گنبد بلند کلیسای سنت ساوا: حیرت در آسمان بلگراد
- مجموعه: مکانهای زيارتي ايران و جهان
رازهای نهفته در موزاییکهای طلایی کلیسای سنت ساوا
کلیسای سنت ساوا
کلیسای سنت ساوا، واقع در بلگراد، به عنوان یکی از بزرگترین کلیساهای ارتدوکس جهان، نمادی از تاریخ و هویت فرهنگی صربستان به شمار میرود. این کلیسا به سنت ساوا، بنیانگذار کلیسای ارتدوکس صربستان و یکی از شخصیتهای مهم مذهبی و سیاسی این کشور در قرون وسطی، اختصاص یافته است. سنت ساوا (1175-1236) علاوه بر نقش مذهبی، نقشی برجسته در تعیین ساختار دولت صربستان داشت و تأثیرات وی تا به امروز در تاریخ و فرهنگ این کشور دیده میشود. کلیسای سنت ساوا از مهمترین نمادهای مقاومت صربستان در برابر تهاجمات عثمانی و تغییرات سیاسی قرون گذشته است.
تاریخچه ساخت کلیسای سنت ساوا
تاریخچه ساخت کلیسای سنت ساوا، داستانی از امید، مقاومت و تعویقهای مداوم است. تصمیم برای ساخت این کلیسا در اواخر قرن نوزدهم گرفته شد، زمانی که صربستان تحت سلطه امپراتوری عثمانی قرار داشت و تلاش میکرد تا استقلال خود را بازیابد. انتخاب محل کلیسا نیز نمادین بود؛ جایی که بقایای سنت ساوا توسط عثمانیها در سال 1595 سوزانده شد. این نقطه برای صربها نمادی از ظلم و تسلط بیگانه بود و ساخت کلیسا در همان مکان به عنوان یک عمل مقاومت فرهنگی تلقی میشد.
ساخت کلیسا در سال 1935 آغاز شد، اما با وقوع جنگ جهانی دوم و پس از آن دوران کمونیستی، ساختوساز به مدت دهها سال متوقف شد. حکومت کمونیستی یوگسلاوی که مذهب را سرکوب میکرد، مانع اصلی در تکمیل کلیسا بود. این دوران سخت به معنای دور شدن مردم از ارزشهای مذهبی بود، اما با فروپاشی کمونیسم و احیای دوباره دین در جامعه، ساخت کلیسا در دهه 1990 دوباره آغاز شد. در نهایت، با همت دولت و حمایت مردم، کلیسا به عنوان یک بنای مذهبی و تاریخی تکمیل شد.
معماری کلیسای سنت ساوا
کلیسای سنت ساوا با معماری نئو-بیزانسی خود، یکی از برجستهترین نمونههای هنر معماری در صربستان است. این سبک که بر پایه سنتهای قدیمی کلیساهای بیزانسی بنا شده، ویژگیهایی نظیر گنبدهای بزرگ، قوسهای نیمدایره، و استفاده از عناصر تزیینی پیچیده را داراست. کلیسا دارای پلان صلیب یونانی است که به چهار ایوان منتهی میشود و نمادی از اصول معنوی و فلسفی ارتدوکس شرقی است.
کلیسا به شدت تحت تأثیر کلیسای ایاصوفیه در استانبول است. ایاصوفیه که در دوران بیزانس به عنوان کلیسای اصلی مسیحیان ارتدوکس شناخته میشد، الهامبخش طراحی گنبدهای عظیم و نقشه کلی کلیسای سنت ساوا بود. در طراحی داخلی، استفاده از موزاییکهای پیچیده و مجسمههای سنگی، همراه با تزئینات نقاشیشده بر دیوارها و سقف، فضای خاصی از هنر مقدس را به نمایش میگذارد.
گنبد کلیسا
گنبد کلیسای سنت ساوا یکی از بزرگترین گنبدهای مذهبی در جهان است و یکی از شگفتیهای معماری ارتدوکس به شمار میآید. این گنبد با ارتفاع 65 متر از کف کلیسا و قطر 30.5 متر، یکی از شاهکارهای مهندسی معماری نئو-بیزانسی است. ساختار گنبد بر پایه تکنیکهای پیشرفته مهندسی بنا شده است که باعث شده تا بتواند بار عظیمی را تحمل کند.
گنبد با یک صلیب طلایی بزرگ که ارتفاع آن به 12 متر میرسد، تکمیل شده است. این صلیب به نمادی از ایمان و روحیه مذهبی صربها تبدیل شده است و از بسیاری از نقاط بلگراد قابل مشاهده است. نمای داخلی گنبد با موزاییکهای طلا و نقاشیهای مذهبی تزیین شده است که تصاویری از داستانهای کتاب مقدس و قدیسان کلیسای ارتدوکس را به نمایش میگذارد.
تزئینات داخلی و مواد استفاده شده
فضای داخلی کلیسای سنت ساوا به طور کامل با استفاده از موزاییکهای هنری و سنگهای گرانبها تزیین شده است. برای تزئین این فضا، بیش از 1500 متر مربع موزاییک به کار رفته است که از موادی چون طلا و نقره خالص ساخته شدهاند. موزاییکهای طلا و نقره به دلیل مقاومت بالای خود در برابر تغییرات محیطی و دمای بالا، نه تنها جنبه تزئینی دارند بلکه با مرور زمان کیفیت خود را حفظ میکنند.
شرکت Smaltfactory که موزاییکها را تولید کرده، یکی از شرکتهای برجسته در زمینه تولید موزاییکهای مذهبی است. استفاده از طلا و نقره خالص در موزاییکها باعث شده که نور به شکلی بینظیر از آنها بازتاب کند و فضای معنوی کلیسا را تقویت کند. این موزاییکها با دقت فراوان و توسط هنرمندان برجسته نصب شدهاند و هرکدام از آنها نشانگر یک بخش از داستانهای مقدس است.
زنگها و کاریلون
کلیسای سنت ساوا دارای 49 زنگ است که در برجهای کلیسا نصب شدهاند. این زنگها توسط کارخانه معروف Grassmayr در اتریش ساخته شدهاند و هرکدام از آنها نمادی از یک بخش از تاریخ و فرهنگ صربستان هستند. یکی از زنگهای بزرگ به نام زوران جیندجیچ نامگذاری شده است که نقش مهمی در از سرگیری ساخت کلیسا در دوران پس از جنگهای یوگسلاوی ایفا کرد.
کاریلون کلیسا که شامل 45 زنگ است، تنها کاریلون در منطقه بالکان است. این ساز موزیکال که به طور خودکار به صدا درمیآید، بهطور منظم سرود سنت ساوا را پخش میکند و فضای معنوی کلیسا را بیشتر جلوه میبخشد. زنگها به کمک کمکهای مالی خصوصی ساخته شدهاند و هر یک از زنگها به یکی از اهداکنندگان اختصاص داده شده است.
فلات و فضای پیرامون کلیسا
فلات Vračar، که کلیسای سنت ساوا در آن قرار دارد، یکی از فضاهای تاریخی بلگراد است. این فلات از زمان انتخاب به عنوان محل احداث کلیسا تاکنون تغییرات زیادی را تجربه کرده است. در طول دههها، طرحهای مختلفی برای بهبود و توسعه فضای پیرامون کلیسا ارائه شده است. از جمله طرحهایی که اجرا نشد، طرح میهایلو میتروویچ و ماریو جوبست بود که در آن سعی داشتند تا با پایین آوردن سطح خیابان، فضای پیادهروی وسیعتری در اطراف کلیسا ایجاد کنند و فضاهای سبز بیشتری به محوطه اضافه کنند.
امروزه، این فلات دارای فضای سبز، پارکها و خیابانهای وسیعی است که به بازدیدکنندگان این امکان را میدهد تا به راحتی در اطراف کلیسا قدم بزنند و از زیباییهای معماری آن لذت ببرند. فلات همچنین دارای بناهای یادبودی از اعضای سلسله نمانجیچ است که از چهرههای مهم تاریخی صربستان بهشمار میآیند. در کنار آن، بخشی از فلات به منطقهای برای کودکان تبدیل شده است.
اهمیت فرهنگی و معنوی
کلیسای سنت ساوا به عنوان یکی از مهمترین نمادهای مذهبی و ملی صربستان، اهمیت ویژهای برای مردم این کشور دارد. این کلیسا نه تنها به عنوان مکانی برای عبادت و نیایش، بلکه به عنوان یک نماد از مقاومت صربها در برابر تهاجمات خارجی و حفظ هویت مذهبی و فرهنگی آنها شناخته میشود. در دوران عثمانی، صربها با حفظ کلیساهای خود، تلاش کردند تا هویت مذهبی و ملی خود را حفظ کنند و ساخت کلیسای سنت ساوا پس از چند قرن به این معناست که صربستان هرگز ایمان و هویت خود را از دست نداده است.
علاوه بر این، کلیسا به عنوان مکانی برای برگزاری مراسمهای مذهبی بزرگ و رویدادهای ملی مورد استفاده قرار میگیرد. هر ساله هزاران نفر از مردم صربستان و گردشگران خارجی از این بنای باشکوه بازدید میکنند و آن را به عنوان نمادی از تاریخ، فرهنگ و ایمان صربستان تحسین میکنند.
سوالات متداول درباره کلیسای سنت ساوا
1. کلیسای سنت ساوا در چه سالی ساخته شد؟
ساخت کلیسای سنت ساوا در سال 1935 آغاز شد، اما به دلیل جنگ جهانی دوم و دوران کمونیستی، تکمیل آن به تعویق افتاد. ساخت و ساز مجدد در دهه 1990 از سر گرفته شد و در نهایت در اوایل قرن بیست و یکم تکمیل شد.
2. گنبد کلیسای سنت ساوا چه ویژگیهای برجستهای دارد؟
گنبد کلیسای سنت ساوا با ارتفاع 65 متر و قطر 30.5 متر یکی از بزرگترین گنبدهای مذهبی جهان است. این گنبد با یک صلیب طلایی به ارتفاع 12 متر تزیین شده و از بسیاری از نقاط بلگراد قابل مشاهده است.
3. کاریلون کلیسای سنت ساوا چند زنگ دارد؟
کاریلون کلیسای سنت ساوا شامل 45 زنگ است و تنها کاریلون در منطقه بالکان محسوب میشود. این کاریلون به طور منظم سرود سنت ساوا را پخش میکند.
4. مواد استفاده شده در تزئینات داخلی کلیسای سنت ساوا چیست؟
فضای داخلی کلیسای سنت ساوا با موزاییکهای ساخته شده از طلا و نقره خالص تزیین شده است. این موزاییکها به طور خاص توسط شرکت Smaltfactory تولید شدهاند و بیش از 1500 متر مربع از فضای کلیسا را پوشش میدهند.
5. اهمیت فرهنگی کلیسای سنت ساوا برای مردم صربستان چیست؟
کلیسای سنت ساوا به عنوان نماد هویت فرهنگی و مذهبی صربستان شناخته میشود. این کلیسا علاوه بر نقش مذهبی، نمادی از مقاومت صربها در برابر تهاجمات خارجی و حفظ هویت ملی آنها است.
نتیجهگیری
کلیسای سنت ساوا با تاریخچهای طولانی و معماری باشکوه، یکی از نمادهای بزرگ فرهنگی و مذهبی در اروپا است. این کلیسا نه تنها یک مکان مذهبی برای مسیحیان ارتدوکس است، بلکه به عنوان یک اثر هنری و یک سمبل ملی برای مردم صربستان مطرح است. از طریق بازدید از این کلیسا، بازدیدکنندگان میتوانند نگاهی به تاریخ غنی و پیچیده صربستان و ایمان راسخ مردم این کشور داشته باشند.
گرد آوری:بخش گردشگری بیتوته