اعتبار در بورس چیست و دریافت اعتبار چه مزایا، شرایط و محدودیت های دارد؟

مجموعه: سرمایه های دیجیتالی

اعتبار در بورس چیست

اعتبارات در بورس چیست و چگونه اعتبار دریافت کنیم؟

اعتبار در بورس چیست؟

در مواقعی که روند میان‌مدت بازار بورس صعودی باشد اکثر معامله‌گران مایل هستند تا سرمایه بیشتری را برای معامله در بازار بورس وارد  کنند. تا سود بیشتری ببرند. یکی از روش‌های تأمین این سرمایه اضافی، گرفتن اعتبار از کارگزاری‌ها می‌باشد.

در حقیقت این اعتبار وامی است که از طریق کارگزاری‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران در بورس قرار داده می‌شود تا قدرت خرید آنها افزایش پیدا کند.  میزان اعتبار از جانب کارگزاری‌ها، مشخص می‌گردد و مبلغ پرداختی به‌حساب بورسی مشتری واریز می‌شود. در ادامه مقاله می‌خواهیم شما را با جزئیات اعتبار در بورس آشنا کنیم.

مزایای دریافت اعتبار در بورس

در صورتی که سرمایه گذار از کارگزار وام دریافت نماید ، در نتیجه قدرت خرید بیشتری پیدا می کند و در صورتی که بتواند تحلیل درستی از بازار بکند و خرید آگاهانه ای انجام دهد می تواند سود بیشتری به دست بیاورد.در حقیقت این یک فرصت فوق العاده عالی برای معامله گران حرفه ای بازار بورس است. به طور کلی مزایای دریافت اعتباردر بورس عبارتند از :

• درصورتی‌ که سرمایه‌گذار هوشمندانه عمل نماید می‌تواند میزان اعتبار دریافتی را چند برابر نماید.

• سرمایه‌گذار می‌تواند با اعتبار دریافتی، سبد خرید خود را متنوع نماید.

• سرمایه‌گذار می‌تواند از شرکت‌هایی که پتانسیل خوبی برای سوددهی دارند خرید نماید و تعداد سهام سبد خود را افزایش دهد.

مزایای استفاده از اعتبار بورسی

محدودیت‌های خرید اعتباری در بورس

معاملات اعتباری برای افرادی مناسب و سودآور است که دانش لازم برای تحلیل درست بازار بورس را داشته باشند و با ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه آشنا باشند.

• اگر بدون آگاهی از بازار سرمایه، بدون مطالعه و یا در زمان نامناسب اقدام به خرید اعتباری نمایید مطمئناً متحمل زیان خواهید شد.

• درصورتی‌که هزینه خرید اعتباری شما از بازدهی سرمایه‌گذاری انجام شده بیشتر باشد، ضرر خواهید کرد.

• مشتری تا زمانی که بدهی خود را به کارگزاری پرداخت نکند حق ندارد از حساب خود درخواست وجه نماید.

• مشتری سهام جدیدی که از طریق اعمال حق‌تقدم دریافت می‌کند. تضمین‌کننده بدهی مشتری به‌حساب می‌آید در نتیجه حق‌تقدم خرید سهام نیز توسط کارگزاری فریز می‌شود؛ لذا مشتری نمی‌تواند نسبت به تغییر کارگزاری این سهام‌ها اقدام نماید.

• اگر مشتری قصد فروش سهام فریز شده خود را داشته باشد. کارگزاری اقدام به فروش سهام می‌نماید و مبلغ بدهی خود را، از مبلغ فروش سهم کسر می‌کند و مابقی آن توسط مشتری قابل‌برداشت می‌شود. 

ریسک اعتباری 

ریسک اعتباری را می‌توان همان ریسک عدم تسویه به دلیل عدم توانایی وام‌گیرنده در زمان مقرر دانست. کارگزاران مایل هستند این ریسک را کاهش دهند. از این رو شرایط خاصی را برای سرمایه‌گذارانی که قصد گرفتن وام اعتباری دارند در نظر می‌گیرند و با گرفتن ضمانت‌های لازم وام را به فرد متقاضی پرداخت می‌کنند. انواع ریسک عبارت‌اند از:

• ریسک نقدینگی: درصورتی‌که متقاضی نتواند وام خود را تسویه نماید، کارگزار سهام در اختیار او را به قیمت تابلوی معاملاتی بازار به فروش می‌رساند. حتی اگر سهام در بدترین وضعیت ممکن باشد.

• ریسک افزایش زیان: همان‌طور که خرید اعتباری می‌تواند بازدهی و سود چندبرابری داشته باشد. ممکن است زیان چندبرابری هم داشته باشد.

• ریسک عدم پوشش هزینه: در صورتی‌ که در معاملات بازار بورس نتوانید به بازدهی مورد انتظارتان برسید در زمان تسویه، ممکن است مبلغی را از جیب خودپرداخت نمایید.

ریسک اعتباری

شرایط اخذ اعتبار در بورس

برخی از قوانین و شرایط دریافت اعتبار در همه کارگزاری‌ها مشترک و طبق دستورالعمل اعتبارات سازمان بورس اعمال می‌شوند، اما برخی از شرایط در خصوص پذیرش درخواست اعتبار متقاضی  توسط کارگزاری‌ها تعیین می‌گردد و عواملی مانند میزان اعتبارسنجی و در نظر گرفتن ریسک، برای قبول درخواست وام از طرف کارگزاری مدنظر قرار می‌گیرد.

این شرایط شامل موارد زیر است:

• برخورداری از دانش و آگاهی کافی جهت سرمایه‌گذاری در بازار

• داشتن توانایی مالی برای ارائه تضمین‌های اعلام شده از طرف کارگزاری

• داشتن توانایی مالی برای بازگرداندن اعتبار

• مطالعه دستورالعمل سازمان در خصوص خرید اعتباری

• امضا و عقد قرارداد

محدودیت‌های دریافت اعتبار معاملاتی

کارگزاری برای ضمانت پرتفوی متقاضی را در نظر می‌گیرد و پرتفوی نزد کارگزاری مربوطه قفل می‌شود. در نتیجه شخص نمی‌تواند کارگزار ناظر پرتفوی را تا زمان تسویه اعتبار خود تغییر دهد. شخص متقاضی در این مدت باید پرتفوی خود را از نظر ارزش و تنوع سهام  روبه‌رشد تنظیم نماید.

فرد وام‌گیرنده در هنگام دریافت وجه از حساب خود در کارگزاری نیز دارای محدودتی خواهد بود. در اکثر موارد، شخص وام‌گیرنده باید علاوه بر مبلغ درخواستی، مبلغ اعتبار را تا زمان واریز وجه در قدرت خرید خود حفظ نماید.

اخذ اعتبارات بورسی دارای محدودیتی می باشد

تسویه و تمدیدی اعتبار

در موعد تسویه‌حساب، شخص وام‌گیرنده باید کل مبلغ را در حساب کارگزاری خود به‌صورت نقدی داشته باشد تا کارگزار اقدام به برداشت مبلغ وام خود نماید. همچنین امکان درخواست تسویه زودتر از موعد و تمدید اعتبار نیز برای وام‌گیرنده وجود دارد. جزئیات این فرایند را باید از کارگزاری سؤال نمایید.

ویژگی‌های حساب مشتری برای دریافت اعتبار بورسی 

برای اینکه متقاضی بتواند از کارگزاری، اعتبار بورسی دریافت نماید باید حساب پرتفوی متقاضی که تضمین‌کننده اعتبار او نزد کارگزاری است شرایط ویژه‌ای داشته باشد. در ادامه مطلب این شرایط را بررسی می‌کنیم:

• موجودی اولیه: مبلغی است که مشتری باید 50 درصد از آن را به جهت خرید اعتبار بورسی، در حساب پرتفوی خود داشته باشد.

• حداقل موجودی: سهام مشتری نباید از میزان اعتبار بورسی که دریافت کرده است ارزش کمتری داشته باشد.

• سهم مشتری = ارزش اوراق بهادار در بازار – سود کارگزاری 

• کارگزاری بر اساس قوانین داخلی خود، حداقل موجودی را بین 30 تا 40 درصد در نظر می‌گیرند.

• سود کارگزاری در ازای اعطای اعتبار، مبلغ مشخصی است که به‌صورت ماهیانه از گیرنده وام اخذ می‌گردد.

موارد تعیین‌کننده میزان اعتبار بورسی 

• پرتفوی فرد متقاضی وام باید متشکل از سهام بنیادی و ارزشمند باشد.

• سوابق معاملات (خریدوفروش‌های سهام) فرد متقاضی و گردش حساب مالی شخص مورد بررسی قرار می‌گیرد.

• ارزش حساب تضمین شده برابر 30 درصد ارزش پرتفوی می‌باشد. یعنی هر فرد به میزان 30 درصد ارزش سهام موجود در پرتفوی خود می‌تواند اعتبار دریافت نماید.

• درصد حساب تضمین شده مربوط به بازارهای اول و دوم بورس است. میزان این ارزش در بازارهای دیگر متفاوت می‌باشد.

موارد تعیین کننده در میزان اعتبار بورس

مهلت تسویه اعتبار

کارگزاران بر اساس نحوه معاملات مشتری و عملکرد وی می‌تواند مهلت تسویه اعتبار را سه‌ماهه، شش‌ماهه و یا یک‌ساله در نظر بگیرد. در این مورد کارگزاری تصمیم‌گیرنده است.

توصیه‌هایی جهت استفاده از اعتبار معاملاتی 

• درصورتی‌که قصد دارید از اعتبار بورسی استفاده کنید بهتر است بازار را بررسی نمایید از رویدادهای اقتصادی آتی اطلاعات کسب نمایید.

• توجه کافی در ارتباط با سهامی که قصد سرمایه‌گذاری در آنها را دارید داشته باشید و رویدادهایی که بر روی صنعت مرتبط به این سهام تأثیر می‌گذارند را زیر نظر بگیرید.

• پیش از دریافت اعتبار، بدترین سناریویی که ممکن است با خرید سهام اتفاق بیفتد را در نظر بگیرید و بررسی کنید که در صورت وقوع آن، آمادگی برخورد با این اتفاقات را از نظر مالی و روانی دارید یا نه! 

• اگر جزو افراد تازه ‌وارد به بورس هستید. جوانب احتیاط را رعایت کنید و از خرید اعتبار بورسی پرهیز نمایید.

• در مواقعی که مشکلات سیاسی و اقتصادی در جامعه حاکم است؛ مانند نوسان قیمت نفت در بازارهای جهانی وجود دارد، از خرید اعتباری خودداری نمایید.

سخن آخر  

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با مفهوم اعتبار معاملاتی در بورس ایران آشنا کنیم. در یافت اعتبار بورسی دارای شرایط و محدودیت‌هایی است که در این مقاله به آن اشاره کردیم. ولی در هر صورت قبل از اقدام به دریافت اعتبار حتماً شرایط بازار را در نظر بگیرید تا دچار ضرر نگردید.

گردآوری: بخش سرمایه های دیجیتال بیتوته