۱۰ فیلم اقتباسی که بهتر از کتاب‌های منبع‌شان هستند

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : یکشنبه, 20 مهر 1399 15:23

اصلی‌ترین چالش پیرامون فیلمنامه‌نویسان در نگارش یک فیلمنامه‌ی اقتباسی پایدار ماندن به اصول و جهان منبع اقتباس ضمن همگام‌سازی آن با قواعد مدیوم سینما است. اگر یک کتاب طرفداران زیادی داشته باشد، دشواری‌های اقتباس چند برابر خواهد شد؛ زیرا سازندگان فیلم می‌بایست بخش عمده‌ای از توجه خود را به کسب رضایت این افراد -به دنبال مطابقت فیلم با کتاب- معطوف کنند و سویی دیگر باید برای جذب مخاطبان جدید و سینمادوستان نیز تلاش کنند.

فیلم‌های اقتباسی وجود دارند که توانسته‌اند در تصویرگری کلمات و نوشته‌ها بهتر از منبع اصلی عمل کنند و در این مطلب به چنین آثاری می‌پردازیم.

۱۰- زنان کوچک

عنوان اصلی: Little Women

کارگردان: گرتا گرویگ

امتیاز imdb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰

محصول ۲۰۱۹

این فیلم در سال ۲۰۱۹ به کارگردانی گرتا گروینگ بر اساس کتابی با همین نام نوشته‌ی لوییزا می الکات ساخته شد. فیلم «زنان کوچک» تنها یک برداشت ساده و درست از داستان می الکات نیست، بلکه پایان قصه را اصلاح می‌کند و شور و حلاوتی دوچندان به ماجراجویی‌های خواهران مارچ می‌بخشد. گروینگ یکی از مستعدترین و موفق‌ترین فیلم‌سازان دهه‌ی اخیر به شمار می‌رود که با فیلم «لیدی برد» نیز نشان داده بود در تصویرگری جهان دختران جوان توانایی و تبحر خاصی دارد.

اتفاقات فیلم زنان کوچک دقیقا براساس رخدادهای کتاب پیش نمی‌رود. گروینگ فاصله‌ی زمانی بین نوجوانی و بزرگسالی خواهران مارچ را از میان برداشته است و همین امر لذت تماشای فیلم را دو چندان می‌کند. بازی بسیار خوب بازیگران از جمله سورشا رونان، اما واتسون و فلورنس پیو نیز باعث شده است شخصیت‌های داستان ملموس‌تر از کتاب الکات باشند.

۹- سیاره میمون‌ها

عنوان اصلی: Rise of the Planet of the Apes

کارگردان: روپرت وایت

امتیاز imdb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

محصول ۲۰۱۱

چند دهه‌ی قبل و پیش از ظهور و قدرت گرفتن «جنگ ستارگان»، رمان «سیاره میمون‌ها» اثر پیر بول طلایه‌دار دنیای علمی-تخیلی بود. در سال ۱۹۶۸ فرانکلین جی شافنر با اقتباس از این رمان، فیلمی با همین نام ساخت که اثری بسیار قابل توجه است. در این فیلم بازی بازیگران و پایان‌بندی اثر چشم‌گیر هستند و بنابر عقیده‌ی برخی از سینمادوستان حتی نقاط قوت فیلم جی شافنر باعث شد عموم مردم به سراغ تهیه و مطالعه‌ی رمان بول بروند.

در سال ۲۰۱۱ نیز فیلمی تحت نام «ظهور سیاره میمون‌ها» به کارگردانی روپرت ویات بر اساس رمان سیاره میمون‌ها ساخته شد که کیفیت هنری به مراتب بالاتری نسبت به کتاب منبع اقتباس خود ارائه می‌داد. دو فیلم دیگر نیز در ادامه‌ی ظهور سیاره میمون‌ها ساخته شد تا شاهد یکی از بهترین سه‌گانه‌های علمی-تخیلی سینما باشیم.

۸- رستگاری در شاوشنک

عنوان اصلی: The Shawshank Redemption

کارگردان: فرانک دارابونت

امتیاز imdb به فیلم: ۹.۳ از ۱۰

محصول ۱۹۹۴

محبوب‌ترین فیلم رتبه‌بندی آی‌ام‌دی‌بی یک فیلم اقتباسی است. «رستگاری در شاوشنک» براساس داستان کوتاهی از استیون کینگ به نام «ریتا هیورث و رستگاری در شاوشنک» ساخته شده‌است. محبوبیت این فیلم آنقدر زیاد است که بدون شک می‌توان گفت منبع اقتباس آن زیر سایه‌ی فیلم فرانک دارابونت قرار گرفته است. داستان فیلم درباره‌ی بانکدار جوانی به نام اندی دوفرین است که به اتهام قتل همسر و معشوق همسرش به زندان می‌افتد، اما او ادعا می‌کند که بی‌گناه است.

شما می‌توانید به خوبی رنگین کمان را برای کسی که هرگز آن را ندیده توصیف کنید، اما تصویرگری دقیق و درست آن کار بسیار مشکلی است. رابطه‌ی داستان کوتاه ریتا هیورث و رستگاری در شاوشنک با فیلم رستگاری در شاوشنک نیز چنین است. نوشته‌ی کینگ اثر جذاب و دوست‌داشتنی است که می‌توان آن را با جزئیات زیاد تعریف کرد، اما دارابونت در فیلم خود ابعاد جدید و احساسی به داستان اضافه کرده و همین عامل رستگاری در شاوشنک را به یکی از محبوب‌ترین فیلم‌های اقتباسی تمام دوران‌ها تبدیل کرده است.

۷- آقای فاکس شگفت‌انگیز

عنوان اصلی: Fantastic Mr. Fox

کارگردان: وس اندرسن

امتیاز imdb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

محصول ۲۰۰۹

رولد دال، داستان‌نویس و فیلمنامه‌نویس انگلیسی یکی از محبوب‌ترین نویسندگان در نزد کارگردان‌ها است و بیشتر نوشته‌های او به فیلم تبدیل شده‌اند. فیلم انیمیشن استاپ موشن «آقای فاکس شگفت‌انگیز» به کارگردانی وس اندرسون نیز اقتباسی از داستان کوتاهی نوشته‌ی رولد دال تحت عنوان «آقای روباه شگفت‌انگیز» است که فیلمنامه‌ی آن توسط وس اندرسن و نوآ بامباک نوشته شده است. داستان فیلم و کتاب از این قرار است که آقای فاکس به همراه همسر و فرزندانش در دامنه‌ی یک تپه و در همسایگی خانواده‌های گورکن، خز و خرگوش زندگی می‌کنند. فاکس هر شب به مزرعه‌ی یکی از سه مزرعه‌دار پایین تپه دستبرد می‌زند. تا اینکه کشاورزها تصمیم می‌گیرند با کمک یکدیگر روباه را به دام بیندازند.

داستان دال بسیار جذاب، خواندنی و خیال‌انگیز است، اما فیلم اندرسون وجه‌های فانتزی و هیجانی آن را بسیار تقویت کرده است و با فیلم انیمیشنی مواجه هستیم که می‌تواند به شکل بهتری در قیاس با کتاب مفاهیم داستان را به مخاطب منتقل کند. عملکرد صداپیشگان آقای فاکس شگفت‌انگیز نیز تا حدی دوست‌داشتنی و عالی است که شما می‌توانید فیلم را به چشمان بسته ببینید و بازهم از آن لذت ببرید! جرج کلونی (آقای فاکس)، مریل استریپ (خانم فاکس)، جیسون شوارتزمن (اش)، بیل موری (بجر/گورکن) و ویلم دافو (رت/موش) به‌جای شخصیت‌ها صحبت کرده‌اند.

۶- ارباب حلقه‌ها

ارباب حلقه‌ها نمونه بارز یک فیلم اقتباسی فوق‌العاده است.

عنوان اصلی: The Lord of the Rings: The Motion Picture Trilogy

کارگردان: پیتر جکسون

امتیاز imdb به فیلم: ۸.۸ از ۱۰

محصول ۲۰۰۱، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳

رمان «ارباب حلقه‌ها» نوشته‌ی جی.آر.آر. تالکین بی‌تردید یکی از بهترین داستان‌های سبک خیال‌پردازی حماسی است که طی سال‌های ۱۹۵۴ و ۱۹۵۵ در ۳ جلد با عنوان‌های یاران حلقه، دو برج و بازگشت پادشاه به چاپ رسید. ارباب حلقه‌ها میان دوست‎‌داران ادبیات بسیار شناخته شده است، اما محبوبیت این اثر در میان عامه‌ی مردم به سری فیلم‌های «ارباب حلقه‌ها» به کارگردانی پیتر جکسون بازمی‌گردد. رمان‌های تالکین بسیار مفصل و پرجزئیات بودند، اما فیلم‌های سینمایی ارباب حلقه‌ها با حذف جزئیات تمرکز بیشتری روی چگونگی و هیجان سفر فرودو و سم دارند. همچنین جلوه‌های بصری خیره‌کننده و صحنه‌های اکشن بی‌نقص فیلم‌های جکسون باعث شدند مسیرهای جدیدی برای ژانر خیال‌پردازی در سینما طی سال‌های نخست هزاره‌ی جدید باز شود.

پیتر جکسون علاوه‌بر حذف برخی از بخش‌های کتاب تغییرات جزئی نیز در مسیر کلی داستان ایجاد کرد تا فیلم‌های ارباب حلقه‌ها بتوانند ارتباط بهتری با مخاطب برقرار کنند. این موارد باعث می‌شوند ما سه‌گانه‌ی سینمایی ارباب حلقه‌ها را در قیاس با کتاب‌های تالکین اثر بهتری بدانیم؛ زیرا ضمن حفظ ساختار کلی داستان، به لطف جلوه‌های بصری چشم‌نواز و شخصیت‌پردازی بهتر با اثری مواجه هستیم که خیلی ساده‌تر می‌توان با آن ارتباط برقرار کرد.

۵- درخشش (تلألو)

عنوان اصلی: The Shining

کارگردان: استنلی کوبریک

امتیاز imdb به فیلم: ۸.۴ از ۱۰

محصول ۱۹۸۰

فیلم «درخشش» محصول سال ۱۹۸۰ یکی از بهترین فیلم‌های استنلی کوبریک و تنها اثر او در سبک وحشت است. این فیلم ترسناک براساس داستانی با همین نام نوشته‌ی استیون کینگ ساخته شده است. داستان کتاب و فیلم درباره‌ی نویسنده‌ای به نام جک تورنس است که تصمیم می‌گیرد برای نوشتن کتابش فصل زمستان را به همراه همسر و پسرش به عنوان سرایدار در یک هتل دور افتاده و تعطیل سپری کند. در میانه‌های فصل زمستان به دلیل بارش برف بسیار راه‌های مواصلاتی به هتل بسته می‌شوند و این سرآغاز اوج‌گیری روان‌گسیختگی جک تورنس است.

رمان کینگ را بسیاری از دوست‌داران سبک وحشت، یکی از بهترین داستان‌های ترسناک نوشته شده طی ۵۰ سال اخیر به شمار می‌آورند، اما فیلم کوبریک قادر است به شکل بهتری اتمسفر و فضای سرد و خوفناک هتل دور افتاده‌ی قصه را ترسیم کند. همچنین بازی درخشان جک نیکلسون در نقش جک تورنس یکی دیگر از عواملی است که سبب می‌شود فیلم درخشش در قیاس با کتاب اثر بهتری باشد.

۴- چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت؟

عنوان اصلی: ?Who Framed Roger Rabbit

کارگردان: رابرت زمکیس

امتیاز imdb به فیلم: ۷.۷ از ۱۰

محصول ۱۹۸۸

فیلم «چه کسی برای راجر رابیت پاپوش دوخت؟» به کارگردانی رابرت زمکیس براساس داستانی تحت نام «چه کسی راجر رابیت را سانسور کرد؟» نوشته‌ی گری ک. ولف ساخته شده است. این فیلم احتمالا مهجورترین اثر حاضر در این لیست است. رمان گرافیکی چه کسی راجر رابیت را سانسور کرد؟ را می‌توان یک اثر پر رمز و راز و جذاب دانست، اما فیلم زمکیس بی‌تردید اثر جذاب و قابل ستایشی است که در تصویرگری یک شخصیت کمیک بوکی بسیار بهتر از منبع اقتباس خود عمل می‌کند.

توجه زمکیس در فیلم به جزئیات داستانی و دقت بسیار بالا در ساخت سکانس‌های خنده‌دار و احساسی کار، باعث شده‌اند با فیلم لایو اکشنی مواجه باشیم که پس از گذشت بیش از سه دهه از ساخت آن همچنان جذاب و تاثیرگذار است.

۳- بلید رانر

عنوان اصلی: Blade Runner

کارگردان: ریدلی اسکات

امتیاز imdb به فیلم: ۸.۱ از ۱۰

محصول ۱۹۸۲

فلیپ ک. دیک یکی از بهترین و سرشناس‌ترین داستان‌نویسان سبک علمی و تخیلی است. دیک از زمان خود جلوتر بود و در رمان‌هایش از اتفاقات هیجان‌انگیز و عجیبی درباره‌ی آینده‌ی بشر صحبت می‌کرد. فیلم «بلید رانر» بر اساس رمانی از این نویسنده تحت نام «آیا آدم‌مصنوعی‌ها خواب گوسفند برقی می‌بینند؟» ساخته شده است.

ریدلی اسکات در فیلم خود موفق شده یکی از بهترین داستان‌های علمی و تخیلی قرن بیستم را به شکل تحسین‌برانگیزی تصویرگری کند و با افزودن هیجان بیشتر به داستان، بلید رانر را به اثر بهتری در قیاس با آیا آدم‌مصنوعی‌ها خواب گوسفند برقی می‌بینند؟ تبدیل کرده است. در کتاب کاوش در معنای انسان بودن بسیار جذاب و دوست‌داشتنی است، اما در فیلم با موضوعات فلسفی عمیقی مواجه هستیم که مخاطب را بسیار بیشتر به فکر وا می‌دارد.

۲- فارست گامپ

تاثر فارست گامپ بر اجتماع دهه‌ی ۱۹۹۰ آمریکا بسیار بیشتر از یک فیلم اقتباسی تراز اول بوده است.

عنوان اصلی: Forrest Gump

کارگردان: رابرت زمکیس

امتیاز imdb به فیلم: ۸.۸ از ۱۰

محصول ۱۹۹۴

بسیاری از مردم نمی‌دانند که فیلم «فارست گامپ» به کارگردانی رابرت زمکیس براساس کتابی با همین نام نوشته‌ی وینستون گروم ساخته شده است. خواندن کتاب گروم بسیار سرگرم کننده است، اما فیلم زمکیس به لطف بازی درخشان تام هنکس ابعاد تازه‌ای به شخصیت فارست می‌بخشد و همراهی با او را بسیار ساده‌تر می‌کند. به همین خاطر فیلم فارست گامپ را می‌توان بسیار تاثیرگذارتر دانست.

فارست مرد ساده‌دلی است که بهره‌ی هوشی کم‌تری نسبت به هم‌سن و سال‌های خود دارد. داستان فیلم و کتاب از جایی آغاز می‌شود که فارست در ایستگاه اتوبوس نشسته است و با آمادن خانمی ناشناس، او خود را معرفی می‌کند و سپس داستان زندگی‌اش را روایت می‌کند. سرگذشت فارست فراز و فرود بسیار زیادی دارد و بار احساسی آن باعث می‌شود مخاطب از همان دقایق ابتدایی به این شخصیت دل ببندد. علاوه‌بر این در فارست گامپ کنایه‌های سیاسی و اجتماعی بسیاری وجود دارد و این موارد فیلم را در زمان اکرانش به یک پدیده‌ی اجتماعی تبدیل کردند. این فیلم نامزد دریافت ۱۳ جایزه‌ی اسکار شد و از این بین توانست ۶ اسکار از جمله جایزه‌ی بهترین فیلم، بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول مرد را به خود اختصاص دهد.

۱- آرواره‌ها

عنوان اصلی: Jaws

کارگردان: استیون اسپیلبرگ

امتیاز imdb به فیلم: ۸.۰ از ۱۰

محصول ۱۹۷۵

کتاب «آرواره‌ها» نوشته‌ی پیتر بنچلی اثر سرگرم کننده و جالبی است، اما ماندگار و خاطره‌انگیز نیست. درحالی که اقتباس اسپیلبرگ از این کتاب به فیلمی تبدیل شده است که در عین حال که بسیار سرگرم کننده است، تا سال‌ها در ذهن بینندگانش باقی می‌ماند و او را از آب و دریا می‌ترساند! «آرواره‌ها» در زمان اکرانش توانست به فروشی بالغ‌بر ۴۷۰ میلیون دلار دست یابد و این درحالی است که برای ساخت این فیلم تنها ۷ میلیون دلار هزینه شده بود. براساس آمارها، با محاسبه‌ی نرخ تورم، فیلم آرواره‌ها یکی از ده فیلم پرفروش در تمام دوران‌هاست.

داستان این فیلم اقتباسی درباره‌ی حمله‌ی یک کوسه‌ی سفید بزرگ به مردم و تلاش یک افسر پلیس برای نگاهبانی از مردم در برابر این کوسه است. اگر صادق باشیم، چنین داستانی برای مدیوم سینما بسیار مناسب‌تر است؛ زیرا مواجه با یک کوسه‌ی عظیم الجثه و تقلای انسان‌ها برای زنده ماندن از طریق یک فیلم روی پرده‌ی سینما بسیار هیجان‌انگیزتر از مواجه با چنین قصه‌ای در دنیای ادبیات است.

دیجی کالا/محمدسعید خزایی