نماز لیلة الدّفن، روش و احکام خوان آن

مجموعه: داروخانه معنوی

خواندن نماز لیلته دفن

متن نماز لیله الدفن و دعاهای نماز لیله الدفن :

نماز لیله الدفن چیست و چه زمانی خوانده می شود ؟

نماز شب اول قبر از نمازهای مستحبی است که در شب اول تدفین میت خوانده می شود. این نماز، نماز هدیه (صلاه الهدیه)، نماز شب دفن (نماز لیله الدفن) و نماز وحشت (صلاه الوحشت) هم نامیده می شود. در واقع این نماز برای رفع وحشت است و به این علت نماز وحشت نامیده می شود. توصیه زیادی به خواندن نماز میت شده است زیرا برکات فراوانی برای نمازگزار و میت دارد. 

نماز وحشت (صلاه الوحشه) نماز مستحبی است که به آن نماز هدیه (صلاه الهدیه)، نماز شب دفن (لیله الدفن) و نماز شب اول قبر نیز می گویند.

به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می کند. پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.

«نماز وحشت» را در هر موقع از شب اوّل قبر مى توان به جا آورد، ولى بهتر است در اوّل شب، بعد از نماز عشا باشد و اگر دفن میّت به علتى تأخیر بیفتد، باید نماز وحشت را تا شب اوّل دفن او تأخیر اندازد.

نام های نماز لیله الدفن :

نام های این نماز، نماز هدیه (صلاة الهدیه) و نماز شب دفن (صلاة لیلة الدفن) و نماز وحشت (صلاة الوحشة) است. به این سبب نماز وحشت نامیده شده که فردی که از دنیا رفته هنوز با عالم قبر انس ندارد و در خود احساس ترس و وحشت دارد و این نماز با فضل الهی وحشت را از او دور می کند. پس در واقع نماز رفع وحشت است نه نماز وحشت.

طرز خواندن نمازلیله الدفن :

براساس روایات، سه شیوه برای نماز لیلة الدفن نقل شده است.

روش اول: در این روش در رکعت اول بعد از سوره حمد، یک مرتبه آیة الکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره قدر خوانده شود و بعد از سلام نماز بگوید: «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها إِلىٰ قَبْرِ فلان.

خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و ثواب آن را به قبر فلان بفرست. (به جای فلان بن فلان، نام میت و پدرش را ببرد)» (این همان دعای بعد از نماز لیله الدفن می باشد)

روش دوم: در این روش در رکعت اول یک مرتبه حمد و دو مرتبه سوره توحید (قل هو اللَّه) و در رکعت دوم یک مرتبه سوره حمد و ده مرتبه سوره تکاثر را خوانده و بعد از سلام نماز بگوید: «اللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَابْعَثْ ثَوابَها إِلىٰ قَبْرِ ذٰلِكَ الْمَيِّتِ فُلانِ ابْنِ فُلانٍ.

خداوندا، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و ثواب آن را به قبر فلان میت برسان. (به جای فلان بن فلان، نام میت و پدرش را بگوید)» (این دعای نماز لیله الدفن می باشد)

روش سوم: در این روش خواندن نماز لیله الدفن، در رکعت اول، بعد از حمد، دو مرتبه سوره توحید و یک مرتبه آیة الکرسی را بخوانید و در رکعت دوم، پس از حمد، ده مرتبه سوره تکاثر خوانده شود. و در پایان ثواب آن را به مرحوم مد نظر هدیه کنید.

اگر نمازگزار در نماز شب اول نام پدر میت را نمی دانست چه تکلیفی دارد ؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که در صورت ندانستن نام پدر میّت، می تواند نام آدم را بیان کند.

اهمیت نماز شب اول قبر از دیدگاه پیامبر اسلام :

پیامبراکرم (ص) درباره ثواب خواندن نماز لیله الدفن فرموده اند: بر میت ساعتی سخت تر از شب اول قبر نمی گذرد. پس بر اموات خود رحم کنید و برایشان صدقه بدهید و اگر نتوانستید، دو رکعت نماز برای فرد درگذشته بخوانید. پس همان لحظه حق تعالی هزار فرشته به سوی قبر او می فرستد که با هر فرشته جامه ای و حلّه ای است، و تنگی قبر او را تا روز نفخ صور وسعت می دهد و به نمازگزار به عدد آنچه آفتاب بر آن طلوع می کند، حسنه عطا می کند و او را چهل درجه بالا می برد.»

متن نماز لیله الدفن (روش های خواندن نماز لیله الدفن)

دعای لیله الدفن :

متن دعای شب اول قبر

برخی از روایات دعای شب اول قبر را برای میت توصیه می کنند. این مربوط به یک دعا نیست و مجموعه ای از ادعیه در این شب برای متوفی خوانده می شود. دعایی که برای میتخوانده می شود مؤثرترین راهی است که می توان از طریق آن به اموات حسنه رساند. پس از مرگ آنها می تواند دعاها را توشه سفر آنها کرد تا با سهولت از آن گذر کنند. از جمله این دعاها عبارتند از:

یکی از دعاهایی که طبق فرموده پیامبر اکرم (ص) خواندن آن برای میت پاداش اخروی فراوانی به همراه دارد، دعای زیر است:

مَا مِنْ مُؤْمِنٍ أَوْ مُؤْمِنَةٍ مَضَی مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ إِلَّا وَ هُمْ شُفَعَاءُ لِمَنْ یقُولُ فِی دُعَائِهِ:

«اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ». وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیؤْمَرُ بِهِ إِلَی النَّارِ یوْمَ الْقِیامَةِ فَیسْحَبُ فَیقُولُ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِنَاتُ: یا رَبَّنَا، هَذَا الَّذِی کانَ یدْعُو لَنَا، فَشَفِّعْنَا فِیهِ، فَیشَفِّعُهُمُ اللَّهُ فِیهِ، فَینْجُو.

ترجمه: هیچ مرد و زن مؤمن از اول روزگار تا روز قیامت نیست جر آنکه شفیع آن کسی است که در میان دعایش چنین بگوید: «اللَّهُمَ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِینَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ».

متن دعای شب اول قبر دیگر که توسط امام صادق (ع) سفارش شده است، خواندن آیات تبارک (الملک) است که خواندن آن در شب اول قبر عذاب بالای مزار متوفی عذاب او را کاهش می دهد.

احکام نماز لیله الدفن

• نماز لیله الدفن را نمی توان به صورت جماعت خواند و باید فردی خوانده شود.

• اگر تدفین متوفی بنا به هر دلیلی عقب بیفتد، نماز را باید شب دفن متوفی خواند.

• نظر مراجع در مورد اینکه آیا یک نفر می تواند چند بار نماز شب دفن را برای متوفی بخواند متفاوت است. برخی مراجع از باب مستحب بودن نماز، مجاز می دانند و برخی مراجع مانند آیت الله سیستانی نظر مخالف دارند.

• اگر انسان نماز لیلة الدفن را بخواند، ولی آیة الکرسی یا سوره ی «إِنّا أَنْزَلْناه» یا قسمتی از آنها را سهواً نخواند یا کمتر از مقدار معین شده برای آن بخواند و محل تدارک آن بگذرد مانند اینکه بعد از نماز متوجه اشتباه خویش گردد، نماز خوانده شده کفایت از نماز لیلة الدفن نمی کند.

• اجیر کردن فردی برای خواندن نماز لیله الدفن و همچنین اجرت گرفتن بابت خواندن آن مانعی ندارد. البته احتیاط آن است که مبلغ به عنوان بحشش و احسان به فرد نمازگزار داده شود و نمازگزار هم نماز را بدون در نظر گرفتن وجه مالی بخواند.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته