کدام حیوانات را می توان ذبح کرد؟

مجموعه: متفرقه دینی

کدام حیوانات را می توان ذبح کرد

آیا می دانید چه حیواناتی را که می توان ذبح کرد ؟

کدام حیوانات را می توان ذبح کرد ؟

آنچه که از شتر، گاو، گوسفند و یا بز که به خاطر نزدیکی و تقرب به خداوند متعال ذبح می شود را قربانی می گویند. لازم به ذکر است که انجام قربانی نوعی عبادت محسوب می شود.

حیوانات که می توانید قربانی کنید عبارتند از : (گاو ، گوسفند، بز، شتر) و لازم به ذکر است که گوسفند باید نر باشد، ولی در مورد شتر و گاو نر باشند بهتر است، نر یا ماده بودن بز هم فرقی ندارد.

چه حیواناتی را می توان در روز عید قربان قربانی کرد ؟

در روز عید قربان باید یک حیوان چهارپای حلال گوشت را قربانی کرد. به طور کلی چهار حیوان حلال گوشت چهارپا یعنی گوسفند، گاو، گاومیش و شتر را می توان در روز عید قربان قربانی کرد اما حیواناتی مانند خروس، مرغ، بوقلمون، شترمرغ، بلدرچین و اردک شامل آنها نمی شود. اما برای ذبح و مصرف می توان این پرندگان را ذبح کرد و مصرف کرد.

حیوانات وحشی حلال گوشت :

دسته دوم حیوانات که وحشی هستند مثل آهو، گوزن، غزال، بز، میش و بز کوهی، حلال گوشت هستند دلیل خاصی هم مبنی بر حلال بودنشان داریم درباره گورخر فقها اختلاف نظر دارند برخی آن را مثل الاغ مکروه و برخی هم حرام می دانند.از این حیوانات که در این دسته بندی ها قرار گیرند، بگذریم حکم حلیت یا حرمت بقیه حیوانات متفاوت است. درباره برخی از آن ها دلیل خاص مبنی بر حرام بودن داریم. به عنوان مثال دلیل خاص داریم که گرگ، روباه، پلنگ، ببر، شیر و … حرام گوشت هستند البته نجس العین نیستند.

پرنده های شکاری حرام گوشت اند :

پرنده ها به دو دسته کلی درنده (شکاری) و غیردرنده تقسیم بندی می شوند.

پرنده های شکاری پرنده هایی هستند که چنگال دارند و گوشتخوار و درنده اند مانند باز، عقاب، کرکس، مرغ ماهیخوار و … .

ما دلیل خاصی داریم که چنین پرنده هایی چه صحرایی باشند مثل باز شکاری، عقاب و چه دریایی باشند. مانند مرغ ماهیخوار، چون شکاری اند و چنگال دارند، جزو حیوانات حرام گوشت محسوب می شوند. پرنده های غیردرنده که چنگال ندارند و گوشتخوار نیستند، حلال گوشت اند.

سه معیار برای حلیت پرنده های غیردرنده :

سه معیار است که پرنده های غیردرنده باید دارای آن باشند تا گوشت شان حلال باشد. گاهی پرنده هایی هستند که غیردرنده اند اما نمی دانیم آیا حلال گوشت اند یا نه. در این جا باید به معیارها رجوع کرد.

معیار اول: یکی از معیارها به نوع پرواز پرنده وابسته است.

پپرنده ها به دو روش پرواز صفی و دفی فعالیت می کنند. پرواز صفی به معنای پروازی است که پرنده به صورت پیوسته و ثابت پرواز می کند و بال خود را نمی زند، اما مسافت های بزرگی را بدون نیاز به بال زدن طی می کند. این نوع پرنده ها، زمانی که در حال پرواز صفی هستند، بیشتر از زمانی که بال می زنند، بدون استفاده از بال حرکت می کنند. اصطلاحاً، پرنده هایی که مدت بال نزدن آنها بیشتر از زمان بال زدنشان است، گوشت حرام تلقی می شوند.

در مقابل، پرنده های دفیف در هنگام پرواز مداوماً بال هایشان را می زنند، به این معنی که مدت زمانی که بال می زنند بیشتر از زمان ثابت نگه داشتن بال هاست. این نوع پرنده ها، به طور مداوم بال می زنند و در طول پرواز بال زدن را ادامه می دهند. پرنده هایی که دف آنها بیشتر است و مدام بال می زنند، جزو پرنده های حلال گوشت تلقی می شوند.

معیار دوم : پرنده های دارای سنگدان، چینه دان و خارپشت پا حلال گوشت اند

اگر یک پرنده سه علامت زیر را داشته باشد، گوشت آن حلال است: چینه دان، سنگدان و خاری که در پشت پا قرار دارد. چینه دان، کیسه ای است که زمانی که پرنده غذا می خورد، در آن جمع می شود، مانند چینه دان مرغ. سنگدان، سنگی است که در قسمت پشت پا قرار دارد. به عنوان مثال، مرغ و خروس این خار را در پشت پا دارند. این خار بالاتر از انگشتان پا قرار می گیرد و به شکلی مشابه با شست دست انسان باقی می ماند. البته، لازم نیست که همه سه معیار را یک پرنده داشته باشد، اما اگر یک پرنده این سه علامت را نداشته باشد، گوشت آن حرام است.

معیار سوم: برخی از پرنده ها براساس روایات حرام گوشت اند

درباره حلیت برخی از پرنده ها، مانند پرستو، هدهد، شانه به سر یا مرغ سلیمان، کلاغ و انواع مختلفی از آن ها مثل زاغ، کلاغ سبز و غیره، بین فقها اختلاف نظر وجود دارد به دلیل روایات مختلف. برخی از فقها بیان کرده اند که به دلیل روایات موجود، خوردن گوشت این پرنده ها مکروه است، در حالی که برخی دیگر از فقها اعتقاد دارند که بر اساس احتیاط واجب، بهتر است از خوردن آن ها اجتناب شود.

اما انواع گنجشک، یا کریم (موسی کوتقی)، قمری و کبوتر به عنوان پرنده های حلال گوشت تلقی می شوند. البته، برخی افراد بلبل و قناری را نیز مکروه می دانند.

به طور کلی، این مسئله بستگی به تفسیر و آراء شخصی و مکتب فقهی هر فقیه و مرجع دینی دارد. بنابراین، در این مورد بهتر است افراد به راهنمایی و فتوای مراجع معتبر و مورد اعتماد خود مراجعه کنند.

شیوه صحیح ذبح اسلامی :

در اسلام، ذبح حیوانات آبزی مستثنی شده است و بیشتر در مورد پستانداران و پرندگان حلال گوشت مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، با جسم برنده رگ های گردنی حیوان بریده شده و خروج خون از سر و گردن صورت می گیرد. شرایط و آداب ذبح حلال به شرح زیر است:

• حیوان مورد نظر باید حلال گوشت باشد.

• کسى که سر حیوان را می بُرد مسلمان بوده و اظهار دشمنى با أهل بیت پیامبر (ص) نداشته باشد. باید معتقد به یکی از ادیان ابراهیمی (یهودیت، مسیحیت، اسلام) باشد. هرچند در میان علمای اسلامی در این مورد همچنان بحث است. مسلمان عاقل باشد مرد یا زن فرقی نمی کند والبته ذبح کردن توسط فرد کتابی با شرایط جایز است.

• سر حیوان را با چیزى ببُرد که از آهن باشد، ولى چنانچه آهن پیدا نشد و ناچار به ذبح شد (طوری که اگر حیوان ذبح نشود، تلف شود)، می توان سر آن را با چیز تیزى برید که چهار رگ آن را جدا کند؛ مانند شیشه و سنگ تیز.

• در موقع سر بریدن، جلوی بدن حیوان روی به قبله باشد. پس اگر عمداً حیوان را رو به قبله نکند حیوان حرام مى شود، ولى اگر فراموش کند یا مسئله را نداند یا قبله را اشتباه کند یا نداند قبله کدام طرف است و یا نتواند حیوان را رو به قبله کند، اشکال ندارد و حیوان حرام نمی شود.

• وقتى می خواهد سر حیوان را ببرد، کارد بر گلویش به نیت سر بریدن بگذارد و نام خدا را ببرد و همین قدر که بگوید «بسم اللّٰه» کافى است؛ و اگر بدون قصد سر بریدن نام خدا را ببرد، آن حیوان پاک نمی شود و گوشت آن هم حرام است، ولى اگر از روى فراموشى نام خدا را نبرد اشکال ندارد و حیوان حرام نمی شود.

• حیوان بعد از سر بریدن حرکتى کند. اگر چه مثلاً چشم یا دم خود را حرکت دهد، یا پاى خود را به زمین زند که معلوم شود زنده بوده است.

• بعد از سر بریدن به اندازه ی معمول خون از بدن حیوان بیرون آید.

بر اساس منابع فقهی کارهایی که در ذبح حیوانات مکروه هستند عبارتند از:

• بریدن نخاع قبل از جان دادن حیوان.

• ذبح حیوان در منظر حیوانات دیگر.

• ذبح حیوان پرورش یافته.

• ذبح حیوان در شب.

• ذبح قبل از زوال روز جمعه.

• فرو بردن چاقو در پشت حلقوم و کشیدن آن به سمت جلو، به گونه ای که حلقوم از پشت بریده شود.

حیواناتی را که می توان ذبح کرد

نظر اهل سنت در ذبح :

اهل سنت ذبیحه اهل توحید (مسلمان، یهودی و مسیحی) را حلال می دانند به شرطی که طبق دستور اسلام، قبل از مرگ سر بریده شده باشد. همچنین استفاده از شوک الکترونیکی و داروی بیهوشی به شرطی که قبل از سربریدن موجب مرگ حیوان نشود، اختلالی در حلال بودن گوشت به وجود نیاورد. همچنین در دیگر ادیان نیز دستورات مشابه ای را می توان یافت. به طور مثال در آیین یهود دستورهایی، چون کشروت وجود دارد که یهودیان به غذا های حلال خود می گویند.

آثار :

بنا بر نظر فقهای مسلمان، پس از ذبح حیوانات حلال گوشت، خوردن گوشت آنها حلال می شود و اجزای بدن آنها نیز پاک باقی می ماند؛ اما اگر حیوانات حرام گوشت، ذبح شوند، تنها اجزای بدن آنها پاک می شود و به فتوای برخی از فقها، می توان در غیر نماز، از چرم و پوست آنها استفاده کرد. همچنین اگر حیوان ذبح شرعی نشود، مردار و نجس است.

بر اساس برخی تحقیقات ذبح به شیوه شرعی بر کیفیت گوشت تأثیر مثبت دارد چرا که به دلیل کمبود خون در گوشت ذبح شده، این گوشت از کیفیت و ماندگاری بیشتری نبست به سایر روش های ذبح حیوان برخوردار است.

حیوان حلال گوشت وحشی مانند آهو و بزكوهی و كبک و امثال آن و همچنین حیوان حلال گوشت اهلی كه بعداً وحشی شده مثل گاو و شتر اهلی كه فرار كرده و وحشی شده، اگر به و سیله اسلحه (با دستوری كه بعداً گفته می شود) آن را شكار كنند حلال است، ولی حیوان حلال گوشت اهلی را اگر شكار كنند حلال نمی شود، همچنین حلال گوشت وحشی كه به وسیله تربیت كردن اهلی شده است.

چه حیواناتی را می توان ذبح کرد

احكام ذبح و شكار حیوانات :

حیوان حلال گوشت وحشی در صورتی با شكار كردن حلال می شود كه توانایی بر فرار داشته باشد، بنابراین بچه آهو یا بچه كبک كه نمی تواند فرار كند با شكار كردن حلال نمی شود.

حیوان حلال گوشتی كه مانند ماهی خون جهنده (روان) ندارد اگر به خودی خود در آب بمیرد پاك است، ولی گوشت آن حرام است.

سوالات متداول :

محل دقیق سر بریدن پرندگان (مرغ) در کجای گردن می باشد، آیا صرف بریدن رگ های اصلی در هر منطقه گردن مجاز می باشد ؟

پاسخ: باید چهار رگ موجود در گردن بریده شود و ذبح باید از زیر آن مهره ای که که در گردن است انجام بگیرد یعنی بعد از بریدن رگها در طرف سر واقع شود.

آیا زن می تواند سر مرغ یا حیوان دیگری را ببرد و اگر کسی دست چپ باشد می تواند عمل ذبح را با دست چپ انجام دهد ؟

پاسخ : ذبح حیوان چهار پا یا پرنده توسط زن منع شرعی ندارد و می توانند ذبح نمایند پیامبر(صلی الله علیه و سلم) سر بریدن یا ذبح حیوان را به زنان اجازه داده اند، فقط ذبح کردن را بلد باشند، و بهترست عمل ذبح با دست راست انجام شود و اگر برای شخصی انجام ذبح با دست راست ممکن نبود با دست چپ ذبح کند ایرادی ندارد.

حیوان قربانی در مناسک حج باید چه شرایطی داشته باشد؟

حیوانى كه براى قربانى انتخاب مى شود باید شرایط زیر را داشته باشد: 

1. شتر قربانى حداقل پنج سال تمام و گاو دو سال تمام و گوسفند یك سال تمام داشته باشد؛ بنا بر احتیاط واجب.

2. چشم آن سالم باشد.

3. گوش آن بریده نباشد.

4. دست وپاى آن لنگ نباشد؛ (البته لنگى مختصر عیب ندارد).

5. شاخ درونى آن شكسته نباشد؛ اما اگر شاخ بیرونى شكسته باشد ضررى ندارد.

6. احتیاط واجب آن است كه خیلى پیر نباشد.

7. قربانى باید سالم باشد، بنابراین حیوان مریض (حتى مثل كچلى بنا بر احتیاط) كافى نیست.

8. حیوان لاغر نباشد و همین اندازه كه مردم بگویند لاغر نیست كافى است، بلكه اگر در ظاهر لاغر است، ولى بر كلیه هاى آن مقدارى چربى وجود داشته باشد كافى است.

9. حیوانِ خصى و اخته شده (حیوانى كه تخم آن را كشیده باشند) براى قربانى جایز نیست؛ ولى اگر آن را كوبیده، یا رگ آن را از كار انداخته باشند، اشكالى ندارد.

10. احتیاط آن است كه در اصل خلقت نیز بى بیضه نباشد.

چه حیواناتی حرام گوشت هستند؟

برخی از حیوانات که گوشت خوار می باشند حرام گوشت می باشند.

آیا خوک حلال است؟

با این که گیاه خوار است ولی حرام گوشت می باشد.

چرا گوشت الاغ و اسب و قاطر مکروه است ؟

به دلیل اینکه گوشت خر شیرین است باعث تجمع انواع باکتری ها می شود که اگر این باکتری ها در غذای انسان قرار بگیرند ممکن است برای انسان ها مضراتی به همراه داشته باشند.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته