نوسان ضمنی چیست؟ راهنمایی ساده برای مبتدیان تا حرفه‌ای‌ها

مجموعه: سرمایه های دیجیتالی

نوسان ضمنی انتظارات بازار از تغییرات قیمتی آینده را نشان می‌دهد 

رازهای پنهان نوسان ضمنی: چگونه IV بازار را پیش‌بینی می‌کند؟

نوسان ضمنی (Implied Volatility یا IV) یکی از مفاهیم کلیدی در بازارهای مالی، به ویژه در معامله اختیار معامله‌ها (Options Trading) است. این معیار بازتاب‌دهنده ادراک سرمایه‌گذاران از عدم قطعیت یا ریسک مرتبط با حرکات آینده قیمت یک دارایی پایه مانند سهام، شاخص یا کالا است. برخلاف نوسان تاریخی که بر اساس داده‌های گذشته محاسبه می‌شود، نوسان ضمنی رو به جلو است و از قیمت‌های فعلی بازار اختیار معامله‌ها استخراج می‌شود.

IV به صورت درصدی بیان می‌شود و جهت حرکت را پیش‌بینی نمی‌کند

تعریف نوسان ضمنی

نوسان ضمنی اندازه‌گیری می‌کند که بازار چقدر باور دارد قیمت یک دارایی پایه در آینده نوسان خواهد کرد. این معیار به صورت درصدی بیان می‌شود و نشان‌دهنده بزرگی مورد انتظار تغییرات قیمتی است، نه جهت آن‌ها. برای مثال، اگر IV یک سهام ۲۰٪ باشد، بازار انتظار دارد قیمت سهام در طول یک سال حدود ۲۰٪ بالا یا پایین حرکت کند (با احتمال ۶۸٪ در محدوده یک انحراف معیار).

نوسان ضمنی از قیمت‌های فعلی اختیار معامله‌ها مشتق می‌شود و مستقیماً قابل مشاهده نیست. سرمایه‌گذاران می‌توانند داده‌های IV را از پلتفرم‌های معاملاتی پیشرو مانند زنجیره اختیار معامله‌ها (Options Chain) استخراج کنند. این داده‌ها برای پیش‌بینی حرکات آینده، ارزیابی عرضه و تقاضا و قیمت‌گذاری قراردادها استفاده می‌شود.

تفاوت با نوسان تاریخی

نوسان تاریخی (Historical Volatility یا Realized Volatility) بر اساس تغییرات قیمتی گذشته محاسبه می‌شود و نتایج واقعی بازار را نشان می‌دهد. در مقابل، IV پیش‌بینی‌کننده است و براساس انتظارات بازار از آینده بنا شده. اغلب IV بالاتر از نوسان تاریخی است، زیرا بازار ترس و عدم قطعیت را بیش از حد تخمین می‌زند، که این می‌تواند فرصت‌هایی برای فروشندگان اختیار معامله ایجاد کند.

معامله‌گران از IV برای مدیریت ریسک استفاده می‌کنند

چگونگی عملکرد نوسان ضمنی

نوسان ضمنی عامل کلیدی در تعیین قیمت اختیار معامله‌هاست. وقتی معامله‌گران اختیار معامله می‌خرند یا می‌فروشند، نه تنها به جهت قیمت دارایی پایه توجه دارند، بلکه به میزان نوسان آن تا زمان انقضا نیز. IV از مدل‌های قیمت‌گذاری مانند Black-Scholes استخراج می‌شود: با وارد کردن قیمت فعلی اختیار معامله و سایر متغیرها (مانند قیمت سهام، قیمت اعمال، زمان تا انقضا و نرخ بهره بدون ریسک)، سطح نوسانی محاسبه می‌شود که قیمت را توجیه کند.

IV اغلب به عنوان معیاری از احساس بازار استفاده می‌شود. در بازارهای آرام، IV پایین است، اما در زمان‌های عدم قطعیت (مانند بحران‌های اقتصادی یا رویدادهای خبری)، به شدت افزایش می‌یابد. یک مثال معروف شاخص VIX (CBOE Volatility Index) است که نوسان ضمنی اختیار معامله‌های شاخص S&P 500 را اندازه‌گیری می‌کند و به عنوان "معیار ترس" بازار شناخته می‌شود. افزایش VIX اغلب قبل از حرکات بزرگ بازار رخ می‌دهد.

مهم است که IV به جهت حرکت قیمت وابسته نیست، بلکه فقط به بزرگی آن توجه دارد. بنابراین، IV بالا نشان‌دهنده ریسک بیشتر است، بدون اینکه پیش‌بینی کند قیمت بالا یا پایین خواهد رفت.

عوامل مؤثر بر نوسان ضمنی

IV تحت تأثیر عوامل مختلفی است:

• عرضه و تقاضا: تقاضای بالا برای اختیار معامله‌ها (مانند محافظ در برابر ضرر) IV را افزایش می‌دهد و پرمیوم‌ها را گران‌تر می‌کند. برعکس، عرضه زیاد IV را کاهش می‌دهد.

• ارزش زمانی (Time Value): اختیار معامله‌های بلندمدت IV بالاتری دارند، زیرا زمان بیشتری برای حرکت قیمت وجود دارد. اختیار معامله‌های کوتاه‌مدت IV پایین‌تری نشان می‌دهند.

• رویدادهای بازار: اخبار نامساعد، جنگ‌ها، بلایای طبیعی یا اعلامیه‌های شرکت (مانند درآمد) IV را افزایش می‌دهند.

• احساس بازار: IV در بازارهای نزولی افزایش و در صعودی کاهش می‌یابد.

همچنین، کج‌شدگی نوسان (Volatility Skew) وجود دارد: پوت‌های نزولی اغلب IV بالاتری نسبت به کال‌های صعودی دارند، زیرا سرمایه‌گذاران بیشتر به محافظت در برابر سقوط علاقه‌مندند.

درک IV کلید موفقیت در معامله اختیار معامله‌هاست

ویژگی‌های IV پایین در مقابل بالا 

مزایا و معایب استفاده از IV

مزایا: 

• کمی‌سازی احساس بازار و عدم قطعیت

• کمک به قیمت‌گذاری اختیار معامله‌ها

• تعیین استراتژی معاملاتی (خرید در IV پایین، فروش در بالا)

معایب:

• بر اساس قیمت‌ها، نه عوامل بنیادی

• حساس به رویدادهای غیرمنتظره

• پیش‌بینی حرکت بدون جهت

کاربردهای IV در معامله

معامله‌گران IV را برای:

• ارزیابی ارزان/گران بودن اختیار معامله‌ها

• سود از تغییرات IV (خرید در پایین، فروش در بالا)

• مدیریت ریسک در پرتفوی

• استراتژی‌های مبتنی بر IV بالا (فروش پرمیوم) یا پایین (خرید پرمیوم)

برای تعیین IV بالا/پایین، از رتبه IV (IV Rank) یا صدک IV استفاده کنید.

IV پایین فرصت خرید ارزان اختیار معامله فراهم می‌کند.

سوالات متداول 

1. تفاوت نوسان ضمنی (IV) با نوسان تاریخی چیست؟

نوسان تاریخی (Realized Volatility) بر اساس تغییرات قیمتی گذشته محاسبه می‌شود و نتایج واقعی بازار را نشان می‌دهد. IV پیش‌بینی‌کننده است و اغلب بالاتر از نوسان تاریخی است، زیرا بازار عدم قطعیت آینده را بیش از حد تخمین می‌زند. IV از مدل‌هایی مانند Black-Scholes استخراج می‌شود، در حالی که نوسان تاریخی آماری است.

2. IV بالا برای اختیار معامله‌ها چقدر است؟

IV بالا معمولاً بالای ۳۰-۴۰٪ (بسته به سهام یا بازار) در نظر گرفته می‌شود. این سطح نشان‌دهنده انتظارات از نوسانات قیمتی قابل توجه است، مانند قبل از رویدادهای خبری یا در بازارهای نزولی. برای مثال، VIX بالای ۲۰ اغلب IV بالا تلقی می‌شود.

3. IV پایین چقدر است؟

IV پایین معمولاً زیر ۱۵-۲۰٪ است و نشان‌دهنده انتظارات از حرکات قیمتی پایدار در بازارهای صعودی یا آرام است. در این سطوح، اختیار معامله‌ها ارزان‌تر هستند و استراتژی‌های ثبات‌محور جذاب‌تر می‌شوند.

4. نوسان ضمنی چگونه بر قیمت‌های اختیار معامله تأثیر می‌گذارد؟

IV بالاتر منجر به پرمیوم‌های بالاتر می‌شود، زیرا احتمال حرکت به پول (ITM) را افزایش می‌دهد و ارزش خارجی (Time Value) را بالا می‌برد. IV پایین‌تر پرمیوم‌ها را کاهش می‌دهد و اختیار معامله‌ها را ارزان‌تر می‌کند. این رابطه مستقیم است و IV کلیدی‌ترین عامل در مدل‌های قیمت‌گذاری مانند Black-Scholes است.

نتیجه‌گیری

نوسان ضمنی ابزاری قدرتمند برای درک ریسک و احساس بازار است. با تمرکز بر بزرگی تغییرات قیمتی، IV به معامله‌گران کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه بگیرند، استراتژی‌ها را تنظیم کنند و از فرصت‌ها بهره ببرند. با این حال، IV فقط تخمینی احتمالی است و نباید بدون در نظر گرفتن عوامل دیگر استفاده شود. برای موفقیت، ترکیب IV با تحلیل بنیادی و تاریخی ضروری است. با تمرین و استفاده از پلتفرم‌های معاملاتی، می‌توانید IV را به ابزاری کلیدی در استراتژی‌های خود تبدیل کنید.

گردآوری:بخش سرمایه های دیجیتال بیتوته