نوروفیدبک به عنوان یک درمان برای اختلال افسردگی اساسی

مجموعه: برای زندگی بهتر

درمان افسردگی با دستگاه نوروفیدبک

آیا نوروفیدبک یک درمان موثر برای افسردگی است؟ 

اختلال افسردگی یکی از انواع شایع اختلالات شخصیتی است. افسردگی به دلایل متعدد از جمله فقدان یک چیز ، شکست در رابطه عاطفی ، طلاق گرفتن ، از دست دادن عزیزان و غیره ممکن است ایجاد شود که معمولا بعد از چند روز به طور کامل بهبود میابد ولی اگر این اختلال ادامه دار شود میتواند روی جنبه های مختلف زندگی حتی کسب درآمد تاثیر منفی بگذارد و باید برای درمان آن اقدام کنید. 

آمار افسردگی روز به روز رو به افزایش است ، افسردگی در زنان 5 – 10 برابر مردان دیده می شود به خصوص افسردگی بعد از زایمان که در حال شایع شدن بین زنان است. 

آمار افزایش افسردگی در کودکان و نوجوانان به خصوص نوجوانان دختر بسیار نگران کننده است. از افسردگی سالمندان هم نمیتوان غافل بود امروزه سالمندان به خصوص سالمندانی که به تنهایی زندگی میکنند بیشتر از دیگران در معرض افسردگی هستند. 

برای درمان افسردگی با نوروفیدبک چه کاری انجام می دهند؟

امواج مغزی پالس های الکتریکی هستند که سلولهای مغز به یکدیگر می فرستند ، امواج مغزی چیزهای زیادی در مورد احساسات ، عملکرد ، عادات ، افکار ، سطح استرس ، خلق و خو و عملکرد کلی مغز می گویند. 

برای درمان افسردگی با نوروفیدبک (به انگلیسی : neurofeedback) سنسورهایی روی پوست سر نصب می شود تا بر فعالیت مغز نظارت نموده و آن را اندازه گیری کنند. 

در یک جلسه نوروفیدبک، آنچه مغزتان واقعا انجام می دهد را با آنچه که دوست دارد انجام  دهد، مقایسه می کنند. زمانی که مغز شما به وضعیت راحت تر نزدیک شود یک پاسخ مثبت روی صفحه رایانه می گیرد. 

این بازخورد عصبی به صورت یک بازی ویدئویی ، موسیقی یا فیلم خواهد بود و صدا و تصویر به شما نشان میدهد که چه زمانی مغزتان به مکانی کارآمد تر نزدیک شده است. 

نوروفیدبک به مغز آموزش میدهد که در حالتی آرام تر، کارآمدتر و متمرکزتر قرار بگیرید. 

با جلسات آموزش تکراری می اموزید چطور مغزتان را به سمت الگوهای مطلوب و کنترل شده هدایت کنید و به مرور با تمرینات اختصاصی متوجه پیشرفت سلات روان خود خواهید شد. 

معالجه افسردگی توسط نوروفیدبک

اختلال افسردگی چیست؟

بروز اندوه و غم در شرایط استرس زای مختلف و فقدان بخشی طبیعی از زندگی هر فردی است ، هر شخصی ممکن است به خاطر از دست دادن یک آشنا یا در چالش های زندگی مثل طلاق یا بیماری ، احساس ناراحتی و افسردگی داشته باشد ولی این احساسات در عموم مردم کوتاه مدت است ، اگر احساس غم و اندوه طولانی شود به احتمال زیاد فرد به اختلال افسردگی مبتلا شده است. 

اختلال افسردگی روی خلق و خو تاثی منفی می گذارد و اشتهای و خواب را مختل میکند ، در برخی موارد افراد افسرده احساس میکنند ، زندگی ارزش زندگی کردن ندارد و به فکر خودکشی می افتند. 

علایم افسردگی

در صورتی که علایم زیر را در خود یا اطرافیانتان مشاهده نمودید به پزشک متخصص یا روانشناس مراجعه کنید تا با بررسی علایم و الگوهای رفتاری به درمان افسردگی با روش های مختلف از جمله نوروفیدبک اقدام نماید. 

شایع ترین علایم افسردگی عبارتند از :

- غمگین بودن و تحریک پذیری هر روزه

- علاقه کمتر به فعالیت هایی که قبلا از انجامشان لذت می بردید 

- از دست دادن ناگهانی وزن یا چاقی ناگهانی به دلیل تغییر اشتها

- مشکل در به خواب رفتن یا خوابیدن بیش از حد 

- احساس بی قراری 

- احساس کمبود انرژی و خستگی غیر معمول

- احساس گناه یا بی ارزشی 

- مشکل در تمرکز ، فکر کردن یا تصمیم گیری

- افکار خود کشی یا آسیب زدن به خود

نقشه مغز قبل و بعد از درمان افسردگی با نوروفیدبک

تفاوت مغز افراد افسرده با افراد نرمال

مغز انسان از دو نیمکره تشکیل شده است ، نیم کره راست مسئول هیجانات و افکار منفی و نیم کره چپ مسئول هیجانات و افکار مثبت است. مغز افراد نرمال به زندگی و اتفاقاتی که در آینده رخ خواهد داد ، دید مثبتی دارد و نیمه پر لیوان را می بیند در حالی که مغز یک فرد افسرده همیشه نیمه خالی لیوان را می بیند و دیدگاه منفی اش زندگی را بر او و اطرافیانش تلخ می کند. 

امواج مغز : متخصصین در بررسی مغز سه موج آلفا ، بتا و تتا را تشخیص داده اند. موج آلفا برای درمان افسردگی با نوروفیدبک اهمیت بیشتری دارد چرا که این موج با فعالیت های مغز رابطه عکس دارد به عنوان مثال در افراد نرمال هنگام خواب آلفا بالاترین موج را دارد ولی در افراد افسرده این اتفاق نمی افتد. 

موج آلفا در نیمکره چپ افراد نرمال پایین است و در نیم کره راست بالا است یعنی موج آلفا هیجانات مثبت را در فرد بالا می برد ولی در مغز افراد افسرده کاملا حالت عکس برقرار است و موج آلفا در نیمکره چپ که مسئول هیجانات مثبت است بالا است و در نیمکره چپ که مسئول هیجانات منفی است ، پایین است در نتیجه فرد دچار ناراحتی و افسردگی می شود. 

متابولیسم مغز : مطالعه ای که در زمینه اسکن مغزی برای اندازه گیری میزان متابولیسم گلوکز مغز و جریان خون موضعی مغز در بیماران افسرده انجام شد نشان داد که بیماران افسرده در مقایسه با افراد نرمال دچار کاهش متابولیسم در قشر قطب فرونتال مغز می شوند و میزان کاهش متابولیسم با شدت بیماری افسردگی ارتباط مستقیم دارد. 

درمان نوروفیدبک برای افسردگی

نوروفیدبک چیست؟

نوروفیدبک از نظر لغوی به معنی بازگشت عصبی است. زمانی که ما در مغز احساس انجام کاری را دارید ، در واقع فعالیت مرتبط با آن را مشخص میکنیم ، در مواردی که تعادل مغز به هم میخورد فرد درگیر احساسات مزمن می شود که بر زندگی روزمره او تاثیر گذار است. نوروفیدبک به مغز آموز می دهد که فعالیت هایش را در جهت بهبود افسردگی تنظیم نماید. 

درمان افسردگی با نوروفیدبک

عوامل ارثی ، حوادث ناگوار ، مشکلات پی در پی زندگی ، آسیب و مشکلات روحی دورن کودکی میتواند منجر هب بروز افسردگی در فرد شود. 

یک فرد افسرده حتی توانایی کوچکترین کارهای روزمره را از  دست میدهد و به دلیل عدم لذت بدن از زندگی ممکن است دست به کارهای پرخطر یا خودکشی بزند. 

تغییرات هورمونی در دوره های مختلف زندگی به خصوص نوجوانی باعث تغییر در انتقال دهنده های عصبی از جمله سروتونین و نور اپی نفرین میشود ، این تغییرات میتواند منجر به افسردگی شود. درمان افسردگی با نوروفیدبک منجر به تغییر الگوهای انتقال دهنده های عصبی و امواج مغزی در فرد افسرده می شود. نوروفیدبک مکانیزم برانگیختگی فیزیولوژیک مغز را به حالت طبیعی در می آورد. 

تفاوت مغز فرد نرمال و افسرده 

درمان افسردگی با نوروفیدبک برای چه سنی مناسب است

از نوروفیدبک برای درمان افسردگی افراد 4 – 45 ساله استفاده می شود. 

از آنجا که قدرت یادگیری در افراد مختلف متفاوت است ممکن است روانپزشک تشخیص دهد که این درمان برای فردی خاص خارج از این بازه سنی مناسب است. 

کودکان از زمانی که شروع به تماشای فیلم و کارتون های تلویزیون می کنند از نظر مغزی برای درمان نوروفیدبک آمادگی دارند. 

از آنجا که کودکان زیر 4 سال نمیتوانند به طور مدام 45 دقیقه به صفحه مانیتور نگاه کنند و با کادر درمان همکاری نمیکنند و بی تابی و بی طاقتی واهند داشت از این روش درمانی نمیتوان برایشان استفاده کرد. 

از سویی دیگر از آنجا که تغییر و تحول در مغز افراد بالای 45 سال به سختی اتفاق می افتد ، نوروفیدبک تاثیر کمتری بر مغزشان میگذارد و زمان بیشتری برای درمان نیاز خواهند داشت. 

چند جلسه نوروفیدبک برای درمان افسردگی لازم است؟

ایجاد تغییرات در امواج مغزی با نوروفیدبک یک روش نسبتا طولانی مدت است و به سرعت اتفاق نمی افتد. 

درمان افسردگی با نوروفیدبک نیاز به انگیزه و تعهد قوی دارد ، مشاهده آثار سودمند این درمان حداقل نیاز به 10 جلسه درمانی دارد بنابراین فرد باید با جدیت تمام هفته ای حدلق دو جلسه 30 – 40 دقیقه ای برای درمان حاضر شود. 

روش عملکرد نوروفیدبک در درمان افسردگی

نوروفیدبک عملکرد مغز را ارزیابی می کند. 

مکان های خاص در مغز ، توپی عصبی و فرکانس الکتریکی که به درستی کار نمی کنند را پیدا میکند. 

این درمان با ارائه بازخورد به مغز از طریق چراغ ها ، صدا ، بازی های رایانه ای و غیره کار میکند و به مغز کمک میکند تا از طریق نوروپلاستیسیت خودش را بهبود دهد .

احتمال بازگشت علایم افسردگی بعد از نوروفیدبک

روش درمانی نوروفیدبک در واقع نوعی یادگیری است ، در این جلسات مغز شما یاد می گیرد که چطور به بهترین شکل ممکن در برخورد با مشکلات روحی و غیره خودش را تنظیم کند و مهارتی جدید بدست می آورد. 

از این رو کامل کردن دوره درمان نوروفیدبک اهمیت بسیار زیادی دارد و رها کردن جلسات درمان در نیمه راه باعث بازگست علایم افسردگی خواهد شد. 

درمان نوروفیدبک باید در مرکز معتبر و توسط متخصص نوروتراپیست انجام شود در غیر اینصورت با وجود هزینه زیاد ، تاثیر چندانی نخواهید گرفت و احتمال بازگشت علایم افسردگی بالا می رود. 

گردآوری : بخش روانشناسی بیتوته