اختلال هذیان چیست و چه چیزی باعث ایجاد اختلال هذیانی می شود؟

مجموعه: مشاوره خانواده

اختلال هذیان چیست

اختلالات هذیانی؛ نشانه‌ها، انواع و درمان اختلالات هذیانی 

اختلال هذیان چیست؟

اختلال پارانوئید یا بیماری هذیان یکی از بیماری های جدی روانی است که در دسته اختلالان روان پریشی طبقه بندی می شود. 

افراد مبتلا به اختلال هذیان توانایی تفکیک واقعیت از توهم را از دست داده اند.

علامت اصلی اختلال هذیانی ، هذیان ها هستند. فرد مبتلا به هذیان خیلی سخت و محکم چیزی که واقعی نیست را باور دارد مثلا این که موجودی شبیه سازی شده به دست فضایی ها است. 

البته گاهی هذیان ها کاملا حالت غیر واقعی ندارند و امکان رخ دادن آنها در زندگی واقعی وجود دارد مثلا تحت تعقیب قرار گرفتن ، مسموم شدن ، فریب خوردن یا توطئه چینی دیگران علیه فرد. این نوع هذیان ها غالبا به دلیل ادراک غلط یا برداشت اشتباه از موقعیت ایجاد می شود و آن موقعیت خاص وجود نداشته یا به شدت اغراق آمیز درک شده است. 

افراد مبتلا به اختلالات هذیانی به جز موضوع مورد هذیان اغلب عملکردی عادی در جامعه دارند و رفتارشان نرمال است. 

اختلالات هذیانی معمولا در میانسالی تا پیری رخ میدهد و در زنان رایج تر است. 

انواع اختلال هذیان

انواع هذیان در اختلال هذیان

انواع هذیان ها معمولا براساس مضمون آن ها طبقه بندی می شوند ، رایج ترین انواع هذیان که در اختلال هذیان  بروز می کند عبارتند از :

هذیان اروتیک یا عاشقانه

شخص بیمار به این باور رسیده که فردی عاشق اوست و تلاش میکند با او تماس بگیرد. فرد مورد نظر معمولا شخصی مشهور و معروف یا مهم است. در این نوع هذیان ممکن است بیمار دست به تعقیب شخص معروف بزند.

هذیان خودبزرگ بینی

بیمار احساس ارزشمندی ، قدرت و دانش بیش از حد دارد و به این باور رسیده که استعدادی خارق العاده دارد یا کشفی مهم انجام داده است. 

هذیان حسادت

بیمار به این باور رسیده که همسر یا شریک عاطفی اشت به او خیانت میکند . معمولا بیمار بر اساس شواهد مبهم به این استنباط غلط رسیده است. 

هذیان گزند و آسیب 

بیمار به این باور رسیده که شخصی در حال تعقیب او است یا یکی از نزدیکان نقشه کشیده به او آسیب برساند. ممکن است بیمار مبتلا به هذیان گزند و آسیب بارها در این مورد به پلیس شکایت کند. 

هذیان جسمی

بیمار به این باور رسیده که مشکلی پزشکی  یا ضعف جسمانی دارد . این هذیان ممکن است به قدری شدید شود که بیمار تصور کند اختلال جسمانی مانند انگل دارد. 

هذیان مختلط

در این مورد بیمار به دو یا تعداد بیشتری از هذیان هایی که طبقه بندی شده اند ، مبتلا است. 

علایم اختلال هذیانی

انواع هذیانی که در بالاتر بیان شد.

تند خویی ، سریع و زیاد عصبی شدن

توهمات دیداری ، شنیداری یا احساس کردن چیزهایی که وجود ندارد د ارتباط با هذیان هایشان 

علت اختلال هذیان

علت اختلال هذیان

علت بیماریهای روانی به خصوص روان پریشی به طور کامل شناخته شده نیست و صرفا محققین میتوانند نقش عوامل محیطی ، زیستی ، ژنیتیکی و روانشناختی در احتمال بروز اختلالات را تعیین نمایند. 

ژنتیک 

احتمال بروز اختلال هذیان در خانواده هایی که سابقه اسکیزوفرنی یا اختلال هذیان دارند بیشتر است. به عقیده محققین اختلالات هذیانی هم میتواند زمینه ژنتیکی داشته و از والدین به کودک منتقل شود. 

زیستی

محققین درباره بروز نشانه های هذیان و اختلال در بخش هایی از کورتکس مغز بررسی هایی انجام داده اند. در مواردی که بخش مربوط به ادراک و تفکر ، عملکرد عادی نداشته باشد ، علایم اختلال هذیان بروز می کند.

محیطی و روان شناختی

استرس میتواند عامل مهمی برای بروز اختلالات هذیان باشد ، سومصرف الکل و مواد مخدر هم به عنوان ماشه چکان اختلالات هذیانی عمل میکنند.

افرادی انزوا طلب یا افرادی که بینایی و شنوایی ضعیفی دارند به احتمال بیشتر به اختلال هذیان مبتلا می شوند.

درمان اختلال هذیان

برای درمان اختلال هذیان از ترکیب دارو درمانی و روان درمانی استفاده می شود.

از آنجا که اغلب مبتلایان بینشی ضعیف دارند و نمی دانند مشکلشان روان شناختی است ، درمان کمی سخت می شود. 

براساس مطالعات حداقل نیمی از بیماران با مصرف داروهای ضد روان پریشی پیشرفت هایی جزئی داشته اند. 

داروهای اختلال هذیان

داروهای روان پریشی

نسل دوم داروهای رون پریشی عوارض کمتری دارند و از این سری داروها برای درمانعلایم اختلال هذیان استفاده می شود. این داروها با انسداد گیرنده های دوپامین و سروتونین در مغز عمل میکنند. محققین بر این باورند که عدم تعادل مواد شیمیایی مغز از جمله  سروتونین و دوپامین در اختلالات هذیانی نقش دارند. 

داروهایی که برای درمن اختلالات هذیانی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از : 

- آریپیپرازول ( آبیلیفای    Abilify)

- آریپیپرازول لاروکسیل ( آریستادا Aristada )

- آسناپین ( سافریس  Saphris)

- برکسپیپرازول ( رکسولتی Rexulti )

- کاریپرازین ( Vraylar ورایلار )

- کلوزاپین (Clozaril   کلوزاریل )

- ایلوپریدون ( فاناپت  Fanapt)

- لوراسیدون ( لاتودا Latuda )

- پالیپریدون (Invega Sustennah  اینوگا ساستنا )

- پالیپریدون پالمیتات ( Invega Trinza اینوگا ترینزا )

روان درمانی اختلال هذیان

همزمان با تجویز دارو برای بیمر از جلسات رون درمانی هم استفاده می شود.  به بیمار آموزش داده می شود تا بهتر بتواند با استرس باورهای هذیانی و تاثیرشان بر زندگی کنار بیاید. 

معمولا از روش های زیر برای روان درمانی اختلال هذیانی استفاده می شود:

رون درمانی فردی برای اصلاح افکار تحریف شده 

درمان شناختی – رفتاری برای اموزش  تشخیص و تغییر ، الگوهای فکری و رفتاری که منجر به احساسات دردسرساز می شود. 

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته