ضربه نفتی روس‌ها به ایران
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 20 ارديبهشت 1401 18:40
روزنامه جهان صنعت نوشت: جنگی که روسیه علیه اوکراین آغاز کرد، برخلاف پیش‌بینی خیلی‌ها که مدت آن را کوتاه می‌دانستند اما همچنان ادامه دارد. جنگی که می‌توان گفت ریتم اقتصادی دنیا را به هم ریخته و پیش‌بینی شرایط اقتصادی را برای معامله‌گران بازارها و سیاستگذاران اقتصادی سخت‌تر کرده است. هرچند در نگاه اول چنین به نظر می‌رسد که اروپا بیش از همه کشورها از این جنگ آسیب دیده، اما هرچه زمان می‌گذرد، ترکش‌های این جنگ به همه اقتصادهای دنیا اصابت می‌کند.
ایران هم از این شرایط در امان نیست؛ کمبود غلات و دانه‌های روغنی که از سوی اوکراین و روسیه به ایران می‌آمد، باعث افزایش قیمت روغن نباتی و نهاده‌های دامی شده است. اما این فقط بخش کوچکی از این ماجراست و به نظر می‌رسد جنگ روسیه با اوکراین زیان‌های بیشتری را متوجه ایران خواهد کرد.
هرچند منابع غیررسمی پس از آنکه آمریکا و اروپا نفت روسیه را تحریم کردند، از سخت شدن شرایط فروش نفت ایران در بازارهای جهانی خبر می‌دادند، اما به این دلیل که پیش‌‌فروش‌های ماه‌های قبل روسیه در حال تسویه بود، مشخص نبود که آثار این تحریم‌ها چه تاثیری بر بازار نفت ایران می‌گذارد. حالا به تدریج روشن شده که روسیه نظر همه دلال‌هایی که نفت ایران را می‌خریدند یا به عبارتی در دور زدن تحریم‌ها ایران را همراهی می‌کردند، به سوی خود جلب کرده و در یک کلام در حال گرفتن بازار نفت ایران است.
در همین رابطه رویترز در گزارشی نوشت: واردات نفت ایران به چین در آوریل تحت تاثیر قرنطینه‌های کرونا و افزایش واردات از روسیه، از اوجی که اواخر سال ۲۰۲۱ و اوایل سال ۲۰۲۲ داشت، کاهش پیدا کرد.
در این گزارش آمده است: اگر چه خرید نفت ایران کاهش پیدا کرد، اما همچنان هفت درصد از واردات نفت چین به حساب می‌آید.
در این بین، نفت روسیه که هدف تحریم‌های خودخواسته خریداران غربی قرار گرفته است، به مقصد چین روانه شده است. روسیه در اقدامی که آن را عملیات نظامی ویژه می‌خواند، ۲۴ فوریه ده‌ها هزار نیرو به اوکراین فرستاد و مشتریان نفت این کشور به دلیل نگرانی از تحریم‌ها علیه مسکو، از خرید نفت روسیه فاصله گرفتند.
کاهش فروش نفت ایران در چین
بر اساس گزارش رویترز، ارزیابی اولیه شرکت تحقیقاتی ورتکسا نشان می‌دهد چین در آوریل ۶۵۰ هزار بشکه در روز نفت ایران را وارد کرد که اندکی کمتر از ۷۰۰ هزار بشکه در روز تخلیه شده در مارس بود.شرکت تحقیقاتی کپلر صادرات نفت ایران به چین را در آوریل ۵۷۵ هزار بشکه در روز تخمین زد که کمتر از ۸۴۰ هزار بشکه در روز در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۲ بود.
پالایشگاه‌های مستقل چینی که در استان شرقی شاندونگ تمرکز دارند، خریداران اصلی نفت ایران هستند. این پالایشگاه‌ها از فوریه واردات نفت را کاهش دادند و در آوریل تحت تاثیر افزایش قیمت‌ها، سهمیه‌های محدودتر برای واردات و قرنطینه‌های کرونا که به حاشیه سود آنها لطمه زد، با نصف ظرفیتشان کار کردند.
اِما لی، تحلیلگر چینی ورتکسا گفت: یافتن خریدار برای نفت ایران از فوریه که پالایشگاه‌ها تولیدشان را کم کردند، دشوار شده است. وی افزود: حداقل شش محموله نفت ایران که به هشت میلیون بشکه نفت بالغ می‌شوند در بنادر چینی در انتظار خریدار هستند.طبق آمار رفینیتیو، از سوی دیگر واردات دریابرد نفت روسیه به چین در آوریل نسبت به مارس ۱۶ درصد رشد کرد و به حدود ۸۶۰ هزار بشکه در روز رسید که بالاترین میزان از دسامبر گذشته است.عمده نفتی که از روسیه به چین وارد می‌شود، گرید اسپو است اما اگر گرید نفتی اورال در اروپا بدون خریدار بماند، احتمالا مشتریان جدیدی در چین پیدا خواهد کرد. حداقل یک پالایشگاه خصوصی محموله نفت اورال برای تحویل در ژوئن را با تخفیف شش تا هفت دلار در هر بشکه نسبت به قیمت نفت برنت خریداری کرده است. در مقایسه، نفت ایران پنج دلار از نفت برنت ارزان‌تر است.اداره گمرک چین برای نخستین بار در دسامبر و ژانویه آمار واردات نفت ایران را منتشر کرد که نشان داد در هر یک از این ماه‌ها ۲۶۰ هزار تن معادل ۹/۱ میلیون بشکه نفت از ایران وارد شده است.
پیش به سوی کره‌شمالی شدن
هرچند مقامات وزارت نفت ادعا دارند که وضعیت فروش نفت ایران رو به بهبود است و ارقام صادرات رو به افزایش، اما آنطور که محمود خاقانی کارشناس ارشد انرژی در حوزه بین‌الملل می‌گوید، روسیه به زودی بازارهای نفت ایران را نه‌تنها در چین بلکه در هند و سایر کشورها را هم می‌گیرد.
او در در واکنش به گزارش رویترز گفت: مفهوم این گزارش این است که ما به سوی کره‌شمالی شدن در حال پیشروی هستیم. اگر قرارداد برجام احیا نشود و جنگ روسیه با اوکراین ادامه پیدا کند، ما در دنیا از همیشه منزوی‌تر خواهیم شد.
او بیان کرد: سکوت قوه قضاییه و دستگاه‌های دیگر نشان می‌دهد که همه ارکان کشور با هم همسو شده‌اند تا برجام احیا نشود. در واقع آنچه در سیاست خارجی می‌بینیم هماهنگی با سیاست‌های شرق است حال آنکه این همراهی به نفع ما نیست.
این کارشناس انرژی با اشاره به سیاست دوجانبه چین در قبال روسیه و آمریکا یادآور شد: چین به دلیل تجارت بیش از یک تریلیون دلاری با آمریکا و غرب به دنبال این نیست که غربی‌ها را از خود ناراضی کند. چین در منطقه خاورمیانه و کشورهای منطقه خلیج‌فارس سرمایه‌گذاری‌های بسیار گسترده کرده است. بنابراین چین در شرایط کنونی هم با غرب کنار آمده و هم با روسیه.
خاقانی گفت: همین امروز هم دورزنندگان تحریم‌های ایران با دورزنندگان تحریم‌های روسیه در شرق با هم وارد رقابت شده‌اند. روس‌ها در حال حاضر نفت خود را حتی زیر قیمت نفت ایران ارائه می‌کنند و این به زیان ماست.
او افزود: این رقابت در برخی جاها سبب شده که نفت ایران گاهی به سختی فروش برود و علاوه بر آن پول حاصل از فروش هم سخت‌تر می‌رسد. چون خیلی از کشورها تمایل به دادن پول ندارند و تمایل دارند که کالا به ایران بدهند.
این کارشناس انرژی با بیان اینکه حامیان واردات خودرو در کشور همان کسانی هستند که تحریم‌های نفتی را دور می‌زنند، خاطرنشان کرد: این گروه چون نمی‌توانند پول نفت را به کشور بیاورند، در تلاش هستند که خودرو وارد کنند.
خاقانی با یادآوری جمله‌ای از هنری کیسینجر وزیر اسبق خارجه آمریکا که گفته بود در سیاست خارجی ممکن است تصمیمی را بگیرید اما در اجرا نتوانید آن را به خوبی مدیریت کنید، گفت: این تجربه را ما امروز در برخی از تصمیمات سیاست خارجی ایران در منطقه داریم.
او اضافه کرد: آقایان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در کشور افراد کارآمدی نیستند و این احتمال وجود دارد که تصمیمات به خوبی اجرایی نشود.
به گفته خاقانی در صورت ادامه این شرایط دیگر نه می‌توان نفت را به آسانی فروخت و نه پول آن مثل گذشته برمی‌گردد. در نتیجه ایران ناچار می‌شود خیلی ارزان‌فروشی کند تا بتواند در رقابت با روسیه در بازار نفت بفروشد.
این کارشناس انرژی تاکید کرد: البته این ارزان‌فروشی روسیه و ایران در بازار نفت در واقع به نفع غربی‌ها و آمریکا خواهد بود. چون بهای نفت در بازار جهانی کاهش می‌یابد و آنها می‌توانند نرخ تورم‌شان را کنترل کنند.
