واردات خودرو با وجود ممنوعيت قانوني

مجموعه: بازار خودرو

تاریخ ایجاد در دوشنبه, 23 مهر 1397 08:08

در آخرین روزهای بهار امسال بود که بحث‌های به‌وجودآمده پیرامون تخلف در واردات خودرو و وضعیت نابسامان ارزی وزیر صنعت، معدن و تجارت را بر آن واداشت که طی ابلاغیه‌ای گروه چهارم کالاهای ممنوعه وارداتی را اعلام کند. در این ابلاغیه نام کالایی که بیش از همه خودنمایی می‌کرد،‌ «خودرو» بود. با اینکه از ابتدای تابستان امسال خودرو در فهرست سیاه واردات قرار گرفت، اما آخرین آمار گمرک واردات 1259 خودرو را طی 30 روز شهریور تایید می‌کند. این اتفاقی شبهه‌آفرین است که ابلاغیه وزیر صنعت را زیرسوال می‌برد.

با این حال ممکن است این تعداد خودرو پیش از این ثبت‌سفارش شده باشند که لازم است گمرک در این باره توضیحاتی را ارائه دهد تا سردرگمی‌ها در این زمینه برطرف شود. آغاز نوسان نرخ ارز از نیمه دوم سال گذشته باعث شد ثبت‌سفارش خودرو نیز همزمان با بالارفتن نرخ ارز دچار حواشی متعددی شد که از جمله آن می‌توان به ثبت 1934 سفارش غیرقانونی خودرو اشاره کرد که هنوز پرونده آن در جریان است.

به دنبال این اتفاقات ممنوعیت کامل واردات خودرو رنگ واقعیت به خود گرفت و وزارت صنعت با غیرضروری و تجملی‌دانستن خودرو دستور ممنوعیت واردات آن را صادر کرد. اما اکنون آمار گمرک ایران حاکی از این است که در شهریور امسال بیش از ۱۲۰۰ خودرو به ایران وارد شده است. بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران از تجارت خارجی شش‌ماهه نخست سال جاری، در این مدت ۱۳ هزار و ۷۷۱ دستگاه خودرو سواری به ارزش ۳۹۷ میلیون و ۵۷۰ هزار دلار به ایران وارد شده است. واردات خودرو به ایران از ۲۰ کشور دنیا انجام شده که در این میان جمهوری کره با صادرات ۵۲۳۷ دستگاه خودرو، بیشترین سهم را در میان واردات خودرو سواری ایران به خود اختصاص داده است و پس از آن امارات متحده عربی با ۳۸۳۸ دستگاه و آلمان با ۱۵۰۹ دستگاه خودرو سواری، بزرگ‌ترین صادرکنندگان خودرو به ایران در این مدت به شمار می‌روند. واردات خودرو سواری به ایران در حالی به بیش از ۱۳ هزار و ۷۰۰ دستگاه رسیده است که بر اساس تصمیم وزارت صنعت، معدن و تجارت از ابتدای تیر امسال واردات این کالا به کشور ممنوع شده است.

از سوی دیگر، مشاهده آمار گمرک نشان می‌دهد که در پنج‌ماهه نخست سال جاری ۱۲ هزار و ۵۱۲ دستگاه خودرو سواری به ایران وارد شده بود و به این ترتیب می‌توان گفت که باقی خودروها یعنی تعداد ۱۲۵۹ دستگاه خودرو در ماه ششم یعنی در شهریور‌ماه به ایران وارد شده است. واردات این خودروها ممکن است مربوط به ثبت سفارش‌های قبلی باشد، با این حال، لازم است که گمرک ایران توضیحاتی را درباره ادامه واردات خودرو سواری در عین ممنوعیت ارائه کند. زیرا از زمان انتشار این آمار شبهه‌هایی به وجود آمده که ممکن است اقتدار و اراده دولت و به‌ویژه وزارت صمت را در اجرای بخشنامه‌ها و مصوبات خود زیرسوال ببرد.

دلیل ممنوعیت واردات خودرو چیست؟

همواره دسته‌بندی کالاها به اهم و غیرضروری برای واردات مورد تاکید دولت‌ها قرار داشته است. برخی کالاا و محصولات نظیر دارو، مواد غذایی و... بیشتر مواقع در دسته کالاهای ضرروی قرار دارند و دولت تلاش می‌کند با پرداخت یارانه ارزی به این دست از کالاها واردات آنها را تسهیل کند.

از نیمه دوم سال گذشته هم که التهابات ارزی گریبان‌گیر بازار ایران شد، دولت راه‌های مختلفی را برای بازگرداندن آرامش به این بازار امتحان کرد. یکی از چالش‌برانگیزترین تصمیمات دولت در این مدت پرداخت ارز 4200 تومانی برای واردات کلیه کالاها بود. این تصمیم که از 21 فروردین امسال به اجرا گذاشته شد، انتقادات فراوانی را به همراه داشت، اما دولت بدون توجه به این انتقادات حدود سه ماه آن را ادامه داد. درنهایت هم عده‌ای با دستیابی به رانت توانستند سود زیادی را از این تصمیم اشتباه به جیب بزنند. اما اکنون شرایط به‌گونه‌ای است که به کالاهای ضروری فقط دلار 4200 تومانی اختصاص می‌یابد و تامین ارز برای واردات سایر کالاها در سامانه نیما انجام می‌پذیرد. از سوی دیگر، برخی کالاها هستند که در دسته غیرضروی قرار گرفته‌اند و به دلیل تجملی بودن آن وارداتشان به طور کلی ممنوع است. خودرو نیز از تیر ماه امسال در دسته این کالاها قرار گرفت.

با این حال به نظر می‌رسد واردات آن همچنان از طریق گمرک صورت می‌گیرد. همچنین واردکنندگان این کالا انتقاداتی را نسبت به این ابلاغیه وزارت صمت وارد کرده‌اند. در همین زمینه چندی پیش رئیس انجمن واردکنندگان خودرو گفت: این تصمیم مانند تصمیمات گذشته دولت برای واردات خودرو پشت درهای بسته صورت گرفته است و در جلسه فدراسیون واردات اتاق بازرگانی، کسی از فعالان و واردکنندگان خودرو در جریان این تصمیم دولت نبود. فرهاد محتشم‌زاده با بیان اینکه مشخص نیست ممنوعیت واردات خودرو و سایر کالاها بر اساس چه منطقی انجام شده است، افزود: قرار بود در شرایط فعلی ما خودمان را برای مقابله با تحریم‌ها آماده کنیم و برای توسعه بیش از پیش بخش‌های تولیدی کشور فعالیت انجام دهیم؛ اما این تصمیم قابل‌تامل ابهامات زیادی برای فعالان اقتصادی کشور به وجود آورده است.

اما دیری نپایید که این صحبت‌های محتشم‌زاده رنگ واقعیت به خود گرفتند و ابهامات به شکل جدی‌تری خودنمایی کردند. از سوی دیگر، باید توضیحاتی در زمینه دلیل ممنوعیت واردات این کالا ارائه شود. با اینکه مسئولان وزارت صمت بارها وعده ارائه توضیحات داده‌اند، اما همچنین مشخص نیست که منطق این تصمیم‌گیری چیست؟ چراکه این امر در نهایت باعث افزایش قیمت خودروهای وارداتی و داخلی می‌شود.

آرمان/ فریبا نهاوندی