پیدا نکردن حیات در مریخ احتمالا به دلیل ناتوانی مریخ‌نوردها است

مجموعه: اخبار علمی و آموزشی

تاریخ انتشار : چهارشنبه, 03 اسفند 1401 13:26

به گزارش ایسنا و به نقل از اسپیس، گروهی از پژوهشگران باور دارند تجهیزاتی که دانشمندان برای یافتن نشانه‌های حیات در مریخ استفاده می‌کنند، ممکن است در واقع به اندازه کافی برای انجام دادن این کار حساس نباشند.

پژوهشگران «دانشگاه خودمختار شیلی»(UAutónoma)، تجهیزات پیچیده مورد استفاده مریخ‌نوردهای «کنجکاوی»(Curiosity) و «استقامت»(Perseverance) ناسا را ​​در صحرای آتاکاما آزمایش کردند و دریافتند که اگرچه تجهیزات آزمایشگاهی، نشانه‌های زیستی را در نمونه‌ها شناسایی می‌کنند اما یافتن مکان آنها با استفاده از فناوری به کاررفته در مریخ‌نوردهای کنونی به سختی امکان‌پذیر است.

این موضوع نشان می‌دهد نقص نتایجی که تاکنون در طول مأموریت‌های سیاره سرخ به دست آمده‌اند، می‌تواند نتیجه ناتوانی تجهیزات باشد، نه آنچه در نمونه‌ها وجود دارد.

دانشمندان سراسر جهان از دهه ۱۹۷۰، سطح مریخ را برای یافتن نشانه‌های حیات جستجو می‌کنند. فرودگرهای دوقلوی «وایکینگ»(Viking) که ناسا نزدیک به نیم قرن پیش به مریخ فرستاد، نشان دادند که سیاره سرخ در اوایل تاریخ خود که حدود سه تا چهار میلیارد سال پیش است، دارای آب مایع در سطح خود بود. مأموریت‌های بعدی، این یافته‌ها را تأیید کردند و نشان دادند که احتمالا موجودات زنده زمانی در آنجا زندگی می‌کرده‌اند و ممکن است هنوز هم زندگی کنند زیرا زندگی تقریبا در هر قسمت از زمین که آب در آن وجود دارد، یافت می‌شود.

با وجود این، دو فرودگر وایکینگ ناسا هیچ ماده شیمیایی آلی بومی بدون ابهامی را در خاک مریخ شناسایی نکردند. حتی جدیدترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات مریخ نوردهای کنجکاوی و استقامت فقط ردپایی از مولکول‌های آلی ساده را در بستر دریاچه‌های مریخ و دلتای رودخانه‌های باستانی پیدا کرده‌اند و این ترکیبات نمی‌توانند شواهد محکمی در مورد وجود حیات باشند. دانشمندان تاکید کرده‌اند که این ترکیبات ممکن است توسط فرآیندهای زمین‌شناسی تولید شده باشند.

کربن، مولفه اصلی همه حیات شناخته‌شده روی زمین است. بنابراین مولکول‌هایی که حاوی آن هستند، به عنوان نشانه‌های زیستی احتمالی عمل می‌کنند.

ماموریت‌های دیگر که در طول سال‌ها به سیاره سرخ فرستاده شده‌اند، «رهیاب مریخ»(Mars Pathfinder) که نخستین مریخ‌نورد را به این سیاره برد و مریخ‌نوردهای «اسپیریت»(Spirit) و «فرصت»(Opportunity) را که به دنبال آب بودند، شامل می‌شوند. مریخ‌نورد استقامت در حال حاضر در اطراف دلتای مریخ پرسه می‌زند و نمونه‌های مورد نظر را جمع‌آوری می‌کند که امید است به زمین آورده شوند.

هنوز دقیقا مشخص نیست که آیا ماموریت شکار حیات در گذشته یا حال مریخ، به این دلیل به هدف خود نرسیده که سیاره سرخ همیشه بایر بوده است یا به این دلیل که کاوشگرهای فرستاده‌شده به آنجا به اندازه کافی حساس نیستند تا بتوانند حیات موجود در مریخ را شناسایی کنند. پژوهشگران برای کمک کردن به حل این معما، تجهیزاتی را آزمایش کردند که در حال حاضر به مریخ فرستاده شده‌اند یا قرار است در کنار تجهیزات آزمایشگاهی بسیار حساس به آنجا فرستاده شوند.

پژوهشگران نمونه‌های به دست آمده از منطقه «رد استون»(Red Stone) را که بقایای یک دلتای رودخانه در صحرای آتاکاما و یکی از قدیمی‌ترین و خشک‌ترین بیابان‌های روی زمین است، مورد بررسی قرار دادند. این ذخایر که در شرایط بسیار خشک حدود ۱۰۰ تا ۱۶۰ میلیون سال پیش تشکیل شده‌اند، به شدت شبیه به دهانه «جیزرو»(Jezero) در مریخ هستند که مریخ‌نورد استقامت در حال حاضر در حال بررسی آن است.

پژوهشگران در حال کاوش در صحرای آتاکاما

رد استون به طور منظم مه‌هایی را تجربه می‌کند که آب مورد نیاز میکروب‌های ساکن آن را تامین می‌کنند. روش‌های آزمایشگاهی پیشرفته‌ای که دانشمندان استفاده کردند، ترکیبی از مواد بیوشیمیایی میکروارگانیسم‌های زنده و منقرض‌شده را در آنجا پیدا کردند. حدود نیمی از توالی‌های DNA شناسایی‌شده در رد استون، از «میکروبیوم تاریک»(Dark Microbiome) به دست آمده‌اند. میکروبیوم تاریک، میکروب‌هایی هستند که پژوهشگران هنوز آنها را به درستی توصیف نکرده‌اند.

نسخه‌های آزمایشی تجهیزاتی که در حال حاضر روی مریخ هستند یا برای فرستادن به آنجا برنامه‌ریزی شده‌اند، از جمله یکی از آنها که ۱۰ برابر حساس‌تر از تجهیزات کنجکاوی است، به سختی توانستند نشانه‌های آلی حیات را در نمونه‌های رد استون تشخیص دهند.

«آرماندو آزوآ بوستوس»(Armando Azua-Bustos)، پژوهشگر «مرکز اخترزیست‌شناسی اسپانیا»(Spanish Astrobiology Center) در مادرید و پژوهشگر ارشد این پروژه، در مصاحبه با اسپیس گفت: من انتظار داشتم تجهیزاتی که برای شناسایی شواهدی از حیات در رد استون آزمایش کرده‌ایم، عملکرد بهتری داشته باشند اما آنها این گونه نبودند.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که اگر میلیاردها سال پیش واقعا حیات میکروبی در سیاره سرخ وجود داشته است، تشخیص دادن سطوح پایین مواد آلی موجود در سیاره سرخ برای کاوشگرهای مریخ، اگر نگوییم غیرممکن، دشوار خواهد بود.

بوستوس ادامه داد: ما هنوز در حال یادگیری نحوه شناسایی شواهدی از حیات در مریخ هستیم. ماهیت کنونی تجهیزاتی که به آنجا فرستاده می‌شوند، با محدودیت‌هایی همراه است اما وجود چنین محدودیت‌هایی به این دلیل نیست که آنها بد طراحی شده‌اند. ما هنوز در منحنی یادگیری هستیم.

نظر پژوهشگران این است که مأموریت‌های آتی به مریخ باید با هدف آوردن نمونه‌هایی از سیاره سرخ به زمین صورت بگیرند تا بتوان آنها را با پیشرفته‌ترین تجهیزات مورد بررسی قرار داد و معمای وجود حیات در مریخ را حل کرد. هدف ناسا و «آژانس فضایی اروپا»(ESA) این است که مواد جمع‌آوری‌شده توسط مریخ‌نورد استقامت را در اوایل سال ۲۰۳۳ به زمین منتقل کنند.

بوستوس گفت: پژوهش‌های آینده می‌توانند میکروبیوم تاریک موجود در رد استون را تجزیه و تحلیل کنند. این میکروب‌ها یا با همه میکروارگانیسم‌های شناخته‌شده‌ای که از دسته‌بندی‌های کنونی سرپیچی می‌کنند، تفاوت دارند یا بقایای حیات هستند که میلیون‌ها سال پیش و در زمان وجود آب در آن منطقه وجود داشت و اکنون هیچ خویشاوندی ندارد که بتوانید با آنها مقایسه کنید.

بوستوس خاطرنشان کرد: در مجموع، احتمال زیادی وجود دارد که حیات در رد استون کشف شود. این پژوهش جدید مانند نمونه‌برداری از یک خیابان در نیویورک برای مشخص کردن وضعیت کل نیویورک است.

این پژوهش، در مجله «Nature Communications» به چاپ رسید.