کاهش عوارض شیمی درمانی با نانوذرات طلا

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : سه شنبه, 06 اسفند 1398 09:38

به گزارش باشگاه خبرنگاران،  شیمی درمانی از بهترین روش‌های درمان انواع سرطان است که عوارض بسیار زیادی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله ریزش مو و اختلال در باروری زنان و مردان به همراه دارد. شیمی درمانی انواع مختلفی از سرطان را به طور موثر درمان می‌کند، اما اغلب باعث ایجاد عوارض جانبی می‌شود، اثرات و عوارض جانبی شیمی درمانی برای هر فرد متفاوت است و به نوع سرطان، محل، دارو‌ها و دوز و سلامت عمومی بستگی دارد.

سلول‌های سرطانی به سرعت رشد می‌کنند و دارو‌های شیمی درمانی سلول‌هایی که سریع رشد می‌کنند را از بین می برند، اما از آنجا که این دارو‌ها در سراسر بدن حرکت می‌کنند، می‌توانند بر سلول‌های طبیعی و سالم نیز تاثیر بگذارند، آسیب به سلول‌های سالم باعث عوارض جانبی می‌شود، اثرات جانبی همیشه بد نیستند، اما بسیاری از افراد نگران این بخش از درمان سرطان هستند.

پژوهشگران مرکز تحقیقات نانوذرات زیستی در پزشکی واحد شاهرود طرحی را با هدف اتصال برخی دارو‌های رایج مورد استفاده در شیمی‌ درمانی به نانوذرات طلای زیستی برای کاهش سمیت دارو‌ها در بدن و نیز کاهش میزان مصرف آن‌ها ارائه دادند.

بهروز یحیایی استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد واحد شاهرود درباره این طرح گفت: مهم‌ترین دستاورد این تحقیق، تأیید توانایی اتصال نانوذرات زیستی به دارو‌های شیمی‌درمانی، بدون استفاده از هرگونه اتصال‌دهنده جانبی بوده است. این مسئله باعث شده  که نانوذرات در یک مرحله به برخی از دارو‌های مورد آزمون متصل شوند. عدم استفاده از اتصال‌دهنده‌های شیمیایی سبب کاهش مراحل آزمون، افزایش سرعت تولید فرآورده، کاهش استفاده از مواد شیمیایی در جریان اتصال و سمیت نانودارو به عنوان یک دارورسان و در نهایت کاهش هزینه‌های بیماران شده است.

یحیایی در ادامه با اشاره به مزایای این طرح گفت: تولید نانوذرات زیستی توسط میکروارگانیسم‌ها قابل‌انجام است و این تولید نسبت به نمونه‌های مشابه تولیدی توسط روش‌های غیرزیستی مقرون‌به‌ صرفه‌تر و دارای سمیت کمتری است. علاوه بر این تولید آن‌ها در سطح صنعتی نیز آسان‌تر است. در این فرآیند، یون‌های فلزی در مجاورت شیرابه کشت سلول‌های میکروبی قرار گرفته و آنزیم‌ها و سایر مواد احیاکننده موجود در شیرابه کشت میکروب‌ها سبب احیای یون‌های سمی فلزی به فرم نانوذرات غیرسمی آن فلز می‌شوند. با اتصال نانوذرات به داروها، می‌توان اثربخشی آن‌ها را افزایش داده و میزان مورداستفاده از دارو را در بدن کاهش داد.

او در ادامه گفت: طرح حاضر قابلیت تجاری‌شدن را دارد، اما در حال حاضر در سطح آزمایشگاهی و درحال بررسی و آزمایش‌های تکمیلی قرار دارد. برای تکمیل آن باید ابتدا مطالعات درون‌تنی در حیوان آزمایشگاهی و سپس در بدن انسان‌های داوطلب انجام شود. علاوه بر این در تلاش هستیم که بتوانیم نانودارو‌ها را هدفمند کنیم و با متصل نمودن آن‌ها به لیگاند‌های منحصر برای سطح سلول‌های سرطانی، کاهش میزان مصرف و کاهش بیشتر اثرات سمیت دارو‌های شیمی‌درمانی را شاهد باشیم.

رئیس مرکز تحقیقات نانوذرات زیستی در پزشکی واحد شاهرود گفت: به‌طور خاص این پژوهش با هدف کاربردی‌سازی در داخل کشور و برای آسان کردن، هدفمندسازی دارورسانی و تسریع امور درمانی و کاهش هزینه‌ها است. در ۳ مرکز تحقیقاتی در کشور‌های جمهوری چک، آلمان و فرانسه برای انجام آزمایش‌های تکمیلی و بررسی‌های نهایی، رایزنی شده است و طرح‌های ارائه شده در دست بررسی است.

او درباره طرح‌هایی که برای آینده مدنظر قرار گرفته است، گفت: در مطالعات، قبلی تولید و بررسی سمیت انواع نانوذرات زیستی در کشت سلول، بررسی اثرات نانوذرات در التیام زخم، و اثرات احتمالی آن‌ها در تمامی اندام‌های حیوانات آزمایشگاهی و جنین آن‌ها صورت گرفته است و در ادامه بررسی اتصال این نانوذرات به دارو‌هایی نظیر آنتی‌بیوتیک نیز انجام شده است. در حال حاضر روند تولید نانوذرات آهن مغناطیسی زیستی، انجام اتصال و طرح تولید اتصال نانوذرات طلای زیستی به لیگاند‌های موجود در سطح سلول‌های سرطانی جهت انتقال هدفمند دارو و سپس انجام تحقیقات درون‌تنی آن در حال اجرا است. علاوه بر این در تلاش هستیم تا بتوانیم بسیاری از دارو‌های دیگر را نیز در اتصال به نانوذرات زیستی بررسی کنیم.

مقاله حاضر، محصولی از همکاری مشترک بهروز یحیایی استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد واحد شاهرود به عنوان نویسنده اول مقاله و پرستو پورعلی استادیار و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد واحد شاهرود به عنوان نویسنده مسئول مقاله است که به عنوان مقاله برتر استان سمنان در سال ۹۸ انتخاب شده است.

این پژوهش در قالب مقاله‌ای با عنوان One step conjugation of some chemotherapeutic drugs to the biologically produced gold nanoparticles and assessment of their anticancer effects در مجله Scientific Reports با ضریب تأثیر ۴٫۰۱۱ (سال ۲۰۱۹) به چاپ رسیده است.