بزرگترین فوران خورشیدی تاریخ مشاهده شد

مجموعه: اخبار علمی و آموزشی

تاریخ انتشار : شنبه, 30 بهمن 1400 13:14

به گزارش ایسنا و به نقل از آی‌ای، کاوشگر "مدارگرد خورشیدی" متعلق به ناسا و آژانس فضایی اروپا(ESA) بزرگترین فوران برجستگی خورشیدی که تا به امروز مشاهده شده را ثبت کرد.

"مدارگرد خورشیدی"(Solar Orbiter) یک ماهواره برنامه‌ریزی شده برای رصد خورشید است که توسط آژانس فضایی اروپا ساخته شده است. این ماهواره در فوریه ۲۰۲۰ از مرکز فضایی "کندی" با موشک "اطلس ۵ " در مدار خورشید قرار گرفت که وظیفه آن اندازه‌گیری‌های دقیق از هورسپهر(هلیوسفر) داخلی خورشید و بادهای خورشیدی تازه ایجاد شده به همراه انجام مشاهدات دقیقی از مناطق قطبی خورشید در پاسخ به این سؤال خورشید چگونه هلیوسفر خود را ایجاد و کنترل می‌کند، است.

بنا بر گزارش آژانس فضایی اروپا، این تصویر خیره کننده، یک فوران برجستگی خورشیدی را نشان می‌دهد که میلیون‌ها کیلومتر در فضا گسترش یافته است.

به گفته آژانس فضایی اروپا، این فوران آن‌قدر قوی بود که حتی ماموریت مشترک آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی ژاپن موسوم به فضاپیمای "بپی‌کلمبو" که در حال حاضر به دور سیاره عطارد در حال چرخش است، افزایش شگرفی را در خوانش الکترون‌ها، پروتون‌ها و یون‌های سنگین توسط مانیتور تشعشع خود تشخیص داد.

شراره خورشیدی از انفجار بزرگ در اتمسفر خورشید به وجود می‌آید و باعث آزاد شدن انرژی در حد شش ضرب در ۱۰ به توان ۲۵ ژول می‌شود که در حدود یک‌ششم انرژی خروجی از سطح خورشید در هر دقیقه است. این پدیده در سایر ستارگان هم دیده می‌شود که به آنها نیز شراره ستاره‌ای گفته می‌شود. شراره خورشیدی کلیه لایه‌های سطح خورشید شامل شیدسپهر، تاج خورشیدی و فام‌سپهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث گرم شدن پلاسما تا دمای چندین میلیون درجه کلوین می‌شود. همچنین باعث سرعت یافتن الکترون‌ها، پروتون‌ها و یون‌های سنگین تا نزدیکی سرعت نور می‌شود. همچنین اشعه‌ای را تولید و لایه‌های الکترومغناطیس را ایجاد می‌کند که شامل کلیه امواج الکترومغناطیس است. شراره‌ها از امواج رادیویی تا اشعه گاما، خود را از آزادسازی انرژی مغناطیسی ذخیره‌شده در تاج خورشیدی تغذیه می‌کنند.

برجستگی خورشیدی چیست؟ برجستگی خورشیدی یک ویژگی بزرگ، روشن و گازی است که از سطح خورشید بیرون می‌آید و غالباً به شکل حلقه‌ای است. برجستگی‌ها به سطح خورشید در عکس‌های فضا متصل شده و به بیرون تاج خورشیدی گسترش می‌یابند. در حالی که تاج از گازهای یونیزه شده بسیار داغ تشکیل شده ‌است، به عنوان پلاسما نیز شناخته می‌شوند که نور مرئی زیادی منتشر نمی‌کنند. برجستگی‌ها حاوی پلاسمای بسیار خنک‌تری هستند که از نظر ترکیب با فام‌سپهر مشابه است. پلاسما برجستگی خورشیدی به‌طور معمول صد برابر درخشان‌تر و متراکم‌تر از پلاسمای کورون است.

برجستگی در مقاطع زمانی تقریباً یک روزه شکل می‌گیرد و ممکن است چندین هفته یا ماه در تاج باقی بماند و صدها هزار کیلومتر را در فضا حلقه کند. برخی برجستگی‌ها از هم می‌شکنند و ممکن است به بیرون زدگی جرم تاجی منجر شوند. دانشمندان در حال حاضر در حال تحقیق در مورد چگونگی و چرایی برجستگی‌ها هستند.

برجستگی‌های خورشیدی از خطوط میدان مغناطیسی تشکیل شده‌اند که پلاسمای خورشیدی خارج شده را بسیار فراتر از سطح خورشید معلق می‌کنند. آنها اغلب در کنار پرتاب جرم تاجی، دفع بزرگ میدان مغناطیسی و پلاسما رخ می‌دهند که گاهی اوقات به عنوان "سونامی خورشیدی" نیز نامیده می‌شوند که به دلیل اثرات نامطلوب فعالیت‌های ژئومغناطیسی خشونت‌آمیز خود بر تجهیزات الکترونیکی جهان می‌توانند اینترنت جهانی را از بین ببرند.

این برجستگی خورشیدی که به تازگی مشاهده شده در تاریخ ۱۵ فوریه رخ داده و از جهت زمین فاصله گرفته است.

این تصویر توسط "تصویرگر خورشیدی کامل"(FSI) متعلق به ابزار "تصویرگر فرابنفش شدید"(EUI) روی "مدارگرد خورشیدی" گرفته شده است. "تصویرگر خورشیدی کامل" به گونه‌ای طراحی شده است که همواره تمام دیسک خورشیدی را نظارت و ثبت کند.

آژانس فضایی اروپا در گزارش خود توضیح داد که این برجستگی مشاهده شده توسط "مدارگرد خورشیدی" بزرگترین رویداد در نوع خود است که در یک میدان دید دیسک خورشیدی ثبت شده است و برای اولین بار فرصت‌های جدیدی را برای مشاهده چگونگی اتصال رویدادهایی مانند این به دیسک خورشیدی به وجود می‌آورد.

"کاوشگر خورشیدی پارکر" ناسا، اولین فضاپیمای ساخته شده توسط انسان است که تا به حال به خورشید بسیار نزدیک شده و اصطلاحا خورشید را لمس کرده است و چندی پیش موفق به مشاهده پرتاب جرم تاجی شد.

هفته آینده، هر دو "کاوشگر خورشیدی پارکر" و "مدارگرد خورشیدی" دوربین‌های خود را به طور همزمان روی خورشید نشانه خواهند رفت تا مشاهدات مشترک و اختصاصی از این رویداد داشته باشند.

همانطور که آژانس فضایی اروپا اعلام کرد، این فوران خورشیدی هیچ آسیبی به زمین وارد نکرد. با این حال، این آژانس توضیح می‌دهد که این رویداد، یک یادآوری مهم از ماهیت غیرقابل پیش‌بینی خورشید و اهمیت درک و نظارت بر رفتار آن است.

همانطور که اخیراً در گزارش مجله "فوربس" توضیح داده شد، ممکن است ما برای یک "آخرالزمان اینترنتی" که ناشی از فوران شدید خورشیدی خواهد بود، آماده نباشیم که این موضوع می‌تواند روزانه ۷.۲ میلیارد دلار تنها به اقتصاد ایالات متحده خسارت وارد کند.

ماموریت‌هایی مانند "کاوشگر خورشیدی پارکر" و "مدارگرد خورشیدی" به ما کمک می‌کنند تا درک بهتری از ستاره‌ای که به منظومه شمسی حیات بخشیده است و آن را حفظ می‌کند، به دست آوریم و یافته‌های آنها می‌تواند به محافظت از ما کمک کند.