تحصیلِ رایگان فروخته می‌شود
- مجموعه: اخبار کنکور و دانشگاه
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 01 شهریور 1395 08:46
بررسی‌ها نشان می‌دهد امسال نیز مانند سال‌های قبل، بیشتر داوطلبان کنکور جذب دانشگاه‌های پولی می‌شوند. براساس محاسبه تعداد ظرفیت‌های اعلام شده از سوی سازمان سنجش‌آموزش کشور، بیش از 82,8 درصد داوطلبان کنکور سراسری سال ۱۳۹۵ جذب دانشگاه‌هایی می‌شوند که در قبال ارائه خدمات آموزشی، از دانشجویان شهریه دریافت می‌کند. این آمار، بدون ظرفیت‌های دانشگاه‌های آزاد اسلامی است و مربوط به دانشگاه‌های روزانه و دولتی، دوره‌های شبانه، دانشگاه‌های غیرانتفاعی، دوره‌های مجازی، دانشگاه پیام نور، دوره‌های خودگران و سایر می‌شود که از میان آنها تنها دوره‌های روزانه دولتی رایگان است و سهم آنها در میان ظرفیت‌ها تنها 17,2 درصد است.
براساس این بررسی، ازمجموع ۷۴۶ هزار و ۹۳۴ ظرفیت در پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، گروه هنر و زبان‌های خارجی، دوره‌های روزانه ۱۷ درصد، دوره‌های شبانه 3,8، دوره‌های خودگردان 0,3، غیرانتفاعی 26,7، پیام‌نور 51,8 و سایر 0,2 دهم درصد از ظرفیت‌های کنکور را به خود اختصاص دادند و با توجه به اینکه تمامی این دوره‌ها، به‌جز دوره روزانه اقدام به اخذ شهریه از دانشجویان خود می‌کنند، می‌توان گفت 82,8 درصد از دانشجویان در این ظرفیت‌ها، پا در دانشگاه‌های دولتی می‌گذارند.
این اتفاق در شرایطی است که دانشگاه‌های دولتی در مقطع لیسانس، هرساله ظرفیت‌های خود را کمتر می‌کنند و درصد ظرفیت‌های دوره‌های روزانه از ۲۱ درصد در سال ۱۳۹۱ به 17,2 درصد در سال ۱۳۹۵ رسیده است و حتی کاهش تعداد داوطلبان کنکور نیز نه‌تنها باعث افزایش میزان ظرفیت‌های دانشگاه‌های دولتی نشده، بلکه باعث کاهش ظرفیت‌ها نیز شده است.
همچنین این آمار در مقایسه با سال‌های گذشته روند افزایشی داشته است. علاوه بر این، بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی در سال 1387، دولت موظف به افزایش میزان دانشجویان در دانشگاه‌های مادر و مهم دولتی است که طبق ماده‌واحده این پیشنهاد، ظرفیت پذیرش دانشجویان که از طریق آزمون سراسری در رشته‌های روزانه در دانشگاه‌های مادر و مهم دولتی پذیرش می‌شوند، در رشته‌های فنی، مهندسی، پزشکی و حقوق به تشخیص وزارت علوم و در سایر رشته‌های علوم انسانی که مورد تقاضای بالای داوطلبان است باید افزایش پیدا کند. از سوی دیگر، اصل «30» قانون اساسی ایران، می‌گوید: «دولت موظف است وسایل آموزش وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم کند و وسایل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفایی کشور به‌صورت رایگان گسترش دهد.»
بااین‌حال آنچه که درحال‌حاضر هر ساله بر میزان آن افزوده می‌شود، کاهش تعداد دانشجویان در دانشگاه‌های دولتی و مادر است. سیاست وزارت علوم در جهت افزایش تعداد دانشجویان در دانشگاه‌های پولی به سمتی پیش می‌رود که با وجود مصوبات مجلس و نص صریح قانون اساسی، بیش از 78 درصد از دانشجویان در قبال آموزش در دانشگاه‌های کشور پول پرداخت می‌کنند و در دانشگاه‌هایی برای آموزش دانشگاهی تحصیل می‌کنند که حتی در ردیف دانشگاه‌های درجه اول کشور نیز قرار ندارند، چون بر اساس اعلام وزارت علوم، دانشگاه تهران، صنعتی شریف، علم و صنعت ایران، صنعتی اصفهان، امیرکبیر، شیراز، شهیدبهشتی، تبریز، مشهد، علوم‌پزشکی تهران، علوم‌پزشکی شهیدبهشتی، علوم‌پزشکی ایران، علوم‌پزشکی شیراز، علوم‌پزشکی اصفهان، علوم‌پزشکی تبریز، علوم‌پزشکی مشهد، علوم‌پزشکی اهواز و علوم‌پزشکی کرمان، جزء دانشگاه‌های برتر هستند و 78 درصد دانش‌آموزان، راهی برای ورود به این دانشگاه‌ها ندارند.
سرایت پردیس‌های خودگردان به مقطع کارشناسی
یکی از دوره‌هایی که طی چندسال اخیر و در دولت دهم به ساختار آموزش‌عالی ایران اضافه و منجر به افزایش تعداد کرسی‌های پولی شد، پردیس‌های خودگردان است. پردیس‌هایی که در ابتدا اسم شعب بین‌المللی دانشگاه‌ها روی آنها گذاشته شد و ناظر بر طرحی است که به‌موجب آن قرار بود دانشجویانی را از خارج کشور جذب کند.
بسیاری از شعب این دانشگاه‌ها در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی به سادگی با حذف عنوان «بین‌المللی» با اخذ شهریه‌های گزاف، اقدام به پذیرش دانشجویان داخلی می‌کردند و زیر سایه طرح پذیرش دانشجوی پولی، عملا اهداف اولیه خود را که پذیرش دانشجوی خارجی بود، فراموش کردند. اولین قدم‌ها در این مسیر را دانشگاه تهران و دانشگاه صنعتی شریف برداشتند. بعد از آن نیز دانشگاه شهید بهشتی نیز اقدام به برگزاری پذیرش دانشجوی پولی در شعبه شماره دو این دانشگاه کرد. گرچه در ابتدا اعلام شد هدف از تأسیس این پردیس‌ها، جذب دانشجوی خارجی است؛ اما کم‌کم اهداف پنهان این طرح که همانا درآمدزایی دانشگاه‌ها بود، بیشتر خود را نشان داد.
یکی از مصادیق این مسئله، انتخاب رشته‌هایی در این پردیس‌ها بود، که در اصطلاح پرطرفدار و پولساز بود. از سال ۱۳۹۰ تا ۹۲ بخش زیادی از دانشجویان با هزینه‌های میلیونی به این پردیس‌ها رفتند و ادامه تحصیل دادند؛ اما با آغاز دولت یازدهم، پذیرش در این پردیس‌ها متوقف طوری‌که معاون آموزشی وزیر علوم، دراین‌باره اعلام کرد: «متأسفانه ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که اهداف مذکور محقق نشده است؛ برای همین، سازوکار آن مجددا بررسی می‌شود و پذیرش دانشجو در این پردیس‌ها به روش آزمون غیرمتمرکز، متوقف شد تا زمانی‌که سازوکارهای جدید ارائه شود و این پردیس‌ها به اهداف قبل بازگردند.» به همین دلیل، بعد از آن این پردیس‌ها تغییر نام داد و امسال تحت عنوان پردیس‌های خودگردان فعالیت می‌کنند.
