دنده مرده چیست؟ کاربرد و راههای جلوگیری از دنده مرده

مجموعه: اصول تعمیر و نگهداری خودرو

دنده مرده باعث می شود جعبه دنده ی خودرو سریع تر خراب شود

دنده مرده رفتن چیست چه ضرری دارد؟ 

دنده مرده به چه معناست؟

رایج ترین مشکلات رانندگان تازه وارد حرکت با دنده مرده است

همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم، دنده مرده، یک اصطلاح و حالت است که باعث می شود جعبه دنده خودرو سریع تر خراب شود و مجبور باشید خودرو را به یک مکانیک حرفه ای و خبره بسپارید.

همانطور که می دانید، بیشتر خودرو های دستی از شش دنده و هفت حالت برخوردار هستند. جعبه دنده خودرو، وظیفه دارد که دنده خودرو را بر اساس میل راننده تغییر دهد و نسبت مناسبی را بین سرعت و قدرت، و سرعت فعلی خودرو ایجاد کند. هر یک از دنده های خودرو، در یک سرعت خاص، با دور موتور مناسب خواهند چرخید و خودرو را به حرکت در می آورند. برای مثال، دنده 2 خودرو، از قدرت بالاتری نسبت به دنده 3 برخوردار است، اما در سرعت های پایین تر، به دور موتور مناسب که بین 2000 تا 3000 دور در دقیقه است می رسد، در حالی که در دنده 3، برای رسیدن به این دور موتور، خودرو باید سرعت بیشتری داشته باشد.

جعبه دنده خودرو، یکی از بخش های مهم و حیاتی خودرو است که اگر یک راننده حرفه ای از آن استفاده کند، می تواند در مدت زمان طولانی سالم بماند و نیازی به تعمیر نداشته باشد. 

هنگامی که می خواهیم از یک دنده به دنده سبک تر و با سرعت بیشتر برویم، باید دور موتور را بین 3000 تا 4000 دور در دقیقه قرار دهیم. در این حالت، دنده می تواند به درستی تعویض شود.

اما اگر در دور موتور پایین، بخواهیم دنده را با یک دنده سبک تر عوض کنیم، چه اتفاقی می افتد؟ در این حالت، دور موتور برای دنده سبک تر کافی نخواهد بود و به جعبه دنده خودرو فشار وارد می شود. هنگامی که چنین اتفاقی می افتد، راننده احساس می کند که خودرو نمی تواند شتاب بگیرد. به این حالت، دنده مرده می گویند. به همین دلیل که خودرو در این دنده نمی تواند حرکت کند و شتاب بگیرد، به این حالت دنده مرده گفته می شود. 

همانطور که پیش تر به آن اشاره کردیم، دنده مرده می تواند به جعبه دنده خودرو و حتی به بخش هایی از موتور آسیب برساند. رانندگی برای افراد تازه‌کار همیشه با چالش هایی همراه است. برخی از راننده ها، به ویژه راننده های تازه کار، گمان می کنند که حرکت با دور موتور پایین، باعث می شود که خودرو کمتر در معرض استهلاک قرار بگیرد، در حالی که موضوع کاملا برعکس این طرز فکر است. هنگامی که با دنده مرده حرکت می کنید، در واقع استهلاک خودروی خودتان را افزایش می دهید و نه تنها حرکت با دور موتور پایین برای خودرو سودی ندارد، بلکه باعث خرابی خودرو می شود. به همین دلیل است که رانندگان حرفه ای، تلاش می کنند دور موتور را در سطح بالاتری نگه دارند و دنده ها را به موقع تعویض می کنند.

آیا دنده مرده کاربردهایی هم دارد؟

دنده مرده در مسابقات اتومبیل رانی کاربرد دارد

با توصیف هایی که از دنده مرده کردیم، شاید برای برخی از افراد سوال پیش آمده باشد که آیا دنده مرده می تواند کاربردی هم داشته باشد؟ پاسخ به این پرسش مثبت است. برای مثال، در مسابقات اتومبیل رانی حرفه ای، اگر راننده نتواند به موقع در هنگام رسیدن به پیچ سرعت خود را کم کند، دنده مرده می دهد. این امر، باعث می شود تا از گشتاور ارسالی به چرخ ها کاسته شود و راننده از مسیر خودش خارج نشود.

به طور کلی، در برخی از مواقع ضروری می توان برای کاهش گشتاور خودرو، از دنده مرده استفاده کرد. اما به طور کلی، استفاده از دنده مرده، عوارضی را برای خودرو به همراه دارد و راننده باید تا جایی که می تواند، دنده مرده ندهد و دور موتور خودرو را در حد مناسب نگه دارد.

چگونه از دنده مرده اجتناب کنیم؟

هنگامی که در حال حرکت با دور موتور پایین بودید دنده را معکوس کنید

یکی از رایج ترین مشکلاتی که راننده های تازه کار و مبتدی با آن مواجه می شوند، دنده مرده است. راننده هنگامی در حالت دنده مرده حرکت می کند که تجربه کافی برای تعویض دنده و تنظیم دور موتور را نداشته باشد. یکی از اولین نکته هایی که در هنگام رانندگی باید آن را به خاطر داشته باشید، حرکت با دور موتور مناسب است. اگر دور موتور شما در هنگام حرکت پایین باشد، به این معنا است که در حال حرکت با دنده مرده هستید. 

یکی از کارهایی که راننده های حرفه ای برای فهمیدن دور موتور انجام می دهند، گوش کردن به صدای موتور خودرو است. موتور خودرو، در هر اندازه ای از دور موتور، صدای خاصی دارد. در نتیجه، با عادت کردن به صدای موتور خودرو، می توانید بدون اینکه به نشانگر دور موتور توجه کنید، دنده را به موقع تعویض کنید و دنده مرده حرکت نکنید.

برخی از راننده های تازه کار، می دانند که خودرو در چه هنگامی با دنده مرده حرکت می کند، اما هنگامی که می خواهند به دنده سبک تر بروند، از همان ابتدا دنده را مرده می دهند. علت این مورد، نبود تجربه کافی در راننده تازه کار است. راننده های حرفه ای، هنگامی که می خواهند دنده خود را تعویض کنند، به دور موتور خود توجه می کنند و آن را نسبت به دنده دلخواه خودشان، تنظیم می کنند. 

اگر می خواهید که دنده را سبک تر کنید، باید دور موتور شما به طور میانگین بین 3 هزار تا 4 هزار باشد. اگر دور موتور از این مقدار کمتر باشد، دنده سبک تر مرده خواهد بود. یعنی اینکه اگر راننده در دور موتور پایین بخواهد دنده را سبک تر کند، از همان ابتدا دنده مرده می دهد. در نتیجه، تلاش کنید که دنده را در دور موتور 3 تا 4 هزار سبک تر کنید. 

یکی دیگر از مشکلاتی که رانندگان تازه کار با آن مواجه هستند، این است که نمی توانند دنده معکوس بدهند. پس از اینکه راننده یک دنده را مرده داد، باید هر چه سریع تر به دنده قلبی برگردد تا آسیبی به جعبه دنده و موتور خودرو نرسد. در نتیجه نیاز به دنده معکوس پیدا می کند.

دنده معکوس، به معنای تبدیل دنده خودرو به یک دنده سنگین تر است. این کار، برای زمانی که ماشین در حالت دنده مرده حرکت می کند، یا اینکه در حال وارد شدن به یک سر بالایی هستید کاربرد دارد. هنگامی که وارد دنده مرده شدید، تنها کاری که برای دادن دنده معکوس باید انجام دهید، این است که در همان زمان، سریع به دنده قبلی بازگردید.

در صورتی که دنده مرده حرکت نمی کنید و می خواهید دنده معکوس بدهید، ابتدا باید سرعت خودرو را کاهش دهید، و سپس دنده را معکوس کنید. در غیر این صورت، ممکن است به خودرو آسیب هایی وارد شود. برخی از رانندگان هنگامی که می خواهند دنده معکوس بدهند، ابتدا دنده را خلاص می کنند، سپس در حالت خلاص با گاز دادن دور موتور را افزایش داده و سپس دنده را سنگین می کنند. به این ترتیب، دور موتور و سرعت خودرو با یکدیگر هماهنگ می شوند و راننده می تواند بدون وارد شدن آسیب به خودرو، به دنده سنگین تر برگردد.

گرداوری: بخش خودرو بیتوته