دومین امواج رادیویی اسرارآمیز از اعماق فضا
- مجموعه: اخبار علمی و آموزشی
- تاریخ انتشار : یکشنبه, 23 دی 1397 16:13
گروهی از ستاره‌شناسان کانادایی برای دومین بار سیگنال‌های رادیویی تکرارشونده‌ای را رصد کردند که منشأ آن کهکشانی است که ۱.۵ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد.
بر اساس دو پژوهش که نتايج آنها اخیرا در مجله علمی «نیچر» منتشر شد، اخترشناسان در کانادا دو توده امواج رادیویی اسرارآمیز در نقطه‌ای بسيار دور و خارج از کهکشان را رصد کردند.
منشأ تولید این امواج نیرومند و محل انتشار آنها ناشناخته است. با این حال محتمل‌ترین توضیح درباره این سیگنال‌ها آن است که توسط اشیایی قدرتمند در فضا به وجود آمده‌اند.
امواج رادیویی سریع یا اف.آر.بی، امواجی هستند که به نظر می‌رسد موقت و تصادفی باشند و به همین دلیل نه تنها بلکه مطالعه آنها نیز کار دشواری است.
برخی از دانشمندان معتقدند سیاه‌چاله‌ها یا ابرستاره‌های نوترونی عمیق مسئول ایجاد این امواج رادیویی هستند، اما عده‌ای دیگر فرضیه‌های عجیب‌تر ارایه می‌کنند.
این امواج رادیویی که تکرار می‌شوند، تابستان گذشته در جریان کار آزمایشی تلسکوپی که هنوز ظرفیت کامل آن به کار گرفته نشده است، رصد شده‌اند.
این تلسکوپ که بر اساس حروف اختصاری نام آن «سی‌اچ‌آی‌ام‌ای» نامیده می‌شود، نیرومند‌ترین تلسکوپ رادیویی جهان و وسعت آن به اندازه یک زمین فوتبال است و زمانی که بهره‌برداری از آن کامل شود، قادر خواهد بود امواج اسرارآمیز بیشتری را شناسایی کند.
دبرا گود، یکی از پنجاه پژوهشگری که در دانشگاه بریتیش کلمبیا مشغول این تحقیقات است، گفت: «در پایان امسال ممکن است حدود هزار توده از امواج رادیویی را کشف کنیم.»
امواج رادیویی سریع (اف.آر.بی) فقط در یک لحظه کوتاه بروز می‌کنند ولی می‌توانند انرژی‌ای برابر با انرژی خورشید که طی ۱۰ هزار سال منتشر می‌کند، در فضا تولید کنند. عوامل به وجودآورنده انتشار ناگهانی این امواج رادیویی دوردست هنوز هم موضوع مباحث علمی داغ است.
از سال ۲۰۰۷ تاکنون بیش از ۶۰ مورد از انتشار انفجارگونه این امواج ثبت شده ولی فقط یک مورد از آنها که سال ۲۰۱۲ در رصدخانه آرسیبو در پورتوریکو مشاهده شد تکراری بوده است. «شيرهاراش تندولکار»، یکی از اخترشناسان دانشگاه مک‌گیل به خبرگزاری فرانسه گفت: «به نظر می‌رسد امواج رادیویی سریع (اف.آر.بی) در نقاط فشرده و متلاطم کهکشان‌ها تولید می‌شوند.»
تنش‌های داخلی کهکشان‌ها که بر اثر گازهای متلاطم به وجود می‌آیند و موجب شکل‌گیری ستارگان می‌شوند یا انفجار ستارگان ممکن است از عوامل مساعد برای تولید این امواج باشند. ولی انتشار امواج رایویی پیاپی یک پدیده دیگری است. شیرهاراش تندولکار افزود: «تکرار این امواج نشان می‌دهد که منبع یا عامل اصلی تولید آن منهدم نمی‌شود. به عنوان مثال امواج سریع رادیویی اگر محصول ادغام دو ستاره یا اصابت توده گاز به یک حفره سیاه باشد، نمی‌تواند تکرار شود.» هنوز مشخص نیست که آيا شرایط و عوامل به وجود آورنده انتشار تکراری این امواج از مواردی که فقط یک بار امواج رادیویی تولید می‌کنند، متفاوت است يا نه.
به عنوان نمونه امواج رصد شده در سال ۲۰۱۲ با موارد «تکراری» در سال ۲۰۱۸ شباهت‌های فراوانی دارد.
طول موج اکثر امواج رادیویی سریعی که تاکنون رصد شده‌اند؛ چند سانتی‌متر بوده ولی بین آنها وقفه‌هایی حدود یک متر تشخیص داده شده که موضوع جدیدی برای پژوهش‌های دانشمندان است.
آیا این امواج رادیویی اسرارآمیز نشانه‌ای در اثبات وجود هوش و خرد در سایر نقاط فضا است؟ آیا ممکن است حاوی پیامی باشند؟ شیرهاراش تندولکار چنین چیزی را بسیار بعید می‌داند. او می‌افزاید: «به عنوان یک دانشمند نمی‌توانم صددرصد منکر آن شوم. ولی هیچ دانشمندی منبع این امواج را حیات هوشمند نمی‌داند.»
روزنامه شهروند
