تقویم تاریخ -24دی

مجموعه: تقویم تاریخ

حالت خصومت ميان دو كشور پس از انتصاب تيگران از سوي بلاش سوم شاه وقت ايران به پادشاهي ارمنستان در سال 161 آغاز شده بود و حملات نظامي ژنرال خسرو به متصرفات روم، امپراتور و سناي اين كشور را خشگمين ساخته بود به گونه اي كه «وروس» كنسول دوم (فرد شماره 2 امپراتوري) را مامور گرفتن انتقام از ايران كردند. وروس اواخر سال 162 وارد سوريه شد و به ايران پيشنهاد سازش داد كه پيشنهاد او رد شد و جنگ آغاز گرديد و ارتش ايران پس از چند نبرد در جنوب غربي تركيه امروز (كاپادوكيه ) دست به عقب نشيني زد.

در طول بيش از هفت قرن جنگ و ستيز ميان دو ابر قدرت وقت؛ اين، يكي از دو ــ سه مورد ناكامي ايران در اين جنگها بود.

نظاميان رومي كه در سال 165 به اروپا باز گشته بودند بيماري طاعون را از شهر رم تا آلمان و فرانسه پخش كردند و تا پايان سال 166 ميلادي نزديك به يك سوم نفوس اروپاي مركزي و جنوبي از اين بيماري درگذشتند. اين رويداد 1748 سال بعد در پايان جنگ جهاني اول تكرار شد، اين بار سربازان بازگشته از جنگ، ويروس آنفلو آنزا را با خود به شهرهايشان بردند و باعث مرگ 23 ميليون تن از جمله در ايلات متحده آمريكا شدند كه بيش از سه برابر کل تلفات جبهه ها بود.

532م:شورش نیکا NIka (برنده مسابقه) در قسطنطنیه (استانبول) 14 ژانویه سال 532 میلادی و در دومین روز خود شدت بیشتری یافت و مذاکرات صلح ایران و روم مربوط به جنگهای سال 527 تا سال 531 را که در این شهر آغاز شده بود متوقف ساخت. در این جنگها رومیان شکست خورده و حاضر به ازدست دادن بخشی از قلمرو خود و باج سالانه به ایران شده بودند. مذاکرات ژانویه 532 برای روشن ساختن نکات مبهم موافقتنامه قبلی بود.

شورش قسطنطنیه بر سر اعلام برنده مسابقه ارابه رانی آغاز شده بود. شورشیان مدعی بودند که داوران مسابقه تیم مورد علاقه امپراتور ژوستی نین (ژوستی نی ان یکم - Justinian I)را بخاطر خوشنودکردن او برنده اعلام کرده اند حال آنکه تیم دیگر (تیم معروف به پرچم آبی) برنده بود. این مدعیان 13 ژانویه به صورت اعتراض وارد میدان اصلی شهر شده بودند و چون پاسخ نشنیدند از روز بعد به شورش دامن زدند ـ شورشی که پنج روز طول کشید و نیمی از شهر ازجمله کلیسای ایاصوفیه و گوشه ای از کاخ سلطنتی ویران شد. ناراضیان از مالیات سنگین ـ مالیاتی که وضع شده بود تا باج سالانه 2هزار و چهارصد کیلوگرمی طلا به ایران داده شود ـ از روز سوم و دو سناتور مخالف امپراتور از روز چهارم به شورشیان پیوستند. شورشیان خواهان اعدام ژنرال بلیساریوسBelisarius و ژنرال موندوسMundus بودند که از ایران شکست خورده بودند. در این روز «تئودورا» بانوی امپراتور و این دو ژنرال ضمن منصرف ساختن «ژوستی نی ان» از ترک شهر و رفتن به دژ نظامی مجاور خواستند که اجازه دهد ارتش وارد عمل شود و چنین اجازه ای به آنان داده شد و ارتش در پنجمین روز شورش وارد عمل شد و با کشتن هزاران شورشی به ناآرامی پایان داد. هزینه تعمیر خرابی وارده به شهر و ازجمله نوسازی کلیسای ایاصوفیه سبب شد که امپراتور نتواند باج سالانه را به ایران بپردازد و در سال 540 ارتش ایران به دستور خسروانوشیروان از چند ناحیه قلمرو امپراتوری روم را مورد حمله قرارداد. یک بهانه «ژوستی نی ان» از تعلل درپرداخت باج مقرر این بود که دولت ایران به کمک خود به ژرمن های آریایی ـ به عنوان همنژاد ـ ادامه می دهد و آنان با این کمک و وعده های دیگر اعلام استقلال کرده و از روم (بخش غربی به پایتخی شهر رم) جدا شده اند. ارتش ایران در تعرض سال 540 ضمن تصرف حلب (آلپو)، انتاکیه، دارا (امروزه؛ اوقوز) و ادسا، لازیکا Lazika (گرجستان غربی ـ گرجستان ساحلی امروز) و ... دولت قسطنطنیه را مجبور به قبول برتری ایران و پرداخت باج کرد. در نبرد لازیکا 30 هزار رومی کشته شدند. خسروانوشیروان بعدا مبلغ سنگین باج را کاهش داد و پارسیان را تشویق کرد که به گرجستان غربی (لازیکا در ساحل دریای سیاه) مهاجرت کنند تا نفوس ایرانی منطقه در اکثریت باشد. جنگ ایران و روم پنج سال بعد بر سر ناحیه «پترا» ازسر گرفته شد که باز ایران برنده جنگ بود.

1354ش:خشم ايران نسبت به هفت كشور عربي منطقه خليج فارس كه از 17 ديماه سال 1354 (هفتم ژانويه 1976) آغاز شده بود بيست و چهارم ديماه به اوج خود رسيد و بعدا هم ادامه يافت. اين برانگيخته شدن احساسات و واکنش افكار عمومي ايرانيان پس از نامگذاري يك سرويس خبري به نام «خبرگزاري خليج عربي!» صورت گرفته بود كه متعاقب آن دولت ايران سفيران خود را از اين كشورها فراخواند و در نشست اين سفيران در تهران اين نامگذاري يك دسيسه تازه اعلام شد و اخطار گرديد كه احدي حق ندارد نام دو هزار و پانصد ساله خليج فارس را تغيير دهد. حساسيت و واکنش ايرانيان نسبت به نام تاريخي خليج فارس از آن زمان ادامه داشته است.

مفسر راديو دولتي ايران در همان روز اين اقدام ضد تاريخي و ضد فرهنگي را «تحريك ايران به دست شماري از حاكمان عربي، طبق نقشه و سياست دولتهاي خارج از منطقه» خواند و از اين «حاكمان» خواست كه فريب دولتهاي دوردست را نخورند و با آتش بازي نكنند.

مرور زمان نشان داده است که اين تحريكات همچنان ادامه دارد. بااينکه دولت و رسانه هاي آمريکا، حتي يکبار جز خليج فارس لفظ ديگري بکار نبرده اند جورج دبليو بوش رئيس جمهور وقت ايالات متحده در آخرين نطق سالانه خود در اين مقام در 28 ژانويه 2008گفته بود: «آمريكا با آنهايي كه (اشاره به دولت ايران) نيروهاي نظامي مارا تهديد كنند برخورد خواهد كرد، و ما در كنار متحدان خود در خليج فارس خواهيم ايستاد و از منافع حياتي خود در منطقه خليج فارس دفاع خواهيم كرد.»، و جمله آخر او تكرار دكترين كارتر در 28 سال پيش از آن بود (استقرار نظامي در خليج فارس و حضور در منطقه). رسانه هاي آمريكا اين قسمت از نطق بوش را اخطار به دولت ايران تلقي كرده بودند که حتي به خاطر تغيير يک نام ولو بطور غير رسمي [نام خليج فارس] شيخ نشينها و دولتهاي منطقه را تهديد مي کند.

1998م: 14ژانويه 1998 يك گروه از پژوهشگران انستيتويي در تكزاس آمريكا آنزيم عامل مرگ سلولها (اپاتوسيس) را كشف كردند و پي بردند كه كم و يا زياد شدن اين آنزيم زنگ خطر است. از آن زمان تاكنون پيشرفت ديگري در اين كار حاصل نشده است.

«آپاتوسيس» از دو كلمه يوناني «اپو» به معناي شكل و فرم و «پتوسيس» به معناي افتادن و مردن ساخته شده و مفهوم آن مرگ سلولهاي بدن است. براي سلولهاي بدن قاعده حيات تعيين شده است كه اگر بر اثر حادثه و بيماري و نفوذ عامل خارجي (ميكرب و ويروس) به بدن نابود نشوند در زمان معين مجبور به خودكشي هستند. از آنجا كه حيات انسان بستگي به سلولها دارد، پژوهشگران از دهها سال پيش در تلاش براي كشف راز مردن سلولها بوده اند تا بتوانند بر طول عمر انسان و كيفيت زندگي بيافزايند.

1919م:امروز زادروز «اندي رونيAndy Rooney» مفسر تلويزيوني معاصر است كه 14 ژانويه 1919 در شهر آلباني ايالت نيويورك در يك خانواده ايرلندي تبار به دنيا آمد و با وجود اين كه 87 سال از عمرش مي گذرد همچنان به تفسير نگاري و تفسير گويي تلويزيوني ادامه مي دهد و معروفترين تفسيرهاي او هر يكشنبه در مجله تلويزيوني «سيكستي مينيتز» شبكه «سي بي اس» پخش مي شود و اعلام شده است كه 60 ميليون بيننده دارد. اندي كار روزنامه نگاري را از سال 1942 (64 سال پيش) و با پوشش جنگ جهاني دوم در جبهه هاي اروپا آغاز كرده و چهار دهه پيش از رسانه هاي چاپي به راديو ـ تلويزيون منتقل شده است كه سمعي و بصري است. اندي 11 كتاب برخواننده نيز منتشر كرده كه معروفترين آنها « كامان نان ـ سنس» است كه درست در دويستمن سال انتشار كتاب توماس پين تحت عنوان «كامان سنس (عقل سليم» انتشار يافت. اندي در اين كتاب كه معنايش «مزخرفات» است اوضاع جامعه و رابطه سياستمداران و مردم معمولي كه فريب حرفهاي آنها را مي خورند تشريح كرده است. كتاب معروف ديگر او تاريخ سياهپوستان آمريكايي است. اندي در گفتن تفسير صراحت لهجه دارد و ملاحظات را رعايت نمي كند. اميلي دختر اندي نيز يك روزنامه نگار و مدير اخبار تلويزيون ماساچوست است.

1977م:««رابرت انتوني ايدن» دولتمرد انگليسي كه نام او مكررا در تاريخ معاصر ايران آمده است 14 ژانويه 1977، دو روز پس از هفتاد و نهمين زادروزش درگذشت. وي كه ده سال وزير امورخارجه انگلستان و 21 ماه نخست وزير اين كشور بود زبان فارسي، تاريخ سياسي و تاريخ ادبيات ايران را در دانشگاه آكسفورد فرا گرفته بود و رساله يک کنفرانس او در کلاس (پرزنتيشن ـ تکليف درسي) در تفسير يك شعر فارسي با مضمون «به دو چيز گيرند مر مملكت را؛ يكي زعفراني و پرنياني (تطميع کردن و رشوه دادن به مقامات موثر و فرماندهان نيروها ـ زعفراني يعني سکه طلا و پرنياني به معناي هديه از پارچه هاي گرانبها) و دگر، آهن آبديده يماني (شمشير و راه جنگ)» هنوز مورد استفاده قدرتمداران جهاني است (دو نمونه آن؛ اشغال نظامي آسان ايران در شهريور 1320 و در سال 2001 ، بركنار كردن طالبان از حکومت در افغانستان).

وي به عنوان وزير امور خارجه چرچيل از طراحان نقشه اشغال نظامي ايران، بركنارکردن رضاشاه كه ملي گرايي پيشه ساخته بود و سپس روي كار آوردن پسرش بود كه از ديدگاه ايدن مردي ترسو، مطيع قدرت بالادست، علاقه مند به «بله قربان شنوي و شنيدن تملق» بود و تمايل به خوشگذراني داشت. ايدن يک امير زاده انگليسي صاحب لقب و يک محافظه کار بود.

ايدن در يك مصاحبه در دهه 1960، يك مورد از ايام سخت خدمت دولتي خود را درگيري با دكتر مصدق بيان داشته و گفته بود كه مصدق به هيچ صراطي جز تامين حقوق كامل و حاكميت ايران مستقيم نبود و در اين راه حاضر به كوچكترين گذشت نمي شد. وي در همين مصاحبه از سياست معتدل هري ترومن رئيس جمهوري وقت آمريكا و دين آچسن وزير امور خارجه او در قبال دكتر مصدق انتقاد كرده و اين سياست را باعث طولاني شدن مسئله ايران و در نتيجه پيدايش تحول مشابهي در مصر خوانده بود (روي كار آمدن ناصر و ملي كردن آبراه سوئز كه منجر به كناره گيري ايدن در 1956 شد). ایدن در عين حال گفته بود كه همراهي آيزنهاور و وزير خارجه اش دالس با مساعي مربوط يه بركناري دكتر مصدق (براندازي 28 امرداد) به خاطر انگلستان نبود بلكه اين دو تن مي خواستند آمريكا جاي انگلستان را در خاورميانه بگيرد و به انگلستان نقش بازيگر دوم داده شود. ايدن در 1952 با "کلاريسا" 32 ساله برادر زاده چرچيل كه 20 سال جوانتر از او بود ازدواج كرد و يكي از شوخي هاي سياسي دكتر مصدق اين بود كه به مناسبت اين ازدواج گفته بود: چه خوب است كه ماه عسل اين مرد (ايدن) دائمي شود تا به دور از توطئه هاي او، ما فرصت داشته باشيم كارمان را بكنيم.

ايدن که در 36 سالگي وزير امورخارجه انگلستان شده بود و در دهه 1930چند ملاقات با هيتلر و موسوليني داشت گفته است که بر خلاف تصور عمومي، موسوليني مذاکره کننده اي آرام و خونسرد بود، ولي به آساني و بدون ملاحظه زير قولهايش مي زد او به هيچيک از تعهدات خود در قبال منطقه مديترانه و اتيوپي که به انگلستان سپرده بود عمل نکرد و از اتيوپي به سومالي و نقاط اطراف تعرض کرد و در مديترانه ازآلباني و يونان چشم برنداشت؛ سرزمين آلباني را تصرف و به يونان تعرض کرد. هيتلر شخصيت ديگري داشت؛ قول نمي داد و تعهد نمي سپرد. هيتلر براي گفتن بله؛ آنقدر اما، اگر و مگر و پيش نياز (پيش شرط) مطرح مي ساخت که به گرفتن توافق از او نمي ارزيد. هيتلر از بکار بردن سريع آن چه که در دسترسش بود و امکانات آلمان اباء نمي کرد و همين خصيصه سبب شده بود که در دل ساير دولتها هراس افکند. ايدن و هيتلر در سال 1918 (آخرين سال جنگ جهاني اول ) به عنوان دو نظامي متخاصم در جبهه "سم" با هم جنگيده بودند.

اين نکات (جملات قصار ) از ايدن به يادگار مانده است:

- صلح به هر بها مانع جنگ نمي شود.

- کوتاه آمدن در مذاکرات، اشتهاي طرف مقابل را افزايش مي دهد.

- جنگ، بايد پس از شکست همه تلاشهاي سياسي مورد بررسي قرار گيرد زيرا که نتيجه بکاربردن سرباز قابل پيش بيني نيست.

ـ پيش از ورود به جنگ، بايد راه خروج از آن را پيدا کرد.

2004م:در نيمه ژانويه 2004 افشاءگري «پال اونيل» وزير سابق خزانه داري(دارايي) دولت جورج بوش ضربه بزرگي به او تلقي شده بود و روزنامه ها نوشته بودند که اظهارات اونيل سوژه حمله و انتقاد از دولت بوش به دست داده است. افشاءگري اونيل در كتابي تحت عنوان «بهاي وفاداري» به قلم روزنامه نگاري به نام «ساسكايند» كه 13 ژانويه آن سال به توزيع داده شده بود انتشار يافته است.

اونيل (دولتمرد جمهوريخواه) كه نزديك به دو سال وزير خزانه داري بوش و قبلا هم رئيس دفتر بودجه در دولتهاي نيكسون و فورد بود افشاء كرده است كه جورج بوش از همان نخستين روز آغاز حكومت خود عزم جزم به بركناري صدام حسين و تغيير رژيم حكومتي عراق(حرب بعث) داشت كه رويداد يازدهم سپتامبر بهانه لازم را در اختيار او گذارد و ....

اونيل اين مطلب را با ارائه سند در مصاحبه طولاني خود با شبكه تلويزيوني «سي بي اس» هم تشريح كرده و دكتر "هوارد دين" از رهبران حزب دمكرات با استناد به آن بوش را مورد انتقاد قرار داده كه دولت آمريكا حق تغيير رژيم هاي ديگر را ندارد و چنين رسالتي را به هيچ دولت خارجي نداده اند. دكتر دين گفته بود كه بوش وعده داده بود كه صرفا به منظور انهدام سلاحهاي كشتار جمعي عراق و قطع همكاري صدام با القاعده و مآلا حفظ امنيت آمريكا به عراق لشكر مي كشد كه تا اين لحظه مدركي دال بر آنها به دست نيامده و آمريكا هم امن تر نشده است و تازه ده ماه پس از اين لشكر كشي، القاعده دارد وارد عراق مي شود.

\

2000م:آماري كه در سال 2000 در 76 كشور پيرامون خانوارها تهيه شده بود 14 ژانویه 2001 انتشار يافت كه در مقايسه با آمار مشابهي كه در 1985 تهيه شده بود از کوچک شدن اعضاي خانوارها و یک خانواده؛ یک و دو فرزند حکايت مي کرد. تهیه کنندگان این بررسی دليل آن را چنین اعلام کرده بودند: كاهش ازدواج، آگاهی از محدود بودن منابع کره زمین برای تامین مایحتاج و فرار از ازدیاد غیر ضروری نفوس آن و درنتیجه محدود شدن فرزندان يك خانوار به يکي تا دو تا، افزايش فرار از داشتن فرزند عمدتا به دلیل تقویت پندار بی حاصل بودن فرزندان برای والدین پس از عبور از 18 سالگی که خانواده را ترک می کنند و قبلا چنین نبود و خانواده ها فرزند می آوردند تا یار و یاورشان باشد و در قدیم و بویژه در مناطق کشاورزی «فرزند» سرمایه محسوب می شد، و علل دیگر. به همين لحاظ جمعيت برخي از کشورهاي اروپاي غربي درحال کاهش يافتن است و ادامه این روند سبب خواهد شد که در آينده نياز به مهاجرت از ساير کشورها داشته باشند.

2006م:تا پايان روز 12 ژانويه 2006، واكنش غرب به از سرگيري پژوهش هاي هسته اي ايران به صورت خبر در رسانه هاي اين كشورها منعكس شده بود كه كليشه تيتر و قسمتي از مطلب يكي از روزنامه هاي آمريكا در زير آمده است:

نيويورك تايمز در گزارش خود در اين زمينه نوشته بود: وزيران امور خارجه آلمان، انگلستان و فرانسه درپايان مذاكرات خود در برلين ضمن اعلام به «بن بست» رسيدن گفتگوهايشان با ايران، مشتركا گفته بودند كه خواستار ارجاع قضيه به شوراي امنيت سازمان ملل هستند تا اين شورا در قبال فعاليت هاي اتمي ايران تصميم بگيرد و افزوده بودند كه حدس مي زنند با وارد آوردن فشار بيشتر، ايران از ادامه تحقيقات هسته اي منصرف شود!.

«فرانتس والتر ستاينماير» وزير امورخارجه آلمان در اين باره گفته بود كه به نظر ما (وزيران امور خارجه سه كشور به علاوه سولانا رئيس ديپلماسي اتحاديه اروپا كه در مذاكرات برلين شركت داشت)، آن زمان فرارسيده است كه شوراي امنيت درگير اين قضيه شود.

همزمان در جاي ديگر، «رايس» وزير امورخارجه وقت آمريكا با لحني تندتر گفته بود: دولت ايران (با شكستن قفل آژانس بين المللي انرژي اتمي) علنا دست به مبازرطلبي زده است، به حرفهاي ما اعتنا نمي كند و ما بايد به شوراي امنيت برويم.

در اين ميان، در مسكو وزير امور خارجه روسيه گفته بود كه قضيه بايد قبلا از جنبه هاي مختلف در مذاكرات پنج عضو دائمي شوراي امنيت (فاتحان جنگ جهاني دوم و دارندگان حق وتو) مورد بررسي قرارگيرد، روسيه با هرگونه تصميم عجولانه و يا ديکته شده غرب مخالفت خواهد کرد.

روش چين تا آن روز هنوز به درستي روشن نبود و تنها، معاون وزير امور خارجه چين به ديپلمات ايراني مقيم پكن گفته بود كه جانب ايران را رها نخواهد نساخت.

دولت ايران در پي يک راي گيري در آژانس، در قبال دولت هايي كه جانب غرب را گرفته بودند واكنش شديد نشان داد و تهديد به قطع داد و ستد كرد.

دولت محمود احمدي نژاد از آغاز کار، سياست دولت قبلي (محمد خاتمي) درمورد پژوهش هاي اتمي را به کنار گذارده و اين پژوهش ها را از سرگرفته و به ايستادگي در برابر تهديدهاي غرب ادامه داده است.

نخستين اظهارات هیلری کلینتون به عنوان وزیر امورخارجه دولت «اوباما» نشان داد که این دولت هم همان سیاست دولت جورج دبلیو بوش را در قبال برنامه اتمی ایران دنبال خواهد کرد؛ البنه با روشی دیگر. بانو کلینتون در جلسه 13 ژانویه 2009 کمیسیون روابط خارجی سنای آمریکا در این باره گفته بود: ما به تلاش خود برای متوقف کردن برنامه های اتمی ایران ادامه خواهیم داد، ایران نباید سلاح اتمی داشته باشد. ما ازطرق دیپلماتیک پیش خواهیم رفت ولی گزینه های دیگر را از نظر دور نخواهیم داشت. ما در قبال ایران با دولت های نگران دست یافتن ایران به اسلحه اتمی تبادل نظر خواهیم داشت و تصمیماتمان را هماهنگ خواهیم کرد. روش ما که احیاء رهبری جهانی آمریکاست دیپلماسی توام با «سمارت پاور» است. دولت بوش نیروی نظامی را وسیله اجرای سیاست قرارداده بود.

2006م:رزگر امين كه صدام حسين و تني چند از همكارانش را محاكمه مي كرد 14 ژانويه 2006 استعفاي خود را از رياست دادگاه تسليم داشت. وي كه يك «كرد» است پس از اين كه دلسردي مردم از جريان محاكمه و نيز دلخوري دولتهاي آمريكا و عراق را از رفتار نرم خود با صدام مشاهده کرد كناره گيري خودرا اعلام داشت زيرا كه هر دو طرف را از كار خود ناراضي ديد.

1641: هلند ي ها كه از آغاز اين قرن وارد رقابتهاي استعماري اروپائيان در آسيا شده بودند و پا جاي پاي پرتغاليها مي گذاردند بندر مالاكا را كه ناظر بر راه دريايي چين و ژاپن با اروپاست از دست پرتغاليها خارج ساختند و خود بر جاي آنان نشستند.

1690: كلاري نت (نوعي ساز بادي ــ قره ني) اختراع شد.

1799: دولت تازه تاسيس ايالات متحده نخستين سفارش بزرگ خريد اسلحه را داد و از كارخانه «الي ويتني» ده هزار ماسكت (تفنگ ساچمه باروتي) خريداري كرد.

1929: امان الله پادشاه افغانستان كه به يك دژ نظامي پناهنده شده بود به سود برادرش كه تنها سه روز پادشاه بود كناره گيري كرد.

1963: (24 ديماه 1341 خورشيدي) در تهران اعلام شد كه از اين پس درانتخابات ايران از كارت الكترال استفاده خواهد شد.

منبع:iranianshistoryonthisday.com