‌هایی درباره اهداف نا آشکار طرح جدید ایجاد کرده است. عده‌ای از کارشناسان می‌گویند اصلی‌ترین دلیل آموزش و پرورش برای اجباری کردن پیاده‌سازی نتیجه هدایت تحصیلی، ظرفیت مدارس و دانشگاه‌هاست و اگرچه علاقه، استعداد و نتایج تحصیلی دانش‌آموزان در ظاهر بالاترین تأثیر را در نتیجه هدایت تحصیلی آنها دارند اما ظرفیت‌های آموزشی چه در دوران مدرسه و چه در سال‌های بعد ملاک اصلی هدایت دانش تحصیلی محسوب می‌شود. اصلی‌ترین دلیلی که این موضوع را به ذهن می‌آورد، رقابتی بودن آزمون‌های آموزش و پرورش است.
این همان تفاوتی است که به‌نظر می‌رسد دودها از آتش آن بلند می‌شود. قبلا دانش‌آموزان فارغ از اینکه چند نفر باشند بر اساس معدل می‌توانستند رشته تحصیلی‌شان را در مدرسه انتخاب کنند اما حالا آنها بر اساس رتبه‌ای که به‌دست می‌آورند، مجاز به انتخاب در منطقه تحصیلی‌شان هستند. این یعنی همان الگوی کوچک شده کنکور که دولت‌های زیادی تلاش کردند آن را از میان بردارند و حالا شاهد تسری‌اش به سال‌های دبیرستان هم هستیم. گواه این مدعا را می‌توان حرفهای مسعود شکوهی، مدیرکل امور تربیتی و مشاور وزارت آموزش‌وپرورش، قرار داد که به ما می‌گوید: «ما اولویت‌ها را به ١٢ دسته طبقه‌بندی کرده‌ایم. دانش‌آموز ١٢ اولویت دارد که می‌تواند بنا بر ظرفیت و اولویت، آنها را ادامه دهد. درهرحال ما در بحث هدایت تحصیلی، ظرفیت محدودی داریم و مجبور و ناگزیریم.
بحث توزیع متناسب رشته‌ها در کشور ما بسیار بغرنج شده است. باید بگویم که از مجموع تقریبا ٨٠٠هزار دانش‌آموز ثبت‌نام‌کرده در کنکور سراسری، ٥٦٠هزار نفر رشته تجربی بوده‌اند و چیزی حدود یک درصد اینها در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی قبول شده‌اند. درواقع ٩٩ درصد این دانش‌آموزان قبول نمی‌شوند و تبعات زیادی برای ما خواهد داشت. از طرفی ما باید ظرفیت‌های آموزشی خودمان را هم در نظر بگیریم. ما باید دانش‌آموزان را به نحوی پذیرش کنیم که برایشان معلم و کلاس و مدرسه به اندازه کافی داشته باشیم. باید محدودیت‌های ما هم مد نظر قرار بگیرد.» از این حرف‌ها می‌توان فهمید که آنچه در نهایت آینده تحصیلی دانش‌آموزان را تعیین می‌کند فقط امتیازاتی نیست که به دست می‌آورند بلکه نتیجه مقایسه این امتیاز با وضعیت سایر دانش‌آموزان منطقه تحصیلی آنهاست.
فرزانه که با معدل 19,21 اجازه تحصیل در رشته علوم تجربی به او داده نشده است، به‌همین مسئله معترض است و می‌گوید: «من پیگیری‌های زیادی کردم و در نهایت گفتند امتیاز و رتبه تو به رشته تجربی نمی‌خورد یعنی ظرفیت منطقه برای این رشته تکمیل شده و اگر تو می‌خواهی تجربی بخوانی به مدرسه غیر‌انتقاعی برو. این حرف یعنی چه؟ بالاخره من استعداد و شرایط تجربی خواندن را ندارم یا رتبه‌ام به این کار نمی‌خورد؟ اینکه می‌شود همان کنکور که چند سال جلوتر سراغ ما آمده است.»
بفرمایید مدرسه غیر‌انتفاعی
مسئله‌ای که سال‌هاست کارشناسان را نگران کرده است، موضوع پولی شدن تحصیلات غیر‌تکمیلی در ایران است و روش تازه آموزش و پرورش برای توزیع دانش‌آموزان در رشته‌های مختلف هم این نگرانی را افزایش داده است و حتی خود مسئولان هم تلاشی برای پنهان‌کردن آن نمی‌کنند. شکوهی در این مورد می‌گوید: «دانش‌آموزانی که به هیچ‌وجه از نتیجه هدایت تحصیلی راضی نیستند می‌توانند از مدارس غیردولتی استفاده کنند. این محدودیت فقط در مدارس دولتی وجود دارد.»
کارشناسان می‌گویند با توجه به اینکه عده زیادی از دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها از رشته‌ای که فرزندشان به آن توصیه شده است راضی نیستند تنها گزینه‌ای که برایشان می‌ماند رفتن به مدارس غیردولتی است و این طرح در نهایت بیشترین منفعت را برای مدارس پولی خواهد داشت درحالی‌که در اصل سی‌ام قانون اساسی کشور آمده است: «دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات‌عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌طور رایگان گسترش دهد.»
از سوی دیگر با انتقال تعداد زیادی از دانش‌آموزان به مدارس غیر‌انتفاعی، مدارس دولتی تبدیل به محل تحصیل دانش‌آموزانی می‌شود که بسیاری از آنها چاره‌ای جز تحصیل در آن مدرسه و در رشته‌ای که برایشان تعیین شده است را نداشته‌اند و این تصویری ترسناک از مدارس دولتی در سال‌های آینده می‌سازد. حالا آموزش و پرورش اعلام کرده است که تغییراتی در طرح هدایت تحصیلی اعمال خواهد کرد اما از آن عقب نخواهد نشست و باید دید که این تغییرات تا چه حد می‌توانند خانواده‌ها و منتقدان را راضی کنند.
اخبار اجتماعی - وقایع اتفاقیه
