زندگی نامه کریستیان دوپلر ریاضیدان و فیزیکدان معروف اتریشی

مجموعه: زندگینامه شعرا و دانشمندان

کریستیان دوپلر کیست؟

بیوگرافی و عکس های کریستیان دوپلر فیزیکدان معروف

کریستیان دوپلر Christian Doppler یک ریاضیدان و فیزیکدان معروف اتریشی بود که بیشترین دلیل معروفیت او به خاطر اثر دوپلر می باشد. این دانشمند که نام کامل او کریستیان یوهان دوپلر است در 28 نوامبر سال 1803 در سالزبورگ اتریش متولد شد. تخصص اصلی این دانشمند در رشته های ریاضی و فیزیک بود که با ارائه ی نظریه ی اثر دوپلر موفق شد معروفیت زیادی در این حوزه ها به دست آورد. 

تخصص و کار این دانشمند، بر پیشرفت رشته های نجوم و فیزیک بسیار تاثیرگذار بود. به طور کلی اثر دوپلر در رشته ها و تخصص های مختلفی کاربرد دارد که از جمله ی آن می توان به اسلحه های سرعت رادار، تصویربرداری های پزشکی، رادارهای مربوط به هواشناسی و ... اشاره نمود.

کریستیان دوپلر دارای یک همسر به نام ماتیلدا  Mathilde Sturm و فرزندانی به نام های ماتیلدا ، برتا ، لودویگ ، هرمان ، آدولف بود. وی در 17 مارس 1853 در ونیز ایتالیا چشم از جهان فرو بست. 

کریستیان دوپلر فیزیکدان

زندگی شخصی کریستیان دوپلر

کریستیان دوپلر در سال 1803 در  یک خانواده ی سنگ تراش بسیار موفق، متولد شد. موفقیت کاری خانواده ی دوپلر به قدری بود که توانسته بودند یک خانه ی بسیار خوب در محله ی هانیبال پلاتز سالزبورگ و در نزدیکی رودخانه بسازند. 

سنت خانوادگی این دانشمند به گونه ای بود که او نیز باید شغل و پیشینه ی خانواده ی خود را دنبال کند اما از آنجایی که دوپلر فردی ضعیف بود و معمولا سلامتی کامل را نداشت نتوانست این شغل را ادامه دهد. لذا تصمیم گرفت علایق دانشگاهی خود را دنبال کند و برای تحصیل به مدرسه رفت. مقطع ابتدایی را در مدرسه ای در سالزبورگ و دوران متوسطه را در مدرسه ای در لینز گذراند. 

از آنجایی که پدر و مادر کریستیان از پتانسیل و استعداد دانشگاهی فرزند خود مطمئن نبودند لذا بر اساس پیشنهاد استاد مشاوره ی ریاضیات دانشگاه سالزبورگ، تصمیم گرفتند که کریستیان در انستیتو پلی تکنیک وین در رشته ی ریاضیات، ادامه ی تحصیل دهد. کریستیان هم در این رشته به تحصیل مشغول شد و موفق شد در سال 1825 در این رشته فارغ التحصیل شود. 

وی پس از این فارغ التحصیلی، به سالزبورگ برگشت و دوباره برای ادامه ی تحصیل راهی دانشگاه وین شد تا در آنجا در رشته های ریاضیات عالی، مکانیک و نجوم مشغول به تحصیل شود. پس اتمام تحصیلات، دوپلر موفق شد در سال 1829 به کمک پروفسور بورگ، در دانشگاه، به عنوان استادیار رشته های ریاضیات و فیزیک مشغول شود. 

او در دوره ای که دستیار پروفسور بورگ بود توانست در طی 4 سال، 4 مقاله ی ریاضیات منتشر کند و همچنین به عنوان اولین شخص، موفق شد نظریه ی تشابه در هندسه را تکمیل نماید. این موفقیت سبب شد که دوپلر به مدرسه های لینز سالزبورگ راه یابد و علاوه بر تدریس ریاضیات در این مدارس به تدریس رشته های دیگر همچون جبر، هندسه ی نظری و حسابداری در دانشکده ی فنی بپردازد.

در واقع دوپلر برای یافتن کارهای آکادمیک تلاش های زیادی کرد و حتی برای دوره ای 18 ماهه در یک کارخانه ی نخ ریسی به عنوان حسابدار، مشغول به کار شد. وی در این دوره، اندوه و سختی های زیادی متحمل شد و به گونه ای که، تصمیم به فروش دارایی ها و اموال خود گرفت. 

تحصیلات دانشگاهی دوپلر سبب شد که وی از اتریش راهی پراگ شود و در این شهر، با همسر خود آشنا شود و با او ازدواج کند. او زندگی خانوادگی خود را با ماتیلدا اشتورم شروع کرد و دارای 5 فرزند شدند. 

نظریات کریستیان دوپلر فیزیکدان اتریشی

زندگی کاری کریستیان دوپلر

دوپلر، شخصی با رویاها و افکار بلند پروازانه بود و به همین دلیل تدریس ریاضیات در مدرسه های پایه ی فنی به میل او نبود. او به دنبال تدریس ریاضیات در دانشگاه ها بود به همین دلیل تلاش های زیادی انجام داد تا به عنوان استاد ریاضی در دانشگاه پلی تکنیک پراگ، مشغول شود اما موفق به این کار نشد. اما با این حال توانست در سال های 1836 تا 1838 در این دانشگاه، 4 ساعت در هفته به تدریس ریاضیات عالی بپردازد.

اما این شغل، ثابت نبود و وی تصمیم گرفت در سال 1839 در آزمونی که به منظور تعیین استاد، برگزار میشد شرکت نماید. تلاش های این دانشمند برجسته بی ثمر نماند و او بالاخره موفق شد در سال 1841 به عنوان استاد رسمی در دانشگاه، مشغول به کار شود.

پس از این دوپلر، تصمیم گرفت علاوه بر تدریس ریاضیات، در رشته های دیگری همچون فیزیک و مکانیک مطالعه و در خصوص پدیده های مختلف مثل حرکت شناسی، تحقیق نماید که در این زمینه هم به موفقیت های زیادی دست یافت.

در سال 1843 در دانشگاهی که دوپلر مشغول به تدریس بود آزمونی به دو صورت کتبی و شفاهی برگزار شد که برای تعیین سطح دانشجویان بود. در این ﺁزمون، دوپلر به عنوان استاد ارشد، به تعیین سطح 256 دانشجو در 17 روز پرداخت. سوالات او در حوزه ی علوم حساب و جبر بود و بعد از برگزاری این امتحانات، دانشجویان به بیش از حد سخت بودن سوالات اعتراض کردند. این سوالات بررسی و سبب توبیخ دوپلر شد. در نهایت این توبیخ، منجر به اخراج دوپلر شد.

بیوگرافی کریستیان دوپلر

شغل بعدی کریستیان دوپلر

به دلیل ناآرامی های پراگ، دوپلر تصمیم می گیرد در سال 1848 دوباره به وین بازگردد. اما این بار دیگر، وی به عنوان یکی از چهره های برجسته، در زمینه ی تحقیقات حرکت شناسی، شناخته می شود. در سال 1850 موسسه ی جدیدی در زمینه ی فیزیک در دانشگاه وین راه اندازی می شود که کریستیان دوپلر به عنوان اولین مدیر این موسسه، منصوب می شود.

در این مرحله، دیگر دوپلر به نقطه ی اوج زندگی خود رسیده است که تمام آن را مدیون تحقیقات و تجربیات خود است. وی موفق شد توانایی های خود را با انتشار آثار علمی متعدد و مختلف در حوزه های فیزیک و ریاضی به جامعه ی علمی نشان دهد. 

اثر دوپلر

دوپلر در طی سال ها کار و تحقیقات خود موفق شد بیش از 50 مقاله در رشته های مختلف اعم از ریاضی، فیزیک و نجوم منتشر کند. موفقیت های زیاد دوپلر در حوزه های علمی مختلف سبب شد بولزانو که خود مبتکری در علم ریاضیات بود به نابغه بودن دوپلر پی ببرد.

بولزانو در سال 1842 به پراگ رفت و در آن جا یه سمت وزیر بخش ریاضیات انجمن سلطنتی علوم منصوب گردید. بولزانو، دوپلر را به عنوان یک فرهیخته و روشن فکر، به این انجمن معرفی می کند.

وی در سال 1842 در نتیجه ی تحقیقاتی که در حوزه ی فیزیک به دست آورده بود موفق شد رساله ای تحت عنوان مربوط به نور رنگی ستارگان را منتشر کند. او موفق شد در سال 1842 در یک سخنرانی ده دقیقه ای در خصوص نور ستارگان دوتایی و سایر ستاره های ﺁسمان ارائه نمود. در واقع دوپلر در خصوص نورهای رنگی ستارگان که یک پدیده ی فوق العاده است صحبت کرد.

به طور کلی رساله ای که دوپلر ارائه نمود در خصوص ارتباط فرکانس با سرعت نسبی، بین منبع و بیننده بود. در این سال، برخی از آزمایشات او موفقیت آمیز و برخی دچار نقص بود. در سال 1845 آزمایشی را به کمک نوازندگان، در قطاری که از او دور و نزدیک شد انجام داد.

او موفق شد در سال 1846 نسخه ی بهتری از این نظریه را ارائه دهد و به جای حرکت نسبی، حرکت بیننده و منبع را جداگانه در نظر گرفت. این نظریه توانست در تمام آزمایشات موفق شود و همه را متقاعد کند.

امروزه این اثر، کاربردهای زیادی در زمینه های علمی اعم از پزشکی، هواشناسی و نجوم دارد.

مرگ کریستیان دوپلر

علی رغم موفقیت های زیادی که دوپلر به دست ﺁورد و همچنین پشتیبانی های زیاد بولزانو، کریستیان دوپلر موفق نشد در جامعه ی سلطنتی عضو شود. در نهایت در سال 1840 و بعد از یک رای گیری، وی موفق شد به عنوان یک عضو عادی انجمن سلطنتی، انتخاب شود. سپس در سال 1848، این انجمن، دوپلر را به عنوان وزیر امور خارجه انتخاب کردند و وی به یکی از رهبران جامعه تبدیل شد. 

دوپلر، در سال 1848 به عنوان یکی از اعضای عادی آکادمی سلطنتی علوم وین انتخاب شد و دکترای افتخاری دانشگاه پراگ را دریافت کرد. سپس او مدیریت موسسه فیزیک دانشگاه وین را بر عهده گرفت. بازه ی زمانی که وی این مدیریت را بر عهده گرفت بسیار کم بود چرا که او از درد قفسه سینه و مشکلات تنفسی رنج می برد. بیماری که امروزه آن را سل تشخیص می دهند.

او باز هم به تحقیق و تدریس پرداخت اما بیماری او مانع از تحقیقات او شد. وی در سال 1852 سلامتی خود را به دلیل مشکلات ریوی از دست داد. وی در همین سال، به امید بهبودی، به ایتالیا و شهر ونیز که دارای آب و هوای گرمسیری بود مهاجرت کرد اما نتوانست سلامتی خود را بازیابد و در نهایت در 17 مارس 1853 در کنار همسرش، درگذشت. 

گردآوری : بخش علمی بیتوته