راهکارهای ساده و کاربردی برای تقویت انگیزش یادگیری

مجموعه: فرزندان و امتحانات

راهکارهای رفع کمبود انگیزش یادگیری

راههای مقابله با مشکل کمبود انگیزش یادگیری

انگیزش یادگیری چیست؟

انگیزش یادگیری چیزی است که با تقویت آن، فرد می تواند نهایت استفاده را از هوش و استعداد خود داشته باشد. در واقع هوش و استعداد، دو فاکتور مادرزادی هستند و کمیت های غیر قابل تغییر در شخصیت هر فرد، تعریف می شوند. اما این انگیزه یادگیری است که مشخص می کند یک فرد تا چه میزان می تواند از این دو موهبت در وجود خود، نهایت استفاده را داشته باشد.

سیستم های آموزشی در همه جای دنیا سعی می کنند تا بتوانند با تقویت انگیزه در دانش آموزان، محیط خوبی را برای پیشرفت درسی شان فراهم کنند. تحقیقات نشان دهنده ی این است که افرادی که برای یادگیری یک علم، انگیزه ی بیشتری دارند، به مراتب بالاتر از افرادی هستند که تنها هوش و استعداد قوی دارند. 

از این رو، انگیزش یادگیری را می توانیم همانند یک موتور بسیار قوی برای چرخاندن چرخ های یادگیری، تعریف کنیم. یک عامل کاتالیزور در فرآیند یادگیری، که به شدت می تواند در آینده ی شغلی، شخصیتی و اجتماعی فرد، تاثیر بسیار زیادی را داشته باشد. انگیزه ها معمولا به دو دسته تقسیم می شوند. انگیزه هایی که درونی هستند و انگیزه های بیرونی!

راه های رفع کمبود انگیزش یادگیری در دانش آموزان

انواع انگیزش های یادگیری

انگیزه های بیرونی همان طور که از نامشان هم پیداست، عواملی هستند که به المان های مختلفی در جامعه وابسته هستند. به عنوان مثال رسیدن به ثروت، رسیدن به یک موقعیت اجتماعی عالی، گرفتن تایید اجتماعی، گرفتن تایید خانوادگی، گرفتن نمره های خوب، رسیدن به رتبه ی اول در محیط آموزشی، گرفتن توجه و محبت اطرافیان و غیره، همگی می توانند از انگیزه های بیرونی باشند که فرد را برای رسیدن به یک درجه تشویق می کنند.

مثلا در زمان ادامه ی تحصیل، معمولا به یک دانش آموز تزریق می شود که او دارد برای رسیدن به یک جایگاه بزرگ و قدرتمند در آینده ی خود تلاش می کند و همین موضوع می تواند انگیزه ی یادگیری برای آن دانش آموز مطرح شود.

البته که افراد با توجه به خلقیات و اولویت هایی که در زندگی شان و شخصیت شان دارند، انگیزه های بیرونی را انتخاب می کنند. مثلا یک نفر صرفا دغدغه ی پول دارد، یک سری دغدغه مقام، و یک سری هم دغدغه ی خدمت!

اما انگیزه ی درونی هم مانند نامش است. از عواطف و احساسات درونی سرچشمه میگیرد و در نهایت حالی مملو از رضایت و احساس خوب را با خود به ارمغان می آورد. خیلی از افراد هستند که یک سری کارها را تنها برای حال خوش درون خود انجام می دهند. یا مثلا انگیزش یادگیری یک هنر، علم و یا مهارت در خیلی از افراد، تنها به علاقه ی فردی و حس خوبی که به این موضوع دارند، بر میگردد. این انگیزه های کمتر خاستگاه بیرونی دارند و صرفا میل شخصی در اجرای آن دخالت می کند. 

راه های رفع کمبود انگیزش یادگیری در افراد

کدام انگیزش برای یادگیری بهتر است؟

تمام معلمان و انسان های فرهیخته می دانند که انگیزه های بیرونی، روزی ارزش خود را از دست خواهند داد و اصلا به همین دلیل است که دانش آموزان باید یاد بگیرند تا انگیزه های بیرونی خود را به انگیزه های درونی تبدیل نمایند. مثلا ممکن است در یک شب تمام دار و ندار مادی یک فرد تباه شود، یا مثلا فرد به دلیل یک اشتباه کوچک، تمام آن عزت و احترامی را که سال ها برای رسیدن به آن زحمت کشیده، از دست بدهد.

یا مثلا از موقعیت اجتماعی خود عزل شود و هزار و یک اتفاق دیگر. طبیعتا قرار گرفتن در چنین شرایطی برای هر فردی سخت خواهد بود. وقتی شما تمام فکرتان این باشد که تنها برای رسیدن به یک عامل بیرونی تلاش کنید، بعد از اینکه آن عامل صدمه دید و یا از بین رفت، شما هم دچار انحطاط خواهید شد. پس باید تلاش کنید تا انگیزه های بیرونی را به انگیزه های درونی تبدیل کنید.

انگیزه هایی که هرگز از بین نمی روند و تا همیشه با شما هستند و تقویت خواهند شد. حقیقتا باید بگوییم که انگیزه های درونی در زمینه های مختلف یادگیری، می توانند حال خوشی را به دنیا انتقال دهند و چیزی به جز قدرت، مقام و پول را به عنوان ارزش، برای مردم تعریف نمایند. در این صورت است که صلح و آرامش، جامه عمل می پوشد. 

راهکارهای ساده برای تقویت انگیزش یادگیری 

• برای موفقیت دانش آموز و فرزند خود یک پاداش در نظر بگیریم. این پاداش می تواند مادی و یا معنوی باشد. 

• تجربه های یادگیری را تا حد امکان، جذاب و هیجان انگیز کنید و البته این کار باید در اولین تجربه های انجام شود. چرا که اگر دانش آموز در اولین تجربه ی یادگیری خود، احساس بدی داشته باشد، تا ابد آن حس با او خواهد ماند. 

• مقایسه هرگز جواب نیست. 

• سعی کنید متوجه شوید که حساسیت ها و دغدغه های منفی فکری هر دانش آموز چیست و با شناخت این موارد، ذهن او را از این دغدغه ها خالی کنید. 

•  هر چند وقت یک بار به او یادآوری کنیم که نتیجه ی این تلاش او چه خواهد شد و موفقیت هایی که در نهایت به آن ها دسترسی پیدا می کند را برایش بیان کنیم.

•  به او حس به درد بخور بودن و با کفایتی دهیم و از استعداهای او در زمینه های مختلف، استفاده کنیم. تا خودش هم حس خوبی نسبت به خودش داشته باشد. 

•  به او بگوییم که مهم ترین چیز در دنیا این است که حال خوشی داشته باشد و از خودش راضی باشد و این رضایت در گرو تلاش فردی به حد کفایت بستگی دارد. 

•  تشویق کلامی را فراموش نکنید. 

•  محیط رقابتی سالم را ایجاد کنید.  

•  برای یادگیری درس ها، سعی کنید که محتواها و موارد درسی را دسته بندی کنید. 

•  سعی کنید با اتصال بین سرفصل های درسی با حقایق زندگی، درک درس را برای او ملموس تر کنید. 

•  محیط درسی و یادگیری تاثیر بسیار زیادی بر روی ذهن افراد و دانش آموزان دارد. پس در زیباسازی این محیط دقت کافی داشته باشید. 

رفع کمبود انگیزش یادگیری و معلمان

در نهایت ما تلاش کردیم که معنای حقیق و اصولی انگیزش یادگیری را برایتان توضیح دهیم تا شما با درک این موضوع متوجه شوید که در یادگیری، ارزش چیست و با تکیه بر این اصل، برای آموزش و کمک به بالا بردن انگیزش یادگیری دانش آموزان و افراد مختلف تلاش نمایید. امیدواریم که این راهکارهای ساده بتواند در برقراری یک حال خوب و سالم در محیط های مختلف آموزشی، تاثیر خوبی داشته باشد. 

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته