ساییدگی مفصل ران چیست؟

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : شنبه, 09 دی 1402 09:39

ساییدگی مفصل ران، که به آن آرتروز مفصل ران نیز گفته می‌شود، یکی از رایج‌ترین شکل‌های آرتروز است و به تدریج باعث تخریب غضروف مفصلی می‌شود. این وضعیت معمولاً به خاطر فرسودگی طبیعی غضروف‌های مفصلی در طول زمان رخ می‌دهد و شایع‌ترین علت آن افزایش سن است. با این حال، عوامل دیگری مانند وراثت، جراحات مفصلی، و چاقی نیز می‌توانند در توسعه این بیماری نقش داشته باشند.

در مراحل اولیه، ساییدگی مفصل ران ممکن است با درد و خشکی خفیف همراه باشد، اما با گذشت زمان، این علائم می‌توانند تشدید شده و محدودیت حرکتی را ایجاد کنند. در نتیجه، کیفیت زندگی فرد تحت تأثیر قرار می‌گیرد و فعالیت‌های روزمره سخت‌تر می‌شوند.

درمان ساییدگی مفصل ران معمولاً شامل مدیریت درد، بهبود عملکرد و کاهش پیشرفت بیماری است. در این زمینه، انتخاب‌های درمانی متفاوتی وجود دارد، از درمان‌های غیرجراحی گرفته تا جراحی‌های ترمیمی یا تعویض مفصل در موارد پیشرفته‌تر.

با توجه به اینکه پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، اقدامات پیشگیرانه می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از توسعه یا تشدید ساییدگی مفصل ران ایفا کنند. این اقدامات ممکن است شامل تغییراتی در سبک زندگی، ورزش‌های مخصوص، و رعایت رژیم غذایی مناسب باشند. در ادامه، راهکارهای مختلفی برای پیشگیری از ساییدگی مفصل ران بررسی خواهد شد

علل ساییدگی مفصل ران چیست

ساییدگی مفصل ران، که به آرتروز نیز معروف است، ناشی از فرسودگی و تخریب غضروف‌های مفصلی است. این شرایط می‌تواند ناشی از فرآیندهای مختلفی باشد و علل متفاوتی دارد.

مهمترین علل این ساییدگی عبارتند از

فرسودگی طبیعی و ضربات مکرر: مفاصل بدن به طور مداوم در معرض ضربه و فشار قرار دارند. در طول زندگی، بدن تا حدی می‌تواند این آسیب‌ها را ترمیم کند. اما گاهی اوقات، شدت آسیب‌ها بیشتر از قدرت ترمیم بدن است یا قدرت ترمیم بدن کاهش می‌یابد، که در نتیجه به تدریج غضروف مفصلی آسیب می‌بیند و این امر منجر به آرتروز می‌شود.

دررفتگی و دیسپلازی مفصل ران: در مواردی که مفصل ران از بدو تولد شکل صحیحی نداشته باشد، مانند موارد دررفتگی مادرزادی مفصل ران ، فشار و نیروهای بیشتری به مفصل وارد می‌شود که می‌تواند به آرتروز منجر شود.

سیاه شدن سر استخوان ران: این حالت، که معمولاً ناشی از توقف جریان خون به سر استخوان ران است، می‌تواند به تغییر شکل سر استخوان و در نهایت به ساییدگی و آرتروز منجر شود.

شکستگی‌های مفصل ران: شکستگی‌ها می‌توانند باعث تغییر شکل استخوان‌ها شوند و این تغییرات ممکن است به آرتروز منتهی شوند.

عوامل خطر مرتبط با ساییدگی مفصل ران

این عوامل عبارتند از

ناهنجاری مفصل ران: برخی از افراد به طور ژنتیکی ممکن است با ناهنجاری‌هایی مانند دیسپلازی مفصل ران متولد شوند که این می‌تواند به آرتروز منجر شود.

ضربه یا آسیب مفصلی: آسیب‌های قبلی مانند شکستگی‌ها یا پارگی‌های لابروم می‌توانند در طول زمان به آرتروز منجر شوند.

سابقه فعالیت بدنی شدید: ورزشکاران حرفه‌ای که در ورزش‌هایی با تاثیر مستقیم بر روی مفاصل فعالیت می‌کنند، ممکن است بیشتر در معرض خطر آرتروز قرار بگیرند.

سن بالا: با افزایش سن، غضروف نازک و کم‌انعطاف می‌شود که این امر می‌تواند به آرتروز منجر شود.

ژنتیک: تخمین زده می‌شود که 60٪ موارد آرتروز مفصل ران تحت تأثیر ژنتیک قرار دارند.

جنسیت و چاقی: زنان و افراد چاق بیشتر در معرض خطر آرتروز مفصل ران قرار دارند.

وزن کم هنگام تولد: وزن کم یا تولد زودرس می‌تواند با ناهنجاری‌های جزئی مفصل ران همراه باشد که منجر به فشار بیش از حد و ساییدگی مفصل و در نهایت ایجاد آرتروز شود.

علائم ساییدگی مفصل ران

آرتروز مفصل ران، که به عنوان ساییدگی مفصل نیز شناخته می‌شود، با مجموعه‌ای از علائم همراه است که به تدریج با پیشرفت بیماری تشدید می‌شوند. در اینجا، مهم‌ترین علائم آرتروز مفصل ران بر اساس منابع مختلف آورده شده است:

درد: درد در مفصل ران یکی از اصلی‌ترین علائم آرتروز است. این درد به تدریج شروع شده و با گذشت زمان و انجام فعالیت‌های بدنی بدتر می‌شود. در ابتدا، درد ممکن است تنها در هنگام فعالیت‌های بدنی احساس شود، اما با پیشرفت بیماری، ممکن است حتی در حالت استراحت نیز ادامه داشته باشد.

خشکی و محدودیت حرکتی: خشکی مفصل، به ویژه در صبح‌ها، یکی دیگر از نشانه‌های رایج آرتروز است. این خشکی معمولاً پس از نیم ساعت فعالیت کاهش می‌یابد. محدودیت در حرکت، به ویژه در خم کردن یا کشیدن پا، نیز می‌تواند نشان‌دهنده آرتروز باشد.

تورم مفصل: تورم مفصل، که ناشی از التهاب است، یکی دیگر از علائم آرتروز می‌باشد. این تورم معمولاً همراه با قرمزی و گرم شدن نیست.

تغییر شکل و اندازه مفصل: مفصل مبتلا به آرتروز ممکن است بزرگ‌تر شده و تغییر شکل دهد. تغییرات در شکل و ساختار مفصل نیز می‌توانند رخ دهند.

صداهای غیرعادی: در برخی موارد، آرتروز می‌تواند باعث تولید صداهای غیرعادی در مفصل شود، مانند خراشیدگی یا شل گشتن.

ضعف عضلانی: به دلیل درد و تأثیر آن بر حرکت، عضلات پا ممکن است ضعیف شوند.

لنگش و بد راه رفتن: در اثر ساییدگی مفاصل، بیماران ممکن است دچار لنگش شوند و راه رفتن برای آنها دشوار شود.

این علائم می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر گذار باشند و در صورت بروز هر یک از این علائم، توصیه می‌شود که فرد به پزشک مراجعه کند تا بتواند تشخیص دقیق دریافت کند و درمان مناسب را شروع نماید.

درمان ساییدگی مفصل ران چیست

درمان آرتروز مفصل ران یا ساییدگی مفصل لگن شامل روش‌های مختلفی است که هدف اصلی آن‌ها کاهش درد و بهبود تحرک است. این درمان‌ها می‌توانند شامل روش‌های غیرجراحی مانند مصرف دارو و یا روش های جراحی مانند تعویض مفصل لگن باشند. در اینجا، به بررسی این درمان‌ها می‌پردازیم:

درمان‌های غیرجراحی

کاهش فشار: بیماران باید از وارد آوردن فشار زیاد به مفصل ران خودداری کنند، مانند کم کردن فعالیت‌هایی مانند بلند کردن اجسام سنگین یا راه رفتن روی سطوح شیب‌دار​

مدیریت وزن: کاهش وزن در صورت اضافه‌وزن یا چاقی توصیه می‌شود، چرا که وزن اضافی فشار بر مفاصل را افزایش می‌دهد و باعث تشدید آرتروز می‌شود​

دارودرمانی: استفاده از داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن، استامینوفن، ناپروکسن، ترامادول و دولوکستین در کاهش درد و التهاب مؤثر است​

تزریق داروهای استروئیدی: تزریق استروئید به مفصل لگن می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند، اما این تاثیر موقتی است و استفاده طولانی‌مدت می‌تواند عوارض داشته باشد​

ورزش و فیزیوتراپی: ورزش‌های سبک مانند شنا، دوچرخه‌سواری، تای‌چی، یوگا و پیاده‌روی برای تقویت عضلات ران و بهبود حرکت مفصل مفید هستند​

انجام حرکات کششی: حرکات کششی منظم مانند خم شدن به جلو و کشش زانو به تسکین درد کمک می‌کنند و دامنه حرکتی را افزایش می‌دهند

درمان‌های جراحی

در موارد شدیدتر، که درمان‌های غیرجراحی تاثیر کافی ندارند از درمان های جراحی استفاده میشود که رایج ترین آنها عبارتند از

استئوتومی لگن: استئوتومی یک روش جراحی برای درمان آرتروز یا ساییدگی مفصل ران است که در موارد خاص به کار برده می‌شود. این روش شامل برش و تغییر شکل استخوان‌های مجاور مفصل آسیب دیده است.

هدف اصلی استئوتومی، تغییر توزیع نیرو و فشار در مفصل است تا از بخش‌های آسیب دیده کاسته و به بخش‌های سالم‌تر انتقال یابد. این روش می‌تواند به کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل کمک کند. استئوتومی معمولاً برای بیماران جوان‌تر با ساییدگی محدود توصیه می‌شود و به عنوان یک گزینه درمانی قبل از جراحی تعویض مفصل در نظر گرفته می‌شود

تعویض مفصل ران (آرتروپلاستی): در مواردی که آرتروز شدید است و تمام غضروف مفصل را درگیر کرده، مفصل مصنوعی جایگزین مفصل آسیب‌دیده می‌شود. این جراحی شامل تعویض هم استابولوم و هم سر استخوان ران می‌باشد​.

تعویض مفصل لگن و ران یک روش جراحی پیشرفته است که برای درمان آرتروز شدید یا ساییدگی مفصل ران انجام می‌شود. این عمل جراحی شامل برداشتن بخش‌های آسیب دیده از مفصل ران و جایگزینی آن‌ها با اجزای مصنوعی است. اجزای اصلی در تعویض مفصل ران عبارتند از کاسه مفصلی و سر استخوان ران، که هر دو با مواد بیولوژیکی سازگار با بدن مانند تیتانیوم، کروم، کبالت یا سرامیک ساخته می‌شوند.

این روش برای بیمارانی که دچار درد شدید و محدودیت حرکتی در اثر آرتروز هستند و درمان‌های غیرجراحی مانند دارو یا فیزیوتراپی موثر نبوده، توصیه می‌شود. تعویض مفصل ران می‌تواند به تسکین درد، بهبود حرکت و کیفیت زندگی کمک کند. پس از جراحی، دوره نقاهت و توانبخشی حیاتی است تا بیمار بتواند به حرکت طبیعی بازگردد.

با این حال، مانند هر عمل جراحی دیگری، تعویض مفصل ران نیز خطراتی دارد، از جمله عفونت، لخته شدن خون و احتمال نیاز به تعویض مجدد در آینده. به همین دلیل، تصمیم گیری برای این جراحی باید با در نظر گرفتن تمام جوانب و مشورت با پزشک متخصص صورت گیرد.

بازسازی سطح مفصل ران: در این روش، قسمت توپی ران (سر فمورال) شکل داده شده و با یک روکش فلزی پوشانده می‌شود تا اصطکاک داخل مفصل کاهش یابد و درد لگن کمتر و حرکت ران تقویت شود. این روش بیشتر برای مردان فعال زیر 55 سال مناسب است​

آرتروسکوپی مفصل ران / استئوتومی: این روش‌ها بیشتر در اوایل شروع آرتروز یا برای جلوگیری از بدتر شدن آرتروز مفاصل پیشرونده توصیه می‌شوند و برای درمان آرتروز شدید مفصل ران توصیه نمی‌شوند

پیشگیری از ساییدگی مفصل ران

پیشگیری از ساییدگی مفصل ران، که به آرتروز معروف است، مستلزم رعایت برخی اقدامات است که می‌تواند به حفظ سلامت مفاصل و جلوگیری از تحلیل رفتن غضروف‌ها کمک کند. در اینجا برخی از راهکارهای مهم برای پیشگیری از ساییدگی مفصل ران آورده شده‌اند:

حفظ وزن مطلوب: وزن بیش از حد می‌تواند فشار زیادی را به مفاصل پایین تنه وارد کند. به همین دلیل، حفظ وزن مطلوب بدن از اهمیت بالایی برخوردار است. وزن اضافی می‌تواند فشار و استرس زیادی را بر مفاصل وارد کند و باعث تسریع در فرسودگی غضروف‌ها شود​

ورزش و فعالیت‌های جسمی منظم: ورزش منظم به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کند. توصیه می‌شود که افراد حداقل ۵ روز در هفته به مدت ۳۰ دقیقه ورزش نسبتاً سنگین انجام دهند. ورزش‌هایی مانند شنا و دوچرخه‌سواری که فشار کمتری به مفاصل وارد می‌کنند، به ویژه مفید هستند​

انجام حرکات کششی: حرکات کششی به بهبود دامنه حرکتی کمک کرده و به تسکین درد ناشی از آرتروز مفصل ران کمک می‌کنند. تمریناتی مانند خم شدن به جلو، کشش زانو، افزایش تعادل پا در حالت ایستاده و حرکت کبری به افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد کمک می‌کنند

محافظت از مفاصل: رعایت اصول حفاظت از مفاصل می‌تواند به پیشگیری از آرتروز کمک کند. این شامل توجه به حالت و مکانیک بدن، پرهیز از حرکات سریع و غیرطبیعی و پیشگیری از مشکلاتی مانند سیاه شدن سر استخوان ران است.

پرهیز از استرس مکرر بر مفاصل: اجتناب از فعالیت‌هایی که فشار تکراری را به مفاصل وارد می‌کنند، مانند حرکات عجیب و غیر طبیعی، فشار بیش از حد به بدن و وضعیت قرارگیری نامناسب بدن مهم است​

توجه به درد: درد یک سیگنال مهم است که نشان می‌دهد بدن به استراحت نیاز دارد. توجه به درد و برقراری تعادل بین استراحت و فعالیت به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کند

نتیجه گیری

ساییدگی مفصل ران، معروف به آرتروز مفصل ران، یکی از شایع‌ترین اختلالات مفصلی است که عمدتاً به دلیل فرسودگی غضروف‌های مفصلی رخ می‌دهد. این بیماری که اغلب به دلیل افزایش سن، ژنتیک، چاقی، و جراحات مفصلی بروز می‌کند، می‌تواند علائمی مانند درد، خشکی، محدودیت حرکتی و تغییر شکل مفصل ایجاد کند.

اگرچه درمان قطعی برای آرتروز مفصل ران وجود ندارد، اما استراتژی‌های مختلفی مانند تغییر سبک زندگی، ورزش‌های مخصوص، داروها و در موارد پیشرفته‌تر، جراحی می‌توانند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. همچنین، اتخاذ روش‌های پیشگیرانه مانند حفظ وزن سالم، ورزش منظم، و جلوگیری از فعالیت‌های سنگین که فشار زیادی بر مفصل وارد می‌کنند، می‌تواند در کاهش ریسک توسعه یا تشدید ساییدگی مفصل ران مؤثر باشد