تقویم تاریخ -8 مهر

مجموعه: تقویم تاریخ

داريوش سوم پس از نخستين جنگ، فرصت كافي براي آماده كردن ارتش داشت، زيرا اسكندر به مصر رفته بود.

«تاريخ» شكست ايرانيان در جنگ دفاعي با اسکندر را به پاي غفلت و عدم كفايت داريوش سوم نوشته است.

1519م:شاه اسماعيل صفوي كه پس از گذشت پنج سال هنوز در اندوه شكست چالدران بود سي ام سپتامبر 1519 از تصرف بحرين توسط پرتغالي ها آگاه شد، و اين خبر ناگوار براندوه او افزود، زيرا به سبب نداشتن نيروي دريايي و اسلحه آتشين نمي توانست كاري انجام دهد.

وي همان روز (سي ام سپتامبر 1519) پس از آزمايش خوشنويسان داوطلب كار در دفتر اختصاصي و مردود كردن همه آنان، مقامات كشوري و لشكري را به مذاكره فوري براي رسيدگي به دست اندازي هاي مكرر پرتغاليها به جزاير ايران در خليج فارس فراخواند. در اين جلسه قرار شد كه يك بودجه محرمانه در اختيار افراد محلي قرار داده شود كه پرتغالي ها را در جزاير متصرفي راحت نگذارند تا بعدا راهي براي اخراج آنان به دست آيد. شاه اسماعيل سپس عزم سفر نخجوان كرد.

شهاب مرواريدخوشنويس ويژه تحرير نامه هاي شاه اسماعيل نزديك به سه سال پيش از اين فوت شده بود و در اين مدت؛ خوشنويس ديگري كه بتواند نظر شاه را جلب كند تا جاي او را در دفتر اختصاصي بگيرد يافت نشده بود، زيرا شاه اسماعيل شخصا از خوشنويسهاي داوطلب امتحان بعمل مي آورد.

1310ش:در اين روز در سال 1310 هجري خورشيدي (30سپتامبر 1931 ميلادي)، دولت وقت تهران ارزش برابري پاوند انگليسي را از 90 ريال به 68 ريال پايين آورد و با اين عمل در آمد مختصر خزانه ايران از نفت هم تقليل يافت. در همين روز در سال 1319 نرخ پاوند به 140 ريال و دلار آمريکا به 35 ريال افزايش داده شد. ارزش دلار در نيمه دهه 1330 به هفتاد ريال بالا برده شد كه تا پيروزي انقلاب سال 1357 و حتي يک سال و چندماه پس از آن در همين نرخ باقي بود. در سال 2008 (1387 هجري خورشيدي) بهاي هر دلار آمريکا در تهران بيش از 950 تومان (9500 ريال) و 122 بار ارزانتر از سال 1358 (1979 ميلادي) بود، حال آنکه درآمد ايران از نفت چند برابر آن زمان شده است!.

1330ش:تظاهرات مردم بر ضد برخي نمايندگان مجلس كه از پنجم مهر ماه 1330 آغاز شده بود در پنجمين روز هم ادامه داشت. چهارم مهرماه كه دكتر مصدق نخست وزير وقت به مجلس رفته بود كه گزارش اخراج انگليسي ها از صنايع نفت را بدهد برخي از نمايندگان به آن جلسه حاضر نشده بودند. دكتر مصدق به بهارستان بازگشته بود و در اين ميدان، در حالي كه مردم اورا روي دست بلند كرده بودند گفته بود: هرجا كه مردم هستند همانجا مجلس است و من گزارش خود را مستقيما به مردم مي دهم كه از روز بعد تظاهرات بر ضد نمايندگان مخالف آغاز شد و چند روز ادامه يافت. مردم همچنين هفتم مهر آن سال را تعطيل عمومي اعلام كرده بودند تا همگي در تظاهرات شركت كنند. با وجود تظاهرات و راهپيمايي هاي عظيم آن روز (هفتم مهرماه 1330)، اين تظاهرات در روزهاي بعد هم ادامه يافت.

1780م:امروز سالروز درگذشت «دو كندياك Etienne Bonnot de Condillac » فيلسوف فرانسوي معتقد به جدايي روح و جسم از يكديگر و مادر زادي نبودن «تمايل به عقايد» است. وي که در 1715 به دنيا آمده بود 30 سپتامبر سال 1780 و در 65 سالگي درگدشت. کندوياک که در علم منطق، روانشناسي و اقتصاد هم صاحب نظر بود به آموزش و پروش مردم و کسب معلومات و اطلاعات توجه ويژه داشت و از فلاسفه Sensationalism بود و عقيده داشت که عقايد؛ اکتسابي و نتيجه عقل و شعور و مجموعه حواس يک فرد هستند و ذاتي نيستند.

کندياک در چند تاليف مهم خود ثابت كرده است كه مجموعه معلومات و اطلاعات يك فرد كه عقل و شعور او را شكل مي دهد؛ و تجربه وي از زندگي روزمره و وضعيت اداره جامعه (حكومت) كه بر حواس او تاثير مي گذارد باعث ايجاد عقيده و يا تمايل به عقايد در آن فرد مي شود كه افراد متشابه العقيده هماهنگ هستند و به سوي يكديگر جذب و نزديك مي شوند و از همين جاست كه تشكّل (حزب ـ گروه ـ جنبش) به وجود مي آيد. بنابراين؛ «عقيده» ذاتي نيست و اكتسابي است، و با چگونگي آموزش و پرورش و وضعيت محيط رشد فرد نسبت مستقيم دارد. انديشمندان تاكنون از اصولي كه «كندياك» به دست داده است استفاده فراوان برده و به آنها استناد كرده اند. برپايه نظريه كندياگ در باره تشكيل حزب و گروه، اين فرضيه به وجود آمده كه ورود فرد و يا افراد كه تشابه واقعي عقيدتي ندارند ـ با هر انگيزه از جمله فرصت طلبي ـ به يك حزب و جمعيت باعث انحراف و شكست اين حزب مي شوند. اخيرا ثابت شده است كه شكست احزاب كمونيست اروپاي شرقي (و حتي شوروي) به همين دليل بوده است.

1934م:امرو زادروز «ترومن كاپت» داستان نگار آمريكايي است که سي ام سپتامبر 1924 به دنيا آمد و 25 اوت 1984 در گذشت.

معروفترين ناول او «صبحانه در تيفاني» عنوان دارد که برپايه آن يک فيلم سينمايي پربيننده تهيه شده است.

1697م:نخستين چاپ سفرنامه «جميلي چاره ري» به زبان لاتين در باره شرق به ويژه هند، سي ام سپتامبر سال 1697 در ناپل انتشار يافت. «چاره ري» كه يك پزشك بود ضمن سفر خود به شرق در مارس 1695 در هند با «اورنگ زيب» امپراتور مغولي گوركاني) اين كشور ملاقات كرده بود. «چاره ري» در باره دربار اورنگ زيب و سازمانهاي اداري او نوشته است: ارتش نيم ميليوني اورنگ زيب ديگر آن مغولهايي نيستند كه خاورميانه و اروپا را تصرف كردند. آنان عده اي خوشگذران، شيك پوش، راحت طلب و شكم گنده هستند كه تنها هنرشان سوار شدن بر اسبهاي زيبا و رژه رفتن از برابر امپراتور و شاد كردن اوست. اين ارتش نيم ميليوني برابر ده هزار سرباز واقعي استعداد جنگيدن ندارد. «پارسي» زبان دربار امپراتور هند است و مكاتبات دولتي با اين زبان انجام مي شود. امپراتور كه عِرق هندي ندارد تلاش نكرده است تا يكي از چندين زبان هندي را جانشين پارسي كند. دستگاه اداري امپراتوري فاسد است و انجام هر كاري را با دادن رشوه مي توان از كاركنان دولت خواست. مقامات همه دروغ مي گويند و چاپلوس هستند. حسابداران امپراتور دو نوع دفتر محاسبات دارند كه يكي از انها خصوصي است و در آن حسابها را به خطي مي نويسند كه خواندنش كار هركس نيست و طبق تحقيق من، آن خطوط همانا عدد نويسي ايران در دوره ساسانيان است كه پارسيان مهاجر آن را براي خود محفوظ داشته اند. معماران و مباشران امپراتور از مردم اصفهان هستند كه در هوشمندي معروفند و كارگاههاي اسلحه سازي امپراتور توسط صنعتگران دعوت شده از شيراز و كرمان اداره مي شود و اخيرا عده اي را هم از يزد آورده اند تا كار جمع آوري مالياتها را به آنان بسپارند، زيرا مردمي دقيق و درستکارند و ....

به نوشته برخي از مورخان، مفاد همين سفرنامه كه بعدا به زبانهاي مختلف انتشار يافته است، اروپاييان را تشويق به استعمار هند كرد. دكتر«چاره ري» براي يافتن داروهاي گياهي به شرق رفته بود.

2003م:مجله تلويزيوني شبكه «CBS» آمريکا معروف به «سيکستي مينيتز» در برنامه يكشنبه شب خود (28 سپتامبر 2003 ) گزارش مصور «مايك والس» گزارشگر كهنسال را پخش كرد كه نشان مي داد برخي شوراهاي شهرها در آمريكا از دمكراسي سوء استفاده مي كنند.

طبق قانون «اميننت دومين Eminent Domain » شهرداري ها با تصويب شوراها مي توانند املاك مردم را به منظور استفاده عمومي مثلا تعريض خيابان، ساختن راه و بيمارستان و مدرسه خريداري كنند و مالك كه بهاي عادله ملك خود را دريافت خواهد داشت حق اعتراض ندارد. لكن، طبق گزارش مك والس، در ماههاي گذشته (پيش از پخش اين گزارش مصور) در شماري از شهرها ديده شده كه شورا ها دستور خريد خانه هاي مردم را داده و سپس اين املاك را به شركتهاي بزرگ براي آپارتمان و برجسازي فرخته اند!.

والس در چند شهر با معترضين به اين عمل مصاحبه كرده و يكي از آنان كه «جيم ساليت» از شهر«ليك وود» ايالت اهايو بود گفته بود كه خانه اش را كه در كنار درياچه قرار گرفته و 38 سال در آن زندگي مي كند تخليه نخواهد كرد، مگر اين كه آن را بر سر وي و زنش خراب كنند. انسان به دنيا نيامده است كه زور تحمل كند و ....

اظهارات مصاحبه شوندگان نشان مي دهد كه اشكال كار از آنجاست كه اشتياق مردم به مشاركت در انتخابات كم شده و كساني با آراء كم انتخاب مي شوند كه دمكراسي را به آساني زير پاي مي گذارند و چنين مسائلي به وجود مي آيد، اعضاي شوراهاي شهرها در آمريکا عمدتا از معامله گران (کسبه) شهر هستند و ....

1452: درست يك سال پيش از پايان قرون وسطا، نخستين كتاب با دستگاه چاپ «يوهان گوتنبرگ» به چاپ رسيد.

1630: نخستين مهاجر انگليسي در پليموت ماساچوست امريكا به دار زده شد.

1846: در اين روز براي نخستين بار از «اتر ether» جهت بيهوش كردن بيمار، پيش از عمل جراحي، استفاده شد و دكتر مورتن دندانپزشك در دفتر خود در شهر بوستون آمريکا با استفاده از «اتر» دندان بيمار خود را كشيد تا احساس درد نكند.

1938: سر انجام در چنين روزي هرچهار قدرت اروپايي وقت اعلاميه اي را امضاء كردند كه طبق آن دست هيتلر باز گذارده شده بود كه اگر دولت پراگ از تسليم «سودتنلند» به آلمان خودداري ورزد بتواند با توسل به نيروي مسلح آن را بگيرد.

منبع:iranianshistoryonthisday.com