علت و علائم بزرگ شدن کلیه و درمان بزرگی کلیه ها



کلیه‌های بزرگ‌شده ممکن است مادرزادی باشند اما این بیماری نادر است

کُلیه یا قُلوه یکی از اندام‌های درونی بدن انسان و برخی دیگر از جانداران است. کار کلیه تصفیه خون از مواد زائد و دفع متابولیت‌های بدن می‌باشد جالب است بدانید انسان می‌تواند با ۲۰٪ کلیه‌هایش زندگی نسبتاً سالمی داشته باشد.

 

هر کليه حدود 11 سانتي متر طول و شش سانتي متر ضخامت دارد. به قولي هر کليه انسان بالغ به اندازه حدود يک دست مشت شده است. متوسط وزن کليه در مردان نيز 150 گرم و در زنان 135 گرم است. محور طولی کليه ها نيز به سمت پايين و به سمت خارج است. پس بنابراين قطب های بالايی کليه نسبت به قطب هاي پايينی به خط وسط نزديک ترند. 

 

بزرگ شدن کلیه‌ها بدین معنی است که کلیه بطور غیرعادی بزرگ‌تر از اندازه‌ی معمول می‌باشد. در بیمارانی که بزرگ شدن کلیه را تجربه کرده‌اند، این مشکل بیشتر ناشی از دلایل زمینه‌ای شدید بوده است. بزرگ شدن کلیه‌ها زیاد شایع نمی‌باشد و معمولاً مرتبط با برخی اختلالات خاص است که ناشی از نقائص مادرزادی، ناهنجاری‌های ساختاری، عفونت، بارداری، انسداد مجرا و آسیب‌دیدگی می‌باشد. بزرگی کلیه تنها گاهی اوقات در حین معاینه و هنگامی که بیمار نوزاد، کودک یا یک بزرگسال لاغر است، قابل احساس است. سایر علائم بیماری کلیه معمولاً در ابتدا تشخیص داده می‌شوند.

 

بزرگی کلیه قابل درمان و کوچک شدن است و در این صورت چگونگی انجام آن چیزی است که پزشک پس از تعیین دلیل این مشکل مشخص می‌کند. در بیشتر موارد، تورم از علائم یک مشکل بزرگ‌تر مانند کلیه پلی‌کیستیک یا حتی برخی سرطان‌ها است که مستلزم درمان‌های تهاجمی جهت سالم ماندن بیمار می‌باشد.

 

سوزش یا درد حین ادرار ممکن است نشانه‌ای از عفونت مجاری ادرار باشد

 

دلایل بزرگ شدن کلیه ها:

بزرگ شدن کلیه می‌تواند دلایل مختلفی از ابتلا به بیماری کلیه پلی کیستیک گرفته تا عفونت‌ کلیه، برگشت ادرار و سرطان کلیه داشته باشد. بزرگ شدن کلیه ممکن است در زمانی که پزشک در حال درمان بیماری‌های مرتبط با پروستات است یا زمانی که لگن را معاینه می‌کند مشخص شود.

 

کلیه‌های بزرگ‌شده ممکن است مادرزادی باشند اما این بیماری نادر است. برخی دیگر از دلایل بزرگ شدن کلیه‌ها عبارتند از:

هیدرونفروز

معمولاً بزرگ شدن کلیه‌ها به دلیل ابتلا به هیدرونفروز است. هیدرونفروز یک بیماری است که در آن ادرار تولید شده در کلیه‌های سالم به دلیل وجود سنگ‌های کلیوی، تومورها، فشارهای کیستی، چرخش کلیه و... نمی‌توانند از آن خارج شوند.

در این حالت تخلیه ادرار به درستی انجام نمی‌شود و بنابراین ادرار در کلیه‌ها محبوس می‌شود. احتباس ادرار باعث افزایش فشار درون کلیه‌ها شده و لگن را بزرگ می‌کند. هر قسمت باریک شده یا مسدود شده در مجرای ادرار می‌تواند باعث ابتلا به هیدرونفروز شود که یکی از علل بزرگ شدن کلیه‌ها است.

 

سنگ کلیه

سنگ کلیه تجمع مواد معدنی و نمک سخت شده درون کلیه‌ها است. ایجاد سنگ کلیه درون کلیه‌ها باعث رشد کلیه‌ها شده و منجر به بزرگ شدن آنها می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری از تکرر ادرار، سوزش ادرار، حالت تهوع، تب و درد کمر، درد شکم و درد پهلوها رنج می‌برند.

 

بیماری کلیه‌ پلی کیستیک 

بیماری کلیه پلی کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که می‌تواند نسل به نسل به افراد خانواده منتقل شود. در این بیماری گروهی از کیست‌ها در یک یا دو کلیه شکل می‌گیرند. این کیسه‌های پر از مایع باعث رشد کلیه‌های شده و در نتیجه کلیه‌ها بزرگ‌تر از اندازه طبیعی خود می‌شوند.

 

برخی دیگر از علائم کلیه پلی کیستیک شامل تورم غیر طبیعی، کمر درد، سر درد، تکرر ادرار و بالا رفتن فشار خون می‌شود. در صورتی که این بیماری درمان نشود، فشار خون بالا می‌تواند خطرات جدی مانند سکته مغزی، حمله قلبی و نارسایی کلیه برای بیمار ایجاد کند.

 

گلومرولونفریت

گلومرونفریت نوعی بیماری کلیوی است که باعث التهاب حاد یا مزمن کلیه‌ها می‌شود. گلومرولی واحدهای کوچکی هستند که به عنوان فیلتر و جمع کننده مایع عمل می‌کنند. عفونت‌های باکتریایی و ویروسی مانند بیماری‌های ایمنی باعث می‌شوند که گلومرولی ها نتوانند عمل فیلتر مواد زائد در کلیه‌ها را انجام دهند. در نتیجه آب در کلیه‌ها محبوس شده و کلیه‌ها بزرگ می‌شوند.

 

نفریت حاد

در نفریت حاد، تورم زمانی که سطح یا داخل کلیه‌ها متورم شده باشد ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث بزرگ شدن کلیه‌ها نیز شود.

 

یک رژیم غذایی سالم از سلامت کلیه‌ها محافظت خواهد کرد

 

علائم بزرگ شدن کلیه ها:

درد

سوزش یا درد حین ادرار ممکن است نشانه‌ای از عفونت مجاری ادرار باشد که می‌تواند باعث بزرگ شدن کلیه‌ها شود. این درد ممکن است در نزدیک لگن، بالای مثانه یا نزدیک ناحیه پایین شکم حس شود. مردان مبتلا به یک عفونت اغلب درد را در انتهای مجرای ادرار احساس می‌کنند، در حالی که این درد در زنان اغلب در نزدیکی بازشدگی واژن وجود دارد.

 

دردی که در یک طرف پایین شکم حس می‌شود اغلب مرتبط با تورم سریع کلیه است. منشأ درد در صورت بزرگ شدن کلیه همچنین ممکن است در پایین کمر باشد یا از شکم نشأت بگیرد. هنگامی که پوشش خارجی کلیه متورم می‌شود، می‌تواند باعث درد شدید، حالت تهوع و استفراغ گردد. سنگ کلیه همچنین می‌تواند باعث درد شدید در پایین کمر شود. هنگامی که سنگ در مجاری ادراری قرار گیرد، می‌تواند موجب بزرگ شدن کلیه و ایجاد دردی شود که بصورت موجی بروز پیدا کرده و ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ماندگار است.

 

تغییرات در ادرار

تغییرات در الگوی دفع ادرار ممکن است پزشک را ترغیب کند که برای معاینات بیشتر و کنترل رشد، کلیه‌ها را بررسی نماید. انواع مختلف دیابت باعث تکرر ادرار و آسیب به کلیه‌ها می‌شوند. با اینکه نیاز به دفع مکرر ادرار در طول شب در میان افراد مسن غیر متداول نیست، اما اغلب نشان دهنده‌ی مراحل اولیه اختلال کلیه است. بزرگ شدن کلیه‌ها یکی از عوارض جانبی شب ادراری است. خون در ادرار یکی دیگر از علائمی است که پزشک باید برای کنترل آن، بزرگ بودن کلیه‌ها را بررسی کند.

 

تورم

تورم گاهی اوقات زمانی مورد توجه قرار می‌گیرد که بیمار دچار افزایش وزن سریع می‌شود و ارتباطی با دلایل دیگر ندارد. طبق نظر پزشکان، نارسایی کلیه در اثر نشت مایع به بافت‌های بدن حاصل می‌شود.

 

نارسایی قلبی می‌تواند باعث تورم کلیه شود زیرا پمپاژ ضعیف قلب به کلیه این علامت را می‌دهد که نمک و مایعات را نگه دارد. بیماری کبدی پیشرفته نیز باعث تورم کبد می‌شود زیرا این عضو نمک و مایعات را نگه می‌دارد. در صورتی که تورم محدود به یک ناحیه باشد می‌توان احتمال بیماری کلیه را رد کرد، زیرا کل بدن در اثر احتباس مایعات در کلیه‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

 

تشخیص بزرگ شدن کلیه ها:

بزرگ شدن کلیه‌ها معمولاً با استفاده از اسکن اولتراسوند تشخیص داده می‌شود. برای تشخیص علت این بیماری ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز باشد. اسکن اولتراسوند با استفاده از امواج صوتی یک تصویر از داخل کلیه‌های شما ایجاد می‌کند. اگر کلیه‌های شما متورم شده باشند، این حالت باید به وضوح نشان داده شود.

 

آزمایش‌های بیشتر برای تشخیص بزرگ شدن کلیه‌ها عبارتند از:

آزمایش خون: جهت بررسی عفونت

آزمایش‌های ادرار: برای بررسی عفونت و همچنین اثرات خون (این اثرات می‌توانند به علت سنگ کلیه باشند)

اوروگرافی داخل وریدی: پس از تزریق رنگ خاصی که وارد جریان خون شما می‌شود، یک تصویر توسط اشعه ایکس از کلیه‌های شما گرفته می‌شود؛ رنگ تزریق شده جریان ادرار از طریق مجاری ادراری را نشان می‌دهد که می‌تواند برای شناسایی هرگونه انسداد مفید باشد.

سی تی اسکن توموگرافی کامپیوتری: شبیه تصویر اشعه ایکس است، اما از تصاویر چندگانه و یک کامپیوتر برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از داخل بدن شما استفاده می‌کند.

 

بزرگ شدن کلیه‌ها بدین معنی که کلیه بطور غیرعادی بزرگ‌تر از اندازه‌ی معمول می‌باشد

 

پیشگیری از بزرگ شدن کلیه ها:

با رعایت و انجام این دستورالعمل‌های سلامتی، می‌توانید تا حد زیادی از بروز التهاب کلیه جلوگیری کنید:

- داشتن وزن متعادل 

- ترک سیگار

- حفظ فشار خون با وجود محدودیت‌های سلامت

- حفظ قند خون در سطح متعادل با توجه به محدودیت‌های سلامت

- ورزش

 

یک رژیم غذایی سالم از سلامت کلیه‌ها محافظت خواهد کرد. به افرادی که مشکلات کلیوی دارند اغلب توصیه می‌شود تا پروتئین کمتری خورده و مصرف نمک را قطع کنند. یکی دیگر از کارهایی که می‌توان انجام داد، مشورت با متخصص غذایی است تا بتوان یک رژیم غذایی متناسب با عملکرد کلیه را پیش گرفت و تا حد امکان از مصرف داروهایی مانند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی که به کلیه‌ها آسیب وارد می‌کند پرهیز نمود.

 

درمان بزرگ شدن کلیه:

درمان بزرگ شدن کلیه‌ها اغلب شامل تشخیص و درمان علل زمینه‌ای است.

آنتی بیوتیک

عفونت منجر به موارد پیلونفریت عفونت کلیه می‌شود که اغلب با آنتی بیوتیک های خاص درمان می‌گردد. آنتی بیوتیک های معمولی که برای درمان این نوع عفونت استفاده می‌شوند شامل‌تری متیوپریم همراه با سولفامتوکسازول (باکتریمی)، سیپروفلوکساسین (سیپرو) یا لووفلوکساسین (لواکین) هستند اما انتخاب آنتی بیوتیک به پیشینه آلرژی و نتایج آزمایشگاهی باکتری‌هایی که باعث عفونت می‌شوند، بستگی دارد. دوره‌های درمان با این آنتی بیوتیک ها معمولاً 10 تا 14 روز طول می‌کشند. موارد بیماری کلیوی پلی کیستیک به طور کلی به ارث برده می‌شوند و به ندرت منجر به مشکلات جدی کلیه می‌شوند.

 

دیالیز

هدف از دیالیز این است که خون را فیلتر کند (فیلتر کردن خون یکی از وظایف کلیه‌هاست). هنگامی که کلیه‌ها ضعیف عمل می‌کنند، مواد زائد به درستی فیلتر نمی‌شوند. دیالیز می‌تواند با فیلتر کردن به کلیه‌ها کمک کند. خطر متوسطی همراه با دیالیز وجود دارد، اما اگر مزایای دیالیز بیشتر از خطر باشد، این درمان توصیه می‌شود.

 

پیوند کلیه

اگر کلیه شما بیش از حد آسیب دیده باشد، ممکن است عمل جراحی پیوند کلیه توصیه شود. تنها بعضی از بیماران متقاضیان خوبی برای پیوند کلیه محسوب می‌شوند. عوامل مؤثر شامل سن شما، سلامت عمومی و در دسترس بودن کلیه‌ای است که بتوان آن را پیوند زد. کلیه عوامل ذکر شده برای پیوند کلیه در نظر گرفته خواهند شد.

 

عمل جراحی

جهت از بین بردن انسداد، برداشتن تومور یا ترمیم برخی مشکلات خاص، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. عمل جراحی خطراتی را به دنبال دارد و در طول عمل جراحی و زمان بهبود بیمار نیاز به مراقبت دقیق خواهد داشت.

 

گردآوری:بخش سلامت بیتوته

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------