زمان و علايم تخمک گذاری در خانمها

مجموعه: دانستنیهای جنسی

علایم تخمک گذاری

علائم و نشانه های تخمک گذاری

تخمک گذاری چیست؟

امکان دارد قبلا یاد گرفته باشید که تخمک‌گذاری مرحله‌ای از چرخه‌ قاعدگی است. زمانی که یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد می‌شود، مرحله تخمک گذاری را شروع می‌کند. هر زن با میلیون‌ها تخمک نابالغ متولد می‌شود که منتظر آزاد شدن هستند. این اتفاق اغلب ماهی یکبار رخ می‌دهد.

در مراحل تخمک گذاری، تخمک به پایین لوله فالوپی حرکت می‌کند، جایی که امکان دارد در اثر برخورد با اسپرم بارور شود. برای بیشتر زنان سالم، تخمک گذاری کلا یک بار در ماه اتفاق می‌افتد. تخمک‌گذاری چند روز بعد از قاعدگی آغاز می‌شود.

زمان تخمک گذاری و علائم آن

علایم تخمک گذاری

تنوع طول مدت فولیکولی، لوئتال و دورۀ عادت ماهانه در بین زنان سبب می‌شود که امکان استفاده از یک فرمول ریاضی ساده جهت تعیین زمان تخمک‌گذاری برای همۀ اشخاص به شکل یکسان وجود نداشته باشد.

با این حال، هر زنی می‌تواند با دانستن علائم تخمک‌گذاری و تحت نظر گرفتن زمان آغاز و طول دورۀ عادت ماهانه، زمان تخمک‌گذاری خود را به صورت تقریبی تشخیص دهد. رشد فولیکول‌ها و آزاد شدن تخمک در اثر ترشح هورمون‌های گوناگون کنترل می‌شود. ترشح این هورمون‌ها می‌تواند در بدن زن نشانه هایی به وجود بیاورد که شخص با توجه به آنها می‌تواند زمان حدودی تخمک‌گذاری یا پایان آن را مشخص کند. 

ترشحات واژن

سطح استروژن بالا که نشان‌دهندۀ نزدیک شدن به زمان آزادسازی تخمک و تخمک‌ گذاری است، باعث افزایش ترشحات چسبناک سفید رنگی از واژن می‌شود که شبیه به سفیدۀ تخم‌مرغ خام است. همینطور بر اثر ترشح این هورمون دهانۀ رحم بالا می‌رود، نرم و باز می‌شود. کیت‌های تخمک‌گذاری خانگی هم با اندازه‌گیری مقدار هورمون‌های استروژن و هورمون لوتئینه‌کننده یا lh در ادرار، زمان تخمک‌ گذاری را تشخیص می‌دهد. خانم ها می‌توانند با بررسی ترشحات واژن در محدودۀ زمانی نزدیک به تخمک‌ گذاری متوجه زمان تقریبی تخمک‌ گذاری شوند.

تغییرات دمای پایۀ بدن

پس از پایان تخمک‌ گذاری، هورمون پروژسترون ترشح‌شده سبب افزایش دمای پایۀ بدن می‌شود. گرچه افزایش دمای پایۀ بدن نشان‌دهندۀ پایان تخمک‌ گذاری است، ولی با ثبت کردن دمای پایۀ بدن در یک یا چند دوره از عادت ماهانه می‌توانید زمان تخمک‌ گذاری را در دوره‌های بعدی با توجه بیشتری حدس بزنید.

افزایش میل جنسی

دقیقا قبل از تخمک گذاری میل جنسی در شما افزایش می یابد. این یک روند طبیعی است. هنگامی که به تخمک‌گذاری خود نزدیک می‌شوید نه تنها میل بیشتری برای داشتن رابطه‌ جنسی دارید بلکه ناخودآگاه رفتارهایتان هم جذاب‌تر می‌شوند و با جذابیت بیشتری همه حرکاتتان را انجام می‌دهید. حتی امکان دارد حس کنید استخوان‌های صورتتان آشکارتر شده و زیباتر به نظر می‌رسید که البته این حس درست است.

درد در ناحیه‌ پایین شکم

نزدیک به 20% از زنان تخمک‌گذاری و فعالیت های مربوط به آن را از راه دردهای ملایم تا دردهای شدید و تیرکشیدن در ناحیه‌ زیر شکم حس می‌کنند.

تغییرات دهانه‌ رحم

پس از تخمک‌گذاری زن حس می‌کند گردن رحمش نرم تر شده و در قسمت بالاتری نسبت به قبل قرار گرفته است. مور می‌گوید در صورتی که تمایل دارید به بررسی تغییرات گردن رحم به عنوان علامت‌ تخمک گذاری بپردازید، در موقعیتی که برای قرار دادن تامپون در واژن استفاده می‌کنید (مثلا در کنار توالت ) قرار بگیرید و با استفاده از انگشتتان تلاش کنید قسمت‌ داخل واژن را احساس کنید.

درد یا حساسیت پستان به لمس شدن

حساسیت پستان یا نوک آن به لمس شدن و حس درد یا سوزش در آن، از دیگر علامت های تخمک‌گذاری است. این وضعیت به علت ترشح هورمون‌هایی است که قبل و بعد از تخمک گذاری در بدنتان ترشح می‌شوند.

تقویت احساسات گوناگون چشایی، بینایی یا بویایی

در هنگام تخمک گذاری حواس گوناگون در خانم ها تقویت می‌شود. از جمله‌ این حواس، حس بویایی است که به میزان بیشتری در خانم ها قوی می‌شود. در این هنگام بدن خانم‌ها آماده‌ جذب هورمون مردانه‌ آندراستنون می‌شود.

نشانه های تخمک گذاری

چه زمانی بیشتر زنان تخمک گذاری می کنند؟

به طور متوسط، یک زن با چرخه های منظم زمانی، بین روز 11 تا 21 چرخه تخمک گذاری دارد.  این به این معنی است که بارورترین روزهای زن چیزی بین روز 8 تا 21 خواهد بود.

چنانچه دوره قاعدگی زنان کوتاه باشد، احتمال تخمک گذاری نزدیکتر به روز 11 خواهد بود. درصورتیکه چرخه قاعدگی طولانی تر داتشته باشند، تخمک گذاری امکان دارد نزدیک به روز 21 اتفاق بیفتد. ولی مدتی بین روز 11 و 21 باید کاملا تخمک گذاری انجام بگیرد.

خانها برای افزایش شانس باروری خود باید هر روز یا یك روز در میان روزهای 8 تا 21 رابطه جنسی برقرار کنند. همینطور می تواند هر ماه چرخه های خود را ردیابی کنند. بنابراین می توانند از زمان تخمک گذاری کمک بگیرند.

تخمک گذاری چند روز طول می کشد؟

فرایند رها شدن تخمک با ترشح هورمون محرکه فولیکولی (FSH) و اغلب میان روزهای ششم تا چهاردهم از چرخه قاعدگی آغاز می‌شود. این هورمون به تخمک درون تخمدان برای رشد و رسیدن به بلوغ برای آزاد شدن از تخمدان کمک می‌کند. هنگامی که تخمک به بلوغ می‌رسد، بدن با افزایش هورمون لوتئینه سبب تحریک آن برای آزاد شدن تخمک می‌شود. تخمک گذاری، ۲۸ تا ۳۶ ساعت پس از افزایش این هورمون صورت می پذیرد.

روش تقويمی( شیوه ريتم)

در شیوه تقويمي، زنان مي توانند از سابقه ها قاعدگی های قبلي خود بعنوان يک راهنما استفاده کنند. در اين روش هر زنی مي تواند ميانگين ایام را در سيکل قاعدگی خود حساب کرده و زمانهاي باروري آينده خود را تخمين بزند. آغاز به نوشتن دوره هاي قاعدگی خود به مقطع ۸ تا ۱۲ ماه کنید. نخستین روز قاعدگی (اولين روز خونريزي) را به عنوان “روز يک” دوره قاعدگی در نظر بگيريد.

کوتاهترين و بلند ترين چرخه قاعدگی را در نظر بگيريد. عدد ۱۸ را از کوتاهترين چرخه قاعدگی خود کم کنید و آن را به عنوان نخستین روز باروري يادداشت کنید. عدد ۱۱ را از بلند ترين چرخه قاعدگی کم کرده و آن را به عنوان آخرين روز بارداري در نظر بگيريد.

مثل: تعداد روزهاي بين “روز يک” يک چرخه قاعدگی تا “روز يک” چرخه قاعدگی بعدي در يک زن عبارتند از:

فروردين ۲۹ روز- ازديبهشت ۲۶ روز( کوتاه ترين چرخه)- خرداد ۳۰ روز تير ۳۱ روز( بلند ترين چرخه)- مرداد ۳۰ روز

در اين نمونه مي بينيم که کوتاهترين چرخه قاعدگی در اين خانم ۲۶ روز و بلند ترين آن، ۳۱ روز مي باشد.

عدد ۱۸ را از۲۶ کم مي کنيم تا نخستین روز باروري به دست آيد( روزهشت). عدد ۱۱ را هم از ۳۱ کم مي کنيم تا آخرين روز باروري به دست آيد( روز بيست). بنابراین در اين خانم روزهاي ۸ تا ۲۰ هر چرخه قاعدگی روزهاي باروري هستند يعني احتمال بارداری در اين روزها زياد مي باشد و بايد در اين ایام يا از نزدیکی پرهیز کند و يا اينکه از دیگر شیوه های پیشگیری از بارداري استفاده کند.

علايم تخمک گذاری در خانمها

کدام شیوه برای پیگیری روند تخمک گذاری بهتر است؟

اعلام بهترین شیوه برای تشخیص مراحل تخمک گذاری قدری سخت است. هریک مشکلاتی دارند. مثلا در شیوه تعیین چارت دمای بدن، عواملی مثل بیماری یا مصرف الکل می‌توانند روی دمای بدن اثر بگذارند. در پژوهشی معلوم شد که این شیوه تنها برای ۱۷ نفر از ۷۷ نفر شرکت‌کننده در پژوهش مفید بوده است.

یادتان باشد که در طول سال، از هر ۱۰۰ نفر، ۱۲ تا ۲۴ مورد با وجود استفاده از شیوه‌های تشخیص مراحل تخمک گذاری و جلوگیری باز هم باردار می‌شوند. به‌کمک ابزارهای سنجش بارداری، بهتر می‌توان مراحل تخمک گذاری و کنترل بارداری را تحت‌نظر گرفت. ولی به‌طور کلی، شیوه های نام‌برده برای همۀ اشخاص کاربرد ندارند.

بهتر است برای پیگیری روند تخمک گذاری، درصورتی‌که موارد زیر شامل حال‌تان می‌شود، با پزشک حرف بزنید:

- در آستانه یائسگی هستید

- عادت ماهیانه را اولین بار و به‌تازگی تجربه کرده‌اید

- به‌تازگی شیوه‌های جلوگیری از بارداری هورمونی را امتحان کرده‌اید

- تازه زایمان کرده‌اید

اهمیت زمان تخمک‌گذاری

طول عمر تخمک بعد از تخمک‌گذاری بین ۱۲ تا ۲۴ ساعت است و پس از آن تخمک تجزیه می‌شود و بارور نخواهد گردید. نزدیکی باید در مدت زمان ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد، به همین علت برای افزایش شانس باروری در هر دوره از تخمک‌گذاری نیاز است زمان تخمک‌گذاری، اسپرم‌ها در آن محل حضور داشته باشند تا بتوانند تخمک را بارور کنند.

به همین علت، دانستن این مسئله که آیا تخمک‌گذاری انجام شده است و دقیقاً در چه زمانی انجام می‌شود، به زن و مرد کمک می‌کند که برای باردار شدن در زمان‌های درست نزدیکی جنسی داشته باشند. توجه به نشانه های تخمک‌گذاری و ثبت دمای پایۀ بدن، ترشحات و زمان آغاز عادت ماهانه و طول دورۀ آن به زن کمک می‌کند که مدت زمان مرحلۀ لوتئال خود را تعیین کند.

دانستن طول مرحلۀ لوتئال که دورۀ بعد از آزاد شدن تخمک تا آغاز عادت ماهانه است، به او کمک می‌کند که بداند چه موقعی باید منتظر آغاز عادت ماهانۀ خود باشد و زمان‌های باروری خود را که شانس باردار شدن در آن زمان بالاست، به دقت بشناسد. همینطور او می‌تواند به درستی بداند که چه هنگامی باید منتظر پاسخ مثبت تست بارداری باشد.

گردآوری: بخش زناشویی بیتوته