حافظه کاری یا حافظه فعال چیست و چگونه می توان آن را تقویت کرد؟

مجموعه: فرزندان و امتحانات

حافظه فعال چیست

حافظه فعال و راهکار موثر برای بهبود حافظه کاری

حافظه فعال چیست؟

حافظه فعال به معنای نگه داشتن اطلاعات در ذهن به صورت فعال به مدت کوتاهی (حدود ۲-۳ ثانیه) است تا بتوانید از آن‌ها برای استفاده بیشتر استفاده کنید. این نوع حافظه به عنوان یک ذخیره موقت عمل می‌کند و برای بسیاری از کارهای روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند پیروی از دستورالعمل‌ها، شنیدن و درک مطالب، پاسخ‌دهی در مکالمات و سازماندهی اطلاعات.

حافظه فعال معمولاً با حافظه کوتاه‌مدت یا حافظه کوتاه‌مدت حرفه‌ای اشتباه گرفته می‌شود. حافظه کوتاه‌مدت به اطلاعات مورد نیاز برای یک کار کلامی یا تصویری در مدت زمان کوتاهی اشاره دارد. در حالی که حافظه فعال شامل دست‌کاری و تبدیل اطلاعات به شکل کلامی و بصری است و برای مدتی کوتاه در ذهن نگه داشته می‌شود تا برای استفاده فوری در دسترس باشد.

راهکارهایی موثر برای تقویت حافظه کاری و فعال

حافظه کاری از دو زیرسیستم تشکیل شده است:

- حافظه کاری بصری 

- حافظه کاری شنیداری

حافظه کاری بصری 

حافظه کاری بصری به فعالیت‌هایی اشاره دارد که با تصاویر و ورودی‌های بصری ارتباط دارند، مانندحل مسائل ریاضی، کار با ماشین حساب، مراجعه به نقشه و خواندن متن.

حافظه کاری شنیداری

حافظه کاری شنیداری نیز به فعالیت‌هایی اشاره دارد که با ورودی‌های شنیداری ارتباط دارند، مانند گوش دادن به یک مکالمه، پاسخ دادن به سوالات در کلاس درس یا در یک ملاقات کاری، و یا حتی یادداشت برداری از یک تمرین صوتی.

حافظه کاری یا حافظه فعال چیست

حافظه کاری، ظرفیت محدودی دارد و معمولاً تنها برای چند ثانیه تا چند دقیقه فعالیت می‌کند. برای مثال، حافظه کاری بصری برای حفظ یک تصویر تنها به طور متوانایی نگه‌داشت آن برای چند ثانیه تا چند دقیقه قادر است. با این حال، با تمرین و آموزش، ظرفیت حافظه کاری قابل بهبود است.

در مغز، حافظه کاری به وسیله شبکه‌های عصبی مرتبط با محدوده پیشانی و قشر حرکتی مغز کنترل می‌شود. این شبکه‌های عصبی در توجه و پردازش اطلاعات ورودی نقش دارند و همچنین در اجرای فعالیت‌هایی که نیاز به برنامه‌ریزی و کنترل دقیق دارند، مانند حل مسائل و برنامه‌ریزی برای اجرای وظایف.

تحقیقات نشان داده‌اند که حافظه کاری می‌تواند با تمرین و آموزش بهبود یابد. به عنوان مثال، تمرین‌هایی که برای توجه و حافظه کاری طراحی شده‌اند، مانند بازی‌های مغزی، حل مسائل ریاضی و یا حتی تمرینات تمرکز و توجه، می‌توانند بهبود ظرفیت حافظه کاری را به دنبال داشته باشند.

همچنین، برخی مواد مغذی نیز می‌توانند به بهبود حافظه کاری کمک کنند. به عنوان مثال، مصرف موادی مانند امگا-3، ویتامین D و ویتامین B6 می‌تواند به بهبود حافظه کاری کمک کنند.

در کل، حافظه کاری به عنوان یکی از اجزای مهم حافظه انسانی و توانایی مرتبط با فعالیت‌های شناور و کوتاه‌مدت است که در بسیاری از فعالیت‌های روزمره نیاز است. حافظه کاری از دو زیرسیستم حافظه کاری بصری و حافظه کاری شنیداری تشکیل شده است. این نوع حافظه، ظرفیت محدودی دارد و معمولاً تنها برای چند ثانیه تا چند دقیقه فعالیت می‌کند. با این حال، با تمرین و آموزش، ظرفیت حافظه کاری قابل بهبود است.

شبکه‌های عصبی مرتبط با محدوده پیشانی و قشر حرکتی مغز نقش کنترلی در کنترل حافظه کاری دارند. تمرین‌هایی که برای توجه و حافظه کاری طراحی شده‌اند، مانند بازی‌های مغزی و تمرینات تمرکز و توجه، می‌توانند بهبود ظرفیت حافظه کاری را به دنبال داشته باشند. همچنین، برخی مواد مغذی مانند امگا-3، ویتامین D و ویتامین B6 نیز می‌توانند به بهبود حافظه کاری کمک کنند.

حافظه کاری یکی از اجزای مهم حافظه انسانی است که به فعالیت‌های شناور و کوتاه‌مدت مغزی مرتبط با حل مسائل، توجه و برنامه‌ریزی کمک می‌کند. این حافظه برای به یاد آوردن اطلاعاتی که در حال حاضر در حال استفاده هستند و نیاز به پردازش و توجه دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. حافظه کاری با حداکثر ظرفیت 7 تا 9 واحد اطلاعاتی کوتاه‌مدت کار می‌کند.

یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های حافظه کاری، ظرفیت محدود آن است. بطور کلی، حافظه کاری برای چند ثانیه تا چند دقیقه فعالیت می‌کند و در مقایسه با حافظه بلندمدت، ظرفیت کمتری دارد. با این حال، با تمرین و آموزش، ظرفیت حافظه کاری قابل بهبود است و می‌توان آن را تا حدودی افزایش داد.

چند راهکار موثر برای بهبود حافظه کاری

در مغز، حافظه کاری به وسیله شبکه‌های عصبی مرتبط با محدوده پیشانی و قشر حرکتی مغز کنترل می‌شود. این شبکه‌های عصبی در توجه و پردازش اطلاعات ورودی نقش دارند و همچنین در اجرای فعالیت‌هایی که نیاز به برنامه‌ریزی و کنترل دقیق دارند، مانناز حل مسائل و برنامه‌ریزی برای اجرای وظایف بهره می‌برند. برای مثال، در حل مسئله، حافظه کاری به عنوان یک پردازشگر موقت، اطلاعاتی را نگه می‌دارد که در طی فرآیند حل مسئله مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تحقیقات نشان داده‌اند که می‌توان با تمرین و آموزش حافظه کاری را بهبود بخشید. به عنوان مثال، با تمرین‌هایی که برای توجه و حافظه کاری طراحی شده‌اند، مانند بازی‌های مغزی، حل مسائل ریاضی و یا حتی تمرینات تمرکز و توجه، می‌توان ظرفیت کوتاه‌مدت حافظه کاری را بهبود داد. همچنین، مصرف برخی مواد مغذی مانند امگا-3، ویتامین D و ویتامین B6 می‌تواند نیز به بهبود حافظه کاری کمک کند. با این حال، برای بهبود حافظه کاری، تمرین و مصرف مواد مغذی تنها کافی نیست و باید با استراتژی‌های بهینه‌سازی توجه و برنامه‌ریزی همراه باشد.

به طور خاص، استفاده از استراتژی‌هایی مانند تقویت توجه و تمرکز، تمرین فعالیت‌های خلاقانه و استفاده از روش‌های یادگیری بازیابی فعال می‌تواند به بهبود حافظه کاریکمک کند. به عنوان مثال، استفاده از تکنیک‌های مانند تکرار اطلاعات، تقویت ورودی‌های حسی، استفاده از تصاویر ذهنی، ایجاد ارتباط بین اطلاعات جدید و اطلاعات قبلی، و استفاده از شنوایی و بصری‌سازی می‌تواند بهبود حافظه کاری را تسریع کند.

در کل، حافظه کاری از اهمیت بالایی برای کارکرد بهتر مغز و انجام وظایف روزمره استفاده می‌شود. با تمرین و استفاده از استراتژی‌های بهینه‌سازی، می‌توان ظرفیت حافظه کاری را بهبود بخشید و عملکرد مغز را بهبود بخشید.

ضعف حافظه فعال

ضعف حافظه فعال در چه اختلالات و افرادی مشاهده می شود ؟

- حافظه فعال یا حافظه کوتاه مدت، یکی از اصلی‌ترین عوامل در عملکرد شناختی فرد است. در بسیاری از بیماری‌های مرتبط با حافظه، مانند آلزایمر، نخستین نشانه‌ای که ظاهر می‌شود، ضعف حافظه فعال است.

- در افراد دچار اختلال بیش‌فعالی/کم‌توجهی (ADHD)، عموماً حافظه فعال ضعیف است و بهبود حافظه فعال از طریق درمان دارویی و یا غیردارویی یکی از اهداف درمان می‌باشد.

- در کودکان دارای اختلال یادگیری، به خصوص کودکانی که در زمینه ریاضی و خواندندچار اختلال هستند، نشانه‌های ضعف حافظه فعال مشاهده می‌شود. تمرین‌هایی مانند انجام محاسبات ذهنی می‌توانند بهبود حافظه فعال را ایجاد کنند.

- عموماً در بحث افزایش سن، مشکلات حافظه به خصوص حافظه فعال مطرح می‌شود.

- در افرادی که دچار ضربه، خونریزی و یا هرگونه آسیب در قسمت پیشانی مغز (Frontal Lobe) شده‌اند، بررسی حافظه فعال ازجمله موارد مهم در ارزیابی می‌باشد.

- در کودکانی که مشکل در پردازش حسی دارند، احتمال اختلال در حافظه فعالنیز به دلیل ضعف انباره‌های حسی وجود دارد. به طور کلی، تمرین‌هایی که بر افزایش توجه و تمرکز کودکان تأثیر مثبت دارند، می‌تواند بهبود حافظه فعال آن‌ها را نیز به همراه داشته باشد.

حافظه کاری یا حافظه فعال

چند راهکار موثر برای بهبود حافظه کاری چیست؟

تکرار و تمرین

تکرار و تمرین اطلاعات می تواند به انتقال آن از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت کمک کند، که می تواند ظرفیت حافظه کاری را در طول زمان بهبود بخشد.

خرد کردن

گروه بندی اطلاعات به قطعات کوچکتر و قابل مدیریت تر می تواند به کاهش بار شناختی بر روی حافظه کاری کمک کند و به خاطر سپردن آن را آسان تر کند.

تجسم

ایجاد تصاویر ذهنی یا تداعی بصری با اطلاعات می‌تواند به خاطره‌انگیزتر کردن و به خاطر آوردن آن آسان‌تر کمک کند.

تکنیک های یادگاری

استفاده از استراتژی های یادگاری، مانند کلمات اختصاری یا قافیه، می تواند به رمزگذاری اطلاعات به شیوه ای به یاد ماندنی تر کمک کند.

آموزش توجه

آموزش توجه و تمرکز می تواند حافظه کاری را با کاهش حواس پرتی و امکان رمزگذاری بهتر اطلاعات بهبود بخشد.

حافظه کاری یا حافظه فعال

تمرین دوتایی n-back

تمرین دوتایی n-back نوع خاصی از تمرینات شناختی است که نشان داده شده است ظرفیت حافظه کاری را بهبود می بخشد.

ورزش

نشان داده شده است که ورزش منظم عملکرد شناختی از جمله حافظه فعال را بهبود می بخشد.

مدیتیشن ذهن آگاهی

نشان داده شده است که مراقبه ذهن آگاهی با تقویت تمرکز بیشتر و کاهش حواس پرتی باعث بهبود توجه و حافظه کاری می شود.

توجه به این نکته مهم است که اگرچه این استراتژی‌ها می‌توانند مؤثر باشند، اما ممکن است برای همه کارساز نباشند و نتایج فردی ممکن است متفاوت باشد. همچنین مهم است که قبل از شروع هر برنامه آموزشی شناختی جدید یا تمرین روتین با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

گردآوری: بخش روانشناسی بیتوته