وقتی مایع دور جنین زیاد می‌شود

مجموعه: بارداری و زایمان

زیاد بودن آب دور جنین

درمان افزایش آب دور جنین

علائم افزایش مایع دور جنین

خانم های مبتلا به پلی هیدروآمنیوس معمولا هیچ نشانه ای ندارند ولی بعد از شدت زیاد شدن مایع دور جنین نشانه های زیر آشکار می شوند:

- سختی در تنفس

- انقباضات زودهنگام

- درد در قسمت شکم

- بزرگ بودن رحم به نسبت سن جنین

چه چیزی باعث زیاد شدن آب دور جنین می شود

عوارض احتمالی افزایش مایع دور جنین

در صورت مشخص شدن زود هنگام تغییرات حجم مایع دور جنین در حدود نیمه اول بارداری، این مشکلات می‌تواند شدیدتر باشد. بعضی از عارضه های به وجود آمده از افزایش آب دور جنین (پلی هیدرامنیوس) امکان دارد شامل موارد زیر باشند که البته دقت به این نکته لازم است که پلی هیدرامنیوس خفیف، در بیشتر موارد عارضه هایی به وجود نمی آورد ولی در موردهای شدید زیاد شدن مایعات آمنیوتیک می‌تواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد:

- خطر پارگی زودرس غشا و زایمان زودرس

- کنده شدن جفت (جفت خیلی زودتر از دیواره رحم جدا می‌شود)

- رشد بیش از اندازه جنین

- افتادگی بند ناف (زودتر از زایمان جنین، بند ناف از دهانه رحم بیرون می رود)

- خونریزی بعد از زایمان

- وضعیت غیر عادی یا جابجا شدگی جنین

- افزایش خطر زایمان طبیعی به صورت زایمان بریچ یا به صورت موقعیت‌های عرضی

- مرده زایی

علت زیاد بودن آب دور جنین

دلایل افزایش مایع دور جنین

در علم پزشکی مقدار زیاد مایع آمنیوتیک، پلی هیدرامنیوس یا هیدرامنیوس می نامند. البته در بیشتر موارد دلیل خاصی برای این موضوع پیدا نمی کنند و چنانچه اتفاق بیفتد علت بر این نیست که جنین مشکل خاصی دارد. امکان دارد در یک مرحله میزان آب درون کیسه اطراف جنین زیاد شود و آنگاه خود به خود کم شود و به میزان طبیعی برسد.

ولی امکان دارد به دلیل یکی از موراد زیر مایع دور جنین زیاد شود:

دیابت بارداری: اگر مادر دچار دیابت کنترل نشده شود احتمال افزایش مقدار آب دورن جنین هم بیشتر خواهد شد. اغلب  ۱۰ درصد مادران بارداری که دیابت بارداری دارند دچار زیاد شدن مایع آمنیوتیک می شوند). به همین دلیل تشخیص افزایش مایع دور جنین  یک تست گلوکز هم به وسیله پزشک درخواست می شود. این موارد اغلب خفیف بوده و با کنترل دیابت به آسانی درمان می شوند.

ماکروزومی یا بارداری چند قلویی: بزرگتر  بودن بیش از اندازه جنین یا بارداری دوقلویی یا چند قلویی احتمال زیاد شدن بیش از اندازه مایع آمنیوتیک را افزایش می دهد. پلی هیدرآمنیوس به خصوص در موارد سندرم انتقال خون دوقلوها بیشتر اتفاق می افتد در این سندرم جنین دهنده حاوی مایع آمنیوتیک کمتر و جنین گیرنده دیگر خون دچار افزایش بیش از اندازه مایع است.

مشکلات ژنتیکی و بالینی جنین: در بعضی موارد کمیاب، ممکن است جنین  دچار ناهنجاریهایی  باشد که سبب میشود نتواند مایع را ببلعد در حالیکه کلیه هایش ادرار بیشتری از همان مایع کمی که بلعیده تولید می کنند. این موضوع امکان دارد به وجود آمده از ناهنجاری هایی باشد که بلعیدن را برای جنین سخت می کنند. از جمله این مشکلات میتوان تنگی پیلور، شکاف لب یا کام، یا انسداد دستگاه گوارش نام برد.

بعضی ناهنجاریهای سیستم عصبی مثل نقض لوله عصبی یا هیدروسفالی هم می تواند از بلع جنین پیشگیری کنند. در صورت تشخیص پلی هیدآمنیوس پزشک یک سونوگرافی با واضحی بالا و شاید یک آمنیوسنتز انجام می دهد تا جنین را از نظر ناهنجاری ها و اختلالات ژنتیکی کنترل کند.

زیاد شدن آب دور جنین

خطرات و عارضه های زیاد شدن مایع دور جنین

زیاد شدن مایع دور جنین باعث مشکلات گوناگونی برای مادر و جنین می شود که در ادامه به آنها می پردازیم.

عوارض و خطرات افزایش مایع دور جنین برای مادر باردار شامل موارد زیر است:

- زایمان طبیعی طولانی

- انقباضات زودهنگام که باعث زایمان زودرس می شود

- جدایی زودهنگام جفت از دیواره رحم

- پاره شدن زودهنگام کیسه آب

- سختی در تنفس

- خونریزی غیر قابل کنترل پس از زایمان

مشکلات و عوارضی که زیاد شدن مایع دور جنین برای فرزند شما به دنبال دارد شامل موارد زیر است:

- ناهنجاری های مادرزادی

- اندازه یا موقعیت غیر طبیعی جنین که می تواند زایمان را با سختی مواجه کند.

- موقعیت خطرناک بند ناف که می تواند به دور گردن جنین بپیچد و مانع رسیدن اکسیژن به جنین شود.

- در مواردی مرگ

راههای درمان زیاد بودن آب دور جنین

شیوه های درمان افزایش آب دور جنین

تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه

یکی از شیوه های درمان افزایش آب دور جنین، تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه با استفاده از از تکنیک آمنیوسنتز می باشد. در این شیوه با استفاده از یک سرنگ که دارای سوزنی بلند می باشد، از روی شکم وارد رحم گردیده و مایع را به داخل سرنگ می کشند.

امکان دارد احتیاج باشد تا اینکار چندین بار در طول هفته های بعد انجام شود. انجام این شیوه کلا عوارض زیادی ندارد ولی امکان دارد با احتمال پیدایش بعضی عارضه ها مثل زایمان زودرس، جداشدن جفت و پارگی زودرس پرده های آمنیوتیک همراه باشد.

درموارد پلی هیدرآمنیوس شدید، تخلیه مایع آمنیوتیک اضافه سبب کاهش احتمال زایمان زودرس هم می شود.

دارو درمانی

از دیگر شیوه های درمان افزایش مایع آمنیوتیک، دارودرمانی می باشد. امکان دارد پزشک قرص خوراکی ایندومتاسین تجویز کند که با کاهش تولید ادرار جنین، در آخر سبب کاهش حجم مایع آمنیوتیک می شود.

البته استفاده از ایندومتاسین که یک روش درمان زیادی آب دور جنین است، دارای عوارضی هم می باشد. استفاده از این دارو بعد از هفته 31 بارداری به دلیل افزایش خطر پیدایش مشکلات قلبی در جنین توصیه نمی شود و امکان دارد به بررسی قلب جنین به وسیله اکوکاردیوگرام و سونوگرافی داپلر، احتیاج باشد.

همینطور از دیگر عارضه های جانبی ایندومتاسین می توان به تهوع، استفراغ، بازگشت اسید معده به دهان (ریفلاکس) و التهاب پوشش داخلی معده (گاستریت) اشاره نمود.

بعد از درمان امکان دارد احتیاج باشد تا حجم مایع آمنیوتیک هر 1 تا 3 هفته یکبار بررسی شود.

چنانچه پلی هیدرآمنیوس خفیف تا متوسط باشد به احتمال زیاد مادر قادر به حفظ بارداری تا زمان زایمان خواهد بود (تا هفته 40-39 بارداری) ولی چنانچه پلی هیدرآمنیوس شدید باشد و یا مایع آمنیوتیک اضافی، تهدید کننده زندگی جنین باشد، امکان دارد در حدود هفته 37 بارداری یا زودتر القای زایمان صورت گیرد تا از ایجاد مشکلات جدی پیشگیری شود.

گردآوری: بخش زناشویی بیتوته