همکاری دانشمند ایرانی در ارائه یک درمان امیدوارکننده برای "مه مغزی"

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : یکشنبه, 27 آذر 1401 15:34

به گزارش ایسنا و به نقل از نوروساینس نیوز، افراد مبتلا به کووید-۱۹ بلندمدت، علائمی را تجربه می‌کنند که ممکن است هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از عفونت حاد ویروسی ادامه داشته باشند. اگرچه این علائم بسیار متفاوت هستند اما یک شکایت رایج در میان بیماران، "مه مغزی" است که یک اصطلاح محاوره‌ای برای نقایص قابل توجه و مداوم شناختی، همراه با اختلال مداوم در عملکرد اجرایی و حافظه به شمار می‌رود.

افراد مبتلا به مه مغزی ممکن است کاهش وضوح ذهنی، تمرکز ضعیف، مشکلات حافظه، مشکل در انجام دادن چند کار و موارد دیگر را تجربه کنند. مه مغزی می‌تواند ناتوان‌کننده باشد اما در حال حاضر هیچ گزینه درمانی تاییدشده ای برای این بیماری وجود ندارد.

پژوهشگران «دانشگاه ییل»(Yale University)، پژوهشی را در مورد این مشکل انجام داده‌اند. اگرچه تعداد بیمارانی که این گروه پژوهشی بررسی کرده‌اند، برای قطعی بودن نتایج بسیار کم است اما آنها با استفاده از تجربیات گسترده خود در مورد دو داروی موجود، شواهد اولیه‌ای را ارائه داده‌اند که نشان می‌دهد اگر این داروها با هم تجویز شوند، می‌توانند مه مغزی را کاهش دهند یا حتی آن را از بین ببرند.

داروی «گوانفاسین»(Guanfacine) که در آزمایشگاه دکتر «امی آرنستن»(Amy Arnsten)، استاد علوم اعصاب و روانشناسی دانشگاه ییل توسعه یافته است، در سال ۲۰۰۹ توسط «سازمان غذا و داروی آمریکا» (FDA) برای درمان اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی تایید شد اما پزشکان از آن به طور گسترده برای درمان سایر اختلالات مانند آسیب مغزی تروماتیک و اختلال اضطراب پس از سانحه نیز استفاده کرده‌اند.

آرنستن در حال حاضر با «آرمان فشارکی‌زاده»(Arman Fesharaki-Zadeh)، دانشیار روانپزشکی و علوم اعصاب دانشگاه ییل همکاری دارد که بیماران مبتلا به کووید-۱۹ بلندمدت را با ترکیبی از گوانفاسین و «استیل‌سیستئین»(N-acetylcysteine) درمان می‌کند. آنها سعی دارند با همکاری یکدیگر، آسیب مغزی تروماتیک را به وسیله این روش درمان کنند.

آرنستن و فشارکی‌زاده دریافتند که درمان ترکیبی، در تسکین دادن مه مغزی گروه کوچک بیماران موفق بوده است. اگرچه آزمایش‌های بالینی بزرگ‌تر و کنترل‌شده با دارونما مورد نیاز است تا این داروها به‌ عنوان یک روش مناسب برای درمان نقایص عصبی ناشی از کووید-۱۹ معرفی شوند اما آنها می‌گویند که اگر پزشکان بخواهند این داروها را تجویز کنند، بیماران می‌توانند آنها را همین حالا دریافت کنند.

فشارکی‌زاده گفت: درمان‌هایی که برای مه مغزی بلندمدت ناشی از کووید-۱۹ وجود دارند، کافی نیستند. بنابراین، زمانی که فواید این درمان را در بیماران دیدم، احساس کردم که باید فورا این اطلاعات را منتشر کنم.

از آنجا که این داروها مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا هستند و سال‌هاست که مورد استفاده قرار می‌گیرند، ایمنی آنها برای بیماران ثابت شده است. فشارکی‌زاده ادامه داد: نیازی نیست منتظر بمانید تا بخشی از یک آزمایش تحقیقاتی باشید، بلکه می‌توانید از پزشک خود در مورد آن بپرسید. این داروها مقرون‌به‌صرفه و به طور گسترده در دسترس هستند.

فشارکی‌زاده در مواجهه با نخستین مورد کووید-۱۹ بلندمدت، متوجه همپوشانی بین مه مغزی و بروز علائم در بیماران پس از ضربه مغزی شد. بنابراین، او کار خود را با استیل‌سیستئین آغاز کرد که معمولا برای درمان علائم ناشی از ضربه مغزی استفاده می‌شود. او پس از درمان، مزایای جزئی را برای انرژی و حافظه مشاهده کرد. فشارکی‌زاده که دلگرم شده بود، تلاش کرد تا گوانفاسین را نیز به درمان اضافه کند و بدین ترتیب، پیشرفت بیشتری را مشاهده کرد.

فشارکی‌زاده از آن زمان تاکنون، ۱۲ بیمار مبتلا به مه مغزی ناشی از کووید-۱۹ را با این روش درمان کرده است. او به بیماران گفت که یک میلی‌گرم گوانفاسین را پیش از خوابیدن مصرف کنند و در صورتی که تحمل آنها خوب بود، دوز را پس از یک ماه به دو میلی‌گرم افزایش دهند. همچنین بیماران، ۶۰۰ میلی‌گرم استیل‌سیستئین را یک بار در روز مصرف کردند.

هشت بیمار، مزایای قابل توجهی را از جمله بهبود حافظه و توانایی انجام دادن چند کار گزارش کردند. در برخی از بیماران، مه مغزی به طور کامل برطرف شد و آنها توانستند فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرند. دو بیمار برای پیگیری در دسترس نبودند و دو نفر دیگر به دلیل عوارض جانبی از جمله فشار خون پایین و خشکی دهان، دارو را قطع کردند.

پژوهشگران از آن زمان تلاش کردند تا خطر عوارض جانبی را کاهش دهند. وقتی بیماران یکی پس از دیگری تسکین یافتند، فشارکی‌زاده هیجان‌زده شد زیرا برای بیشتر بیماران او، این نخستین بار بود که یک درمان در کاهش مه مغزی موفقیت‌آمیز عمل کرد.

پژوهشگران امیدوارند که مطالعه موردی آنها بتواند به تامین بودجه آزمایش‌های بالینی کنترل‌شده با دارونما کمک کند که شامل گروه بزرگتری از بیماران است.