کامپیوتر خودرو چیست؟ وظیفه و اجزای ECU

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

ECU کنترلگر الکترونیکی است که جایگزین کنترلگرهای مکانیکی در خودرو شده است

عوامل و علائم خرابی ای سی یو ECU خودرو 

ECU چیست؟ 

کنترل و هماهنگی قسمت های خودرو از وظایف ECU است

ECU مخفف کلمات electronic control unit می باشد و به معنای واحد کنترل الکترونیکی خودرو است. ای سی یو در واقع کامپیومتر یا مغز متفکر خودرو به حساب می آید.

در گذشته خودروها به کنترل گر های مکانیکی مجهز بودند. اما اکنون با پیشرفت تکنولوژی کنترل های الکترونیکی جایگزین شدند و استفاده از آنها نیز روزبه روز در حال گسترش است.

در دهه های گذشته با مطرح شدن موضوع و اهمیت هوای پاک و برنامه هایی با عنوان کاهش آلایندگی ها، خودرو سازان موظف به استفاده از قطعات الکترونیکی شدند تا با افزایش بازدهی احتراق باعث کاهش آلودگی هوا شوند. در نتیجه اقدام به تولید و استفاده انواع ای سی یو در خودروها شدند.

وظیفه ای سی یو چیست؟

ecu وظیفه ی انتقال اطلاعات جمع آوری شده به راننده را دارد

وظیفه ای سی یو کنترل و هماهنگی قسمت های مختلف خودرو می باشد. هر ای سی یو دارای تعدادی حس گر می باشد که در بخش های مختلف موتور خودرو قرار گرفته اند و وظیفه آنها انتقال و مخابره اطلاعات درباره نحوه عملکرد خودرو به ECU  است.

ای سی یو این اطلاعات را دریافت کرده و با به نمایش گذاشتن آنها راننده را مطلع می کند.

به طور کلی وظایف ای سی یو نظارت بر کارکرد موتور، نمایش اطلاعات کارکرد موتور به راننده، نمایش مصرف سوخت، میزان باد لاستیک، نمایش باز و بسته بودن درب ها، نمایش هشدار های مربوطه، تنظیم مصرف سوخت، تنظیم میزان آلایندگی، شناسایی وضعیت های بحرانی خودرو، محاسبه کارکرد خودرو با کمک داد های خروجی و.. می باشد.

هر کامپیوتر خودرو این اطلاعات را ثبت و ضبط می کند و با این اطلاعات قادر به درک وضعیت خودرو می باشد. اصلی ترین وظیفه این کامپیوتر تنظیم درجه و زمان  پاشش سوخت در انژکتور می باشد. در صورت ایجاد اختلال در این وظیفه عمل احتراق به درستی صورت نمی گیرد و آلایندگی زیادی ایجاد می شود.

برخی از این سنسورها نیز با دستور مستقیم کامپیوتر خودرو عمل می کنند و در صورت درست عمل نکردن کامپیوتر این حسگر ها نیز از کار می افتند. هر چه تعداد حس گر ها بیشتر باشد کامپیوتر درک بهتری از شرایط و وضعیت موتور پیدا می کند و در شرایط بحرانی عملکرد موتور را بهتر تشخیص می دهد.

بخش های تشکیل دهنده ECU 

هر ای سی یو شامل شش قسمت است که وظیفه چک کردن حسگرهای مختلف را دارند

هر ای سی یو از قسمت های مختلف تشکیل شده است که هر کدام وظیفه به خصوصی در کنترل خودرو بر عهده دارد. قسمت های تشکیل دهنده کامپیوتر خودرو شامل مبدل های آنالوگ به دیجیتال، خروجی های دیجیتال سطح بالا، مبدل های دیجیتال به آنالوگ، کاندیشنر سیگنال و میکروچیپ ارتباطی است.

وظیفه این بخش های مختلفی که ذکر شد کنترل و چک کردن حس گر های مختلف خودرو با هماهنگی همدیگر می باشد.

سنسورها

هر خودرو از تعدادی سنسور یا حس گر تشکیل شده است. وظیفه ای سی یو کنترل این سنسور هاست. سنسورهای مختلف خودرو به شرح زیر می باشد:

سنسور اکسیژن، سنسور فشار داخل مانیفولد یا MAP ، سنسور TPS یا موقعیت دریچه گاز، سنسور دمای هوا یا ATS ، سنسور دمای آب یا CTS ، سنسور دور موتور یا RPM ، این سنسور ها هر کدام اطلاعاتی را به ECU منتقل می کنند که کامپیوتر با استفاده از آنها از شرایط کنونی خودرو مطلع شده و با استفاده از این اطلاعات قسمت های مختلف خودرو را کنترل می کند.

عیب یابی کامپیوتر خودرو

کامپیوتر خودرو همچنین قادر به عیب یابی در خودرو می باشد. به این صورت که دستگاه دیاگ خودرو به ECU وصل می شود و با استفاده از اطلاعات ثبت شده، خودرو اطلاعات دریافتی را بررسی کرده و با استانداردهای موجود تطابق می کند و به این ترتیب عیب یابی خودرو صورت می گیرد.

حافظه موقت ECU

حافظه موقت خودرو با قطع برق باطری حذف شده ولی مجددا قابل برگشت است که به این روش روش تجدید حافظه می گویند.

وظیفه حافظه موقت شناسایی استپ موتور، دنده ها و حالات عملی موتور و محاسبات لحظه ای برای تنظیمات لحظه ای است. این حافظه محل نگهداری معایب موقت و دائم سیستم انژکتور است.

انجام هر یک از این سه کار سبب  از کار افتادن حافظه موقت خودرو می شود:

• جدا کردن باطری بیش از 15 دقیقه

• جدا کردن سوکت های ای سی یو بیش از 15 دقیقه

• جدا کردن سوکت رله دوبل در خودروهای غیر مولتی پلکس و سوکتها BSM در خودروهای مولتی پلکس بیش از 15 دقیقه

در این حالت خودرو سکته های  بدون دلیل و نا به هنگام نموده و در هنگام تعویض دنده احساس می شود که خودرو دچار مکث می شود. این مشکل در خودرو های جدید محسوس نیست اما بهتر است حافظه تجدید شود.

روش تجدید حافظه

با توجه به روش های متنوع درتولید خودرو و همچنین استفاده از خودرو در مناطق مختلف با شرایط متفاوت، نوعی قابلیت سازگاری در ECU خودروها در نظر گرفته شده است که بر اساس عناصر زیر است:

سنسور اکسیژن، سنسور موقت دریچه گاز، سنسور ضربه استپ موتور.

برای عملیات تجدید از روشهای زیر استفاده می کنیم اما این روش ها در مورد همه خودرو ها یکسان نیست.

ابتدا سوئیچ را به مدت 10 ثانیه ببندید، سپس به مدت 10 ثانیه باز کنید. خودرو را روشن کنید و به مدت 10 ثانیه گاز ندهید سپس دنده ها را یک به یک معرفی کنید.

حافظه دائم

حافظه دائم ECU مانند سیستم عامل و setup  کامپیوتر های معمولی  است و با قطع برق از بین نمی رود. اما در صورت خرابی دیگر قابل برگشت نیستند و به اصطلاح گفته می شود که ECU سوخته است.

حافظه دائم شامل جدولی به نام look up table  است. این جدول از چند ردیف افقی و عمودی تشکیل شده است که تعداد این ردیف ها و ستون ها از دو عدد بیشتر بوده و تعداد آن ها برابر با تعداد سنسور های موجود در موتور سیستم است.

عواملی که باعث آسیب به ECU می شود؟

جدا کردن کابل باطری هنگامی که خودرو روشن است

نفوذ آب به قطعه ECU باعث آسیب آن میشود

هنگامی که خودرو روشن است از جدا کردن کابل باطری خودداری کنید. ولتاژ تولیدی دینام 14 ولت است و این ولتاژ متوسط تولیدی دینام است. تولید ولتاژ دینام بر حسب دور موتور و بار گرفته شده از دینام متغیر است. گاهی این تولید ولتاژ به 16 ولت می رسد.

زمانی که کابل های باطری متصل است این نوسان تعدیل می شود ولی در صورتی که کابل باطری در صورت روشن بودن خودرو جدا شود این نوسانات بر روی بخش های حساس خودرو تأثیر ناخوشایندی خواهد داشت. حداکثر قدرت تحمل نوسان ولتاژی این قطعه 16 ولت است. در صورتی که خودرو روشن است و کابل را جدا کنیم احتمال خطر سوختن ECU وجود دارد.

تماس با آب

با باز کردن پشت جعبه ECU متوجه می شوید که این قطعه برای جلوگیری از نفوذ آب با موادی عایق بندی شده است. یعنی قسمت فیبرمدار چاپی و حتی پین های داخلی ما ماده ای شبیه موم پوشیده شده است. ولی پین های خارجی سوکت ECU بدون حفاظ هستند. در صورتی که این قسمت ها با آب تماس پیدا کنند باعث اتصال کوتاه خارجی می شود و احتمال دارد به  ECU  آسیب وارد شود.

دست زدن به ECU 

گاهی اوقات ممکن است بر حسب تصادف و یا از روی عدم آگاهی به ECU دست بزنیم. دقت کنید که چنین اتفاقی نیفتد زیرا بدن انسان دارای الکتریسیته ساکن می باشد و این الکتریسته ساکن گاهی تا هزاران ولت می تواند شدت داشته باشد که در صورت تماس با ECU سبب آسیب رساندن به آن شود.

ریمپ ECU چیست؟

ریمپ ای سی یو به انجام مجموعه ای از تنظیمات نرم افزاری و تغییر پارامتر های مرکز کنترل الکترونیکی خودرو (کامپیوتر خودرو) گفته می شود که به کمک آن می توان کارایی و عملکرد موتور را با در نظر گرفتن شرایط تغییر داد و بهبود بخشید.

برای مثال در مناطقی که دارای ارتفاع بالاتری از سطح دریا هستند دارای هوای رقیق تری بوده و میزان اکسیژن و فشار هوا کمتر است. بنابر این در این مناطق هوای ورودی به داخل موتور خودروها دارای ویژگی های متفاوتی نسبت به سایر نواحی می باشد.

اگر چنین شرایطی برای ECU در نظر گرفته نمی شد، هنگامی که این قطعه اقدام به پاشش سوخت می کرد به احتمال زیاد موتور تمامی راندمان خود را به نمایش نمی گذاشت و بخش قابل ملاحظه ای از توان آن بلا استفاده باقی می ماند و تحت این شرایط موتور دچار ریمپ و بد کار کردن می شد.

برطرف کردن خطا در ECU

بسیاری از خطاهای ECU با تنظیم مجدد آن رفع می شود. برای دستیابی به ECU پورت هایی در زیر فرمان قرار دارند که این پورتها on board نام دارند. با استفاده از این پورت و دیاگ می توانید به ECU دسترسی داشته باشید و در صورت لزوم آن را بازنشانی کرده و خطاهای موجود را رفع کنید.

البته برای این کار بهتر است از کسی که در این کار تجربه و تخصص کافی دارد کمک گرفته شود.

به منظور تغییر ECU باید ریمپ آن را تغییر دهید. ریمپ یکی از روش های کم هزینه برای افزایش کارکرد موتور می باشد. در اغلب موارد برای افزایش شتاب و سرعت خودرو عمل ریمپ یا تنظیمات دوباره ECU را انجام می دهند.

گردآوری : بخش خودرو بیتوته