فقر حرکتی؛ تن هایی راکد، زیر پوست جوانی

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : یکشنبه, 13 آبان 1397 13:08

به گزارش ایرنا ، هر وقت سوار دوچرخه کوچکش می شد، خود را نه تنها روی دوچرخه که روی ابرها احساس می کرد اما خوشحالی دخترک از دوچرخه سواری، دیری نپایید؛ چرا که برخی همسایه ها به ویژه خانم ها، این کار او را خلاف شئونات می دانستند شاید هم زیر پوست اعتراضشان به او رشک می بردند. کسی چه می داند؟ شاید وقتی همسن او بودند صاحب شوهری و بچه ای شده بودند و دوران کودکیشان به افول و این دخترک که هنوز در دنیای کودکی غوطه ور.

پیرزن همسایه می گفت: دختر چه معنا دارد دوچرخه سواری کند! آن دیگری هم وقتی دخترک را اینقدر سرخوش و بیخیال روی دوچرخه می دید، می گفت: دختر چه معنا دارد ورجه و ورجه کند!

این ها بندهایی بود که به تدریج با بزرگ شدن دخترک بر پاهای او بسته شد حتی زمان های ورزش در مدرسه نیز برایش رنگ باخته بود و بیشتر به زنگ تفریح می مانست تا حداقل آمادگی جسمانی. هیچ کس نه ورزش و نه معلم ورزش را جدی می گرفت.

ماجرای ساده دخترک، شرح حال بسیاری از دختران کشور است. کسانی که فقر حرکتی دارند و با همین فقر، بزرگ می شوند، ازدواج می کنند و بچه دار می شوند و پا به سن نگذاشته، بیشترشان از ضعف های اسکلتی عضلانی رنج می برند و عین مادر بزرگ ها نه پایی برای پیاده روی و نه کمری برای ایستادن و راه رفتن و نه گردنی برای خیاطی و حتی سبزی پاک کردن برایشان می ماند در حالی که هنوز جوانند و سال ها باید زندگی کنند.

یکی از استادهای دانشگاه روی ورزش دانشجوها خیلی تاکید می کرد و هر کس هم که ورزش می کرد پیش او محبوب و احتمال پاس شدن درسش بیشتر.

استاد دلسوزانه و گاهی هم ملتمسانه به دانشجوها به ویژه به دانشجویان دختر می گفت که« حتما ورزش کنید» و بیشتر بچه ها هم تنها چیزی که نداشتند گوش شنوایی برای این نصیحت استاد. یک روز به دخترهای دانشجو و در عین حال بیخیالش گفت:« خب، حالا شما ورزش نکنید. فردای روز که ازدواج کردید و بچه دار شدید آن وقت به شما می گویم. وقتی که از ریخت و قیافه می افتید. فکر نکنید که فقط باید به صورتتان برسید باید به جسم و روحتان هم فرصت بالندگی دهید».

آنقدر گفت و گفت که بالاخره بازنشسته شد و هنوز هم در گذر این سال ها شاکی از شاگردان ناخلفش بابت ورزش نکردن. شاکی از اینکه چرا جامعه در فرایند جامعه پذیری افراد این قدر اهمال و موانع زیادی برای نهادینه کردن تحرک فیزیکی دختران و پسران ایجاد کرده است.

نتیجه این بی تفاوتی به ورزش دختران، این روزهاست که آثارش را نشان می دهد تا حدی که صدای معصومه ابتکار، معاون رییس جمهوری هم در می آید وقتی که می گوید: کم تحرکی دختران عوارض وخیمی برای آینده کشور دارد، دختران ابتدایی در مدرسه ورزش نمی کنند، در کوچه نیز که نمی توانند بازی کنند، این وضعیت نگران کننده است و آغازگر همه بیماری ها در بین دختران است.

ابتکار، وضعیت سلامت کودکان را مناسب ارزیابی نمی کند و به عنوان مثال به این نکته اشاره می کند که 10 سال است دختران کلاس اول تا سوم دبستان معلم ورزش ندارند و هیچ کس هم در کشور صدایش در نیامده است.

براساس تحقیقات انجام شده در حوزه بهداشت و سلامت در مورد ناهنجاری‌های اسکلتی- عضلانی در کشور، این ناهنجاری گریبان‌گیر نزدیک به 80 درصد دانش‌آموزان دختر و پسر است که در این میان، درصد ناهنجاری در دختران بیش از پسران برآورد شده است. چرا که دانش آموزان پسر، آن را با بازی در کوچه و خیابان یا ورزشگاه‌ها حل می‌کنند اما دختران دانش‌آموز به دلیل فرهنگ حاکم بر جامعه امکان کمتری برای حضور در مجامع عمومی دارند.

مهرزاد حمیدی، معاون تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش می گوید: اگر در مقطع ابتدایی که دوران طلایی تحصیل است دانش آموزی از تحصیل بازبماند می توان با ارائه آموزش ها او را توانمند کرد اما اگر دانش آموزی بازمانده از حرکت شود و سواد حرکتی در دوره ابتدایی و پیش دبستانی آموزش داده نشود، تبعات آن را به هیچ عنوان نمی توان جبران کرد.

حمیدی تاکید می کند که به استناد آموزه های سند تحول، پیمایش های ملی و تحقیقاتی که انجام شده است باید به فکر نجات نسل آینده باشیم. طبق تحقیقات ملی طرح 'کاسپین' که هر پنج سال یک بار، بین دانش آموزان اجرا می شود، ترکیب بدنی دانش آموزان کشور از حالت بدنی عادی خارج شده است. این تحقیقات نشان داده که شاخص توده بدنی(BMI) دانش آموزان از حالت طبیعی خارج شده است و هشدار می دهد که 21 تا 22 درصد دانش آموزان ابتدایی هم اکنون چاق هستند و یا افزایش وزن دارند.

«فریبا محمدیان» معاون وزیر ورزش و جوانان در امور ورزش بانوان به کاهش 10 درصدی فعالیت و تحرک فیزیکی زنان و دختران کشور اشاره می کند و به اینکه باید تا سال 1404 سهم ورزش در اوقات فراغت زنان افزایش یابد.

محمدیان سهم ورزش در اوقات فراغت زنان کشور را 12 درصد بیان می کند در حالی که باید تا سال 1404 این سهم به 20 درصد برسد.

سوال این است که تا 1404 چقدر فاصله داریم؟ آیا می توانیم به این هدف برسیم؟ با این وضعیت فقر حرکتی دختران و پسران چگونه می توان به این هدف دست یازید؟ وقتی که سید حسن هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فعالیت کم بدنی را مهم ترین معضل سلامت ایرانیان بیان می کند و اینکه 96 درصد زنان و 83 درصد مردان فعالیت بدنی کمی دارند و بیشترین میزان کم تحرکی در بین زنان بوشهر است و اینکه میزان تحرک فیزیکی در یک دختر 13 ساله با یک زن 50 ساله تفاوت چندانی ندارد؟!

به گفته وزیر بهداشت، بیماری های قلبی، سرطان، دیابت و بیماری های مزمن تنفسی ، 80 درصد مرگ و میر ایرانیان را باعث می شود و رژیم غذایی نامناسب استعمال دخانیات و فعالیت کم بدنی مهم ترین عوامل بروز این بیماری هاست.

** وقتی فکر می کنی داری ورزش می کنی

برخی هموطنان که شمارشان کم هم نیست و به ویژه خانم های خانه دار و کارمند از تحرک فیزیکی خود می گویند و حاشا و کلا که چه کسی گفته است، آنان بی تحرک هستند و تنبل؟!

خیلی از خانم های خانه، کار در خانه را ورزش می انگارند مثل وقتی که ظرف می شویند و جاروبرقی می کشند و پنجره ها را برق می اندازند. از نظر اینان ، این کار ها ، خودش به خودی خود ورزش است.

برخی دیگر هم یک کلاه شرعی دیگری برسر خود می گذارند . مثلا می گویند دو سه روز در هفته با همسرشان از فلان نقطه شهر تا نقطه ای دیگر پیاده می روند و پیاده می آیند.

پرسشی مطرح است مبنی بر اینکه آیا این کارهایی که این ها انجام می دهند ، ورزش است؟

کارشناسان که پاسخ منفی می دهند و می گویند : اگر می خواهید واقعا پیاده روی بروید اول باید به قصد پیاده روی، خانه را ترک کنید و بعد هم کفش مناسبی داشته باشید و در فضایی ویژه مثل بوستان و فضای سبز پیاده روی کنید.

این در حالی است که خیلی ها این نظر کارشناسان را قبول ندارند و به تئوری خود مثل کار در خانه و پیاده روی در خیابان های شلوغ را نوعی ورزش می دانند. خیابان های شلوغی که به گفته بهزاد دماری رییس وقت واحد بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی، براساس یک بررسی، تهرانی ها موقع پیاده روی با 66 نوع مانع در پیاده روها مواجه می شوند .

موانعی مثل جعبه های بزرگ برق، لامپ های نئون سردر مغازه ها ، وسایلی که بقالی ها در بیرون از مغازه در معرض نمایش می گذارند، موزاییک های شکسته و چاله ها و حضور موتور سوارها و موتور های پارک شده.

و این سوال که با این همه مانعی که در پیاده روها وجود دارد چگونه می توان یک پیاده روی حسابی داشت؟!

**به چه چیزی می گوییم ورزش؟

حال که پیاده روهای ما 66 مانع پیاده روی دارند و مدام هنگام پیاده روی باید موانع را با مکث در پیاده روی، پشت سر بگذاریم و و کار خانه هم که نشد ورزش ، پس باید به چه چیزی بگوییم ورزش؟

گلایل اردلان، رئیس اداره سلامت جوانان دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت است. او می گوید: بیش از 46 درصد دختران و پسران ما تحرک فیزیکی کافی ندارند.

از نظر این کارشناس، ورزش آن است که حداقل سه تا پنج روز در هفته در مکانی از پیش تعیین شده تحرک داشته باشیم. اینکه اگر بیش از 20 دقیقه در جایی، ثابت بنشینیم ، حرکات کششی انجام دهیم و پیاده روی هم از عادات روزانه ما شود و اینکه ورزش، جزئی از زندگی ما شود.

اردلان اظهار تاسف می کند که با این شرایط، زندگی ها نیز تحت تاثیر مجاز است تا واقعیت! و اینکه جوانان و نوجوانان ما چقدر در فضا و شبکه های مجازی سیر می کنند بدون اینکه تکانی به خود بدهند.

و سخن آخر که بد نیست به ستاره های آسمان ورزش بانوان کشور هم اشاراتی کنیم. مثل وقتی که زنان و دختران مدال آور زیادی در بازی های آسیایی و پارالمپیک در کشور داریم؛ یک سوم تیم اعزامی به بازی های آسیایی (حدود 100 نفر از ٣٠٠ نفر) زن بودند و از 6٠ مدال نیز حدود ١٧ مدال را بانوان کسب کردند. خب مساله این است که گاهی نمی توان مشت را نمونه خروار دانست و اذعان داشت که همه زنان ما مثل مدال آوران کشور در دنیای ورزش می درخشند.

مساله این است آیا با این شرایط و فقر حرکتی که داریم ، می توانیم به افق 1404 برسیم؟ به جایی که تحرک را از هشت یا 12 درصد به 20 درصد برسانیم؟ فقط هفت سال مانده است به 1404 اما آیا می توان مثلا همان تحرکی فیزیکی دختران 13 ساله را آنقدر ارتقاء دهیم که دیگر وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ، تحرک و جنب و جوش فیزیکی دخترکان را با زنان 50 ساله مقایسه نکند؟

 ایرنا / لیلا خطیب زاده