بيكاري مهاجرت را تشديد مي‌كند

مجموعه: اخبار اجتماعی

تاریخ انتشار : شنبه, 24 فروردين 1398 07:45

چندی است که شاهد افزایش سفرهای بدون بازگشت از سوی برخی از ایرانی‌ها و به‌خصوص جوانان هستیم؛ سفرهایی که به‌بهانه مسافرت کوتاه‌مدت آغاز می‌شود اما دیگر هیچ مُهر بازگشتی به پاسپورت آنها خورده نمی‌شود. گفتنی است با نامناسب‌شدن شرایط اقتصادی عده‌ای اقدام به مهاجرت چه از طریق قانونی و چه از طریق غیرقانونی کردند و حتی افرادی که برای تحصیل به کشورهای دیگر سفر کرده بودند و انتظار می‌رفت روزگاری به کشور بازگردند و مشکل‌گشا باشند نیز بازنگشتند.

براساس آمار غیررسمی منتشرشده در سال گذشته و تنها طی چند‌ماه اخیر شاهد افزایش نزدیک به ۴۰ درصدی آمار مهاجرت بودیم، همچنین نزدیک به ۳۰ درصد از افراد نیز به مهاجرت فکر می‌کنند که این خود جای بسی تامل دارد چراکه باید در نظر داشت ادامه‌داشتن این روند می‌تواند تبعات منفی برای جامعه در پی داشته باشد، هرچند در این مجال باید یادآور شد مهاجرت‌های غیرقانونی افراد خود مشکلات فراوانی را برای آنها رقم می‌زند؛ برای مثال افرادی که به‌صورت غیرقانونی مهاجرت می‌کنند مجبور به زندگی در شرایط بد و در کمپ‌ها هستند حتی در برخی از موارد نیز جان یا مال خود را از دست می‌دهند؛ با این اوصاف باید متذکر شد مهاجرت از نوع غیرقانونی به‌مراتب سخت‌تر و دشوارتر از مهاجرت‌های قانونی است.

همان گونه که می‌دانیم مهاجرت برای کشور می‌تواند مضرات و آسیب‌هایی به‌دنبال داشته باشد که در ادامه به بررسی برخی از این عوامل می‌پردازیم. بدیهی است یکی از مهم‌ترین آثار منفی افزایش مهاجرت می‌تواند از دست‌دادن نیروی کار باشد، چراکه طبق آمار موجود بخش قابل‌توجهی از افرادی را که مهاجرت کرده‌اند جوانان تشکیل می‌دهند؛ افرادی که قرار بود روزگاری چرخ‌های صنعتی کشور را به حرکت دربیاورند اما بنا به دلایل مختلف ادامه زندگی در کشورهای دیگر را ترجیح دادند.باید در نظر داشت با از دست‌دادن افراد جوان دولت مجبور به تامین نیروی کار مناسب از کشورهای دیگر می‌شود که این خود می‌تواند هم هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری را به‌دنبال داشته باشد، چراکه حضور افراد خارجی در داخل کشور می‌تواند ناامنی و یا تضادهای فرهنگی، اجتماعی و یا سیاسی بسیاری را به‌دنبال داشته باشد.

لازم به ذکر است برخی از افراد بر این باور هستند نیروی کار خارجی بسیار ارزان‌تر و مقرون به‌صرفه‌تر از نیروی کار داخلی است اما این در حالی است در درجه اول منظور از نیروی کار تنها کارگران نیستند و همچنین باید متذکر شد تامین نیروی کار مناسب از کشورهای دیگر خود هزینه‌های بسیاری را به دولت تحمیل خواهد کرد.از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد دولت بازنده اصلی افزایش مهاجرت خواهد بود چراکه برای تحصیل افراد مهاجرت‌کرده هزینه‌های هنگفتی را پرداخته کرده است به امید روزگاری که از آنها برای رونق و توسعه اقتصادی کشور بهره‌مند شود اما با مهاجرت این دسته از افراد دیگر تمام سرمایه‌گذاری‌های دولت از بین خواهد رفت؛ برای مثال در بیشتر مقاطع تحصیلی در داخل کشور به نسبت رایگان و یا کم هزینه است و همچنین تا چندی پیش بسیاری دانشجویان از سوی دولت برای ادامه تحصیل در دانشگاه‌های معتبر دنیا بورسیه می‌شدند که این موارد خود هزینه‌هایی را به دولت متحمل ساخته است.

بررسی پیامدهای منفی مهاجرت

آنچه مسلم است مهاجرت می‌تواند برای افراد پیامدهای منفی بسیاری داشته باشد چراکه فرد مهاجر جزئی از آن فرهنگ و یا قومیت کشوری که به آن سفر کرده برای ادامه زندگی نیست. پُرواضح است یکی از مهم‌ترین پیامدهای منفی اجتماعی مهاجرت ایجاد دوگانگی ارزش و یا بی‌هویتی برای فرد خواهد بود چراکه فرد در کشور میزبان با فرهنگ‌ها، ارزش‌ها و یا هنجارهایی مواجه می‌شود که تا چندی پیش با آن غریبه بوده است؛ به عبارت ساده‌تر فرد با یک فرهنگ دیگر بزرگ‌شده اما برای ادامه زندگی مجبور به قبول ارزش‌ها و یا فرهنگ دیگری است که این خود می‌تواند تضادهای بسیار و یا حتی سرخوردگی برای فرد مهاجر به وجود آورد، هرچند برخی از افراد بر این باور هستند که به‌راحتی این گذار فرهنگی و اخلاقی را سپری می‌کنند اما باید به خاطر داشت این تضادهای فرهنگی به‌یقین آسیب‌های روحی و روانی را برای فرد به‌دنبال خواهد داشت.

به‌طورکلی باید در نظر داشت افرادی که اقدام به مهاجرت می‌کنند با آسیب‌های اجتماعی متعددی مواجه خواهند شد، چراکه انسان دارای فرهنگ و هویت است که به هنگام مهاجرت دستخوش تغییرات و یا حتی نابودی نیز می‌شود، بنابراین در بسیاری از موارد شاهد بی‌هویتی در افراد مهاجر هستیم. باید متذکر شد یکی از تبعات منفی مهاجرت ایجاد بی‌هویتی در افراد است به‌گونه‌ای فرد مهاجر نه می‌تواند خود را جزئی از آن کشور بداند و نه بعضا دیگر تعلقاتی به سرزمین خود دارد؛ برای مثال نسل جدید افرادی که به آمریکا مهاجرت کرده‌اند دیگر از هیچ هویت کلاسیک ایرانی برخوردار نیستند و با تغییر فرهنگ مواجه هستند که در اصطلاح به این مهم ذوب‌شدن در فرهنگ اطلاق داده می‌شود، بدین صورت که افراد مهاجر در ابتدا یک شوک فرهنگی پیدا می‌کنند و سپس مجبور به ذوب‌شدن در کشور مهاجرپذیر خواهند بود تا بتوانند از این طریق به زندگی خود ادامه دهند. در حقیقت تغییر هویت یک نوعی ازخودبیگانگی است.

دانش را می‌توان اندوخت اما هیچ‌گاه فرهنگ حاکم در جامعه خود را نمی‌توان در کشورهای دیگر آموخت چراکه تنها با مطالعه به این مهم دست نمی‌توان یافت؛ به عبارت ساده‌تر فرهنگ یک پدیده زایشی است. یکی دیگر از آسیب‌های مهاجرت نامعلوم‌بودن شرایط اجتماعی و سیاسی افراد مهاجرت کرده است چراکه طی سال‌های اخیر وضعیت پناهجویان با توجه به التهابات سیاسی اخیر چندان خوشایند نبوده است که این مهم برای افراد مهاجر سختی‌هایی را به دنبال داشته است.

تحریم عاملی برای مهاجرت

پُرواضح است با اعمال تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا بعضا شاهد مهاجرت عده‌ای از کشور بودیم که البته بخش قابل‌توجهی از این افراد به‌صورت غیرقانونی از کشور خارج شده‌اند که متاسفانه در شرایط مناسبی به‌سر نمی‌برند چراکه با اعمال تحریم‌های آمریکا بسیاری از کشورها مرزهای خود را به سوی مهاجران به‌خصوص مهاجران ایرانی بسته‌اند که این خود مشکلات عدیده‌ای را برای این دسته از افراد رقم‌زده است؛ برای مثال حضور ماه‌ها و در شرایط نامناسب پشت مرزهای کشورهای موردنظر خود می‌تواند نشان از وضعیت نامطلوب افراد مهاجر داشته باشد.

یک‌سری دیگر از افراد به امید دریافت اقامت از برخی کشورها اقدام به خرید ملک و یا سرمایه‌گذاری کردند که متاسفانه بسیاری از این افراد در دام کلاهبرداران افتادند و دارایی خود را از دست دادند و همچنین برخی دیگر که موفق به خرید ملک در کشورهای خارجی شدند هنوز نتوانسته اقامت دائم آن کشور را دریافت کنند، این در حالی است که هزینه‌های هنگفتی را برای خرید ملک پرداخت کرده‌اند به‌گونه‌ای که در برخی از موارد مبلغ پرداخت‌شده بسیار بیشتر از ارزش واقعی ملک است، همچنین باید یادآور شد خروج سرمایه از کشور خود پیامدهای اقتصادی منفی را به دنبال آورده است.یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش مهاجرت، بیکاری است چراکه طبق آمار موجود طی سال‌های گذشته عده‌ای از فارغ التحصیلان نتوانستند جذب بازار کار شوند از این‌رو برای دستیابی به وضعیت مطلوب اقدام به مهاجرت کردند.

بررسی موج‌های مهاجرتی

آنچه مسلم است می‌توان ده موج مهاجرتی را در میان ایرانیان یافت که شامل مهاجرت سیاسی، مهاجرت فرهنگی و یا اجتماعی، مهاجرت بومی، مهاجرت اقلیت‌های مذهبی، مهاجرت تحصیلی، مهاجرت تجارت، مهاجرت هنرمندان، مهاجرت مقامات نظامی، مهاجرت ناشی از تغییرات اقلیمی و مهاجرت اقتصادی است که امروزه به‌دلیل عدم ثبات اقتصادی عده‌ای تنها به دلیل مسائل اقتصادی اقدام به مهاجرت می‌کنند که این خود نشان از عدم اطمینان برخی از افراد به آینده اقتصادی دارد.آنچه مسلم است می‌توان عوامل مهم در افزایش آمار مهاجرت را به دو دسته کلی عوامل جذب و کشش و یا عوامل رانده‌شدن تقسیم کرد.

به‌طورکلی برخی از افراد برای دستیابی به شرایط بهتر مالی، اجتماعی و یا تحصیلی اقدام به مهاجرت می‌کنند یا اینکه در برخی از موارد نیز انگیزه مهاجرت شخصی است و فرد تنها به دلایل شخصی و یا احساسی خود مهاجرت به کشورهای دیگر را انتخاب می‌کند اما باید در نظر داشت که طبق تحقیقات به عمل‌آمده تنها درصد بسیار ناچیزی برای فرار از دادگاه کیفری و یا عدم تحمل حکم دادگاه به‌صورت غیرقانونی به کشورهای دیگر پناه می‌برند هرچند این دسته از افراد بسیار انگشت‌شمار هستند چراکه بازگرداندن این افراد به کشور بسیار راحت‌تر از دیگر مهاجران است.

بررسی مزایای مهاجرت

مهاجران رونق اقتصادی را به کشور میزبان هدیه می‌دهند، چراکه باید سالانه مبلغ هنگفتی را بابت مالیات به آن کشور پرداخت کنند که این خود به‌تنهایی می‌تواند موجب رونق اقتصادی کشور شود.افزایش حداقل دستمزدها را می‌توان از دیگر مزایایی مهاجرت برشمرد، چراکه طبق گزارش‌های بانک جهانی با توجه به افزایش مهاجرت نیروی کار به کشورهای ثروتمند انتظار می‌رود حداقل دستمزد سلانه در جهان تا سال 2025 معادل 772 میلیارد دلار افزایش یابد.از سوی دیگر تحقیقات نشان داده است مهاجران حتی بدون تحصیلات عالیه نیز به رشد اقتصادی کمک شایانی می‌نمایند، چراکه با جذب نیروی کار مشاغل دیگر برای افراد بومی به وجود می‌آید و در نتیجه افراد بومی به تحصیلات بالاتر و مشاغل بهتر دست می‌یابند که این خود می‌تواند در رشد اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد. در پایان باید متذکر شد ادامه افزایش مهاجرت می‌تواند پیامدها و تبعات منفی به‌دنبال داشته باشد؛ از این‌رو انتظار می‌رود مسئولان با فراهم‌کردن شرایط تا حدی مانع از افزایش مهاجرت شوند.

آرمان/الهام صمدزاده