تقویم تاریخ - 19 خرداد

مجموعه: تقویم تاریخ

1330ش:هيات خلع يد از انگلستان در منابع نفت ايران كه با مشايعت دهها هزار نفري تهراني ها عازم خوزستان شده بود 19 خرداد 1330 درميان استقبال توده هاي مردم وارد اين استان شد و از روز بعد كار خود را آغاز كرد. مهندس مهدي بازرگان، دكتر متين دفتري (نخست وزير پيشين)، و اردلان از اعضاي هيات بودند كه از سوي دكتر مصدق رئيس دولت وقت مامور نظارت بر امر خلع يد از انگلستان در نفت ايران شده بودند. انعكاس عكس و خبر بدرقه و استقبال پرشور با پرچم و پلاكارد و ابراز احساسات ميهني از اين هيات در رسانه هاي ملل ديگر، انگليسي ها را بيش از پيش نگران آينده خود در منطقه نفتخيز خاورميانه ساخت.

1331ش:19 خرداد سال 1331 ( 9 ژوئن 1952 ) روزي است كه دكتر مصدق رئيس دولت وقت در دادگاه جهاني لاهه نطق تاريخي خود را ايراد كرد و وجدان جهانيان را متوجه حقوق ملل ضعيف ساخت.

دكتر مصدق در اين نطق گفت كه وجدان جهانيان نبايد اجازه دهد كه حقوق ملل ضعيف پايمال شود؛ جهانيان بايد از ملل كوچك كه براي احقاق حقوق خود و استفاده از حاكميت ملي و استقلال بپا مي خيزند در برابر دول داراي قدرت نظامي، تبليغاتي و نفوذ سياسي وسيع دفاع كنند. ما كاري جز گرفتن حق مسلم خود نكرده ايم.

دكتر مصدق قضات دادگاه لاهه را از آلوده كردن خود به سياست برحذر داشت و اشاره كرد كه قاضي بايد حق را از زورگو و غاصب آن بگيرد نه جانب طرف برتر را.

دكتر مصدق پس از ايراد نطق طولاني خود ، دفاع قضايي از حقوق ايران در برابر شكايت انگلستان را به پروفسور رولن ــ حقوقدان بلژيكي كه به وكالت از ايران انتخاب شده بود سپرد.

دکتر مصدق بعدا در يك مصاحبه مطبوعاتي در پاسخ به پرسش يک روزنامه نگار درباره ميزان اميد او به سازمانهاي بين المللي از جمله دادگاه لاهه، خواستار اصلاح منشور ملل و واگذاري تصميم گيري از شوراي امنيت به مجمع عمومي سازمان ملل شد و گفت كه سازمان ملل بايد تنها دمكراسي ها را به عضويت بپذيرد نه هر كشور را. كشورهاي غير دمكراتيك مي توانند عضو ناظر باشند، نه صاحب راي، و دمكراسي جدا از رعايت حقوق انسان نيست.

1332ش:دكتر مصدق نخست وزير وقت در خرداد 1332 و پيش عزيمت به لاهه دكتر محمد علي ملكي ، از ملي گرايان بنام را وزير بهداري كابينه خود كرد.

دكتر ملكي پس از برانداري 28 امرداد و بارها پس از آن بازداشت شده بود. وي در سنين كهولت هم به فعاليت سياسي در همان زمينه هاي قبلي ادامه و راه خود را تغيير نداده بود.

1359ش:ابوالحسن بني صدر نخستين رئيس جمهور در مصاحبه اي كه 19 خرداد 1359 انتشار يافت گفت: بدترين شكل اجراي حاكميت، اعمال خشونت است. وي اخطار كرد كه در برابر عمل خلاف قانون دست روي دست نمي گذارد و آرام نمي نشيند. او گفت: در جمهوري اسلامي، گروهي مايلند من رئيس جمهور باشم ولي آنان، خود، وظايف مرا انجام دهند. بني صدر كه سال بعد مجبور به فرار از ايران و اقامت در اروپا شد در اين مصاحبه به زعم خود، «فرصت طلبان» را تهديد كرد و گفت كه عده اي طالبند قدرت منحصرا در دست آنان باشد.

1386ش:نوزدهم خرداد 1386 ايران، ميهن گرامي ما يك فرزند برومند خود را از دست داد. اين بزرگمرد در تمامي عمر نگران ميهن و غمخوار آن بود. دكتر پرويز ورجاوند انسانشناس و باستانشناس بنام وطن در بامداد اين روز در تهران در 73 سالگي بر اثر مشكلات قلب فوت شد. وي در عين حال عضو شوراي رهبري و سخنگوي جبهه ملي ايران بود. دكتر ورجاوند تحصيلكرده سوربن فرانسه حتي يك لحظه از تلاش براي حفظ يكپارچگي وطن، همبستگي ملي، دادن اميد به ايرانيان و رعايت حقوق بشر و آزادي ها باز نايستاد. ورجاوند كه از دوران دبيرستان به صف پيروان خط مصدق پيوسته بود به هركار و هر چيز تنها از ديدگاه ميهني مي نگريست.

1843م:«برتا فون سوتر Bertha von Suttner» داستان نويس و صلحدوست شهير اتريشي نهم ژوئن 1843 به دنيا آمد. او دختر يك فيلد مارشال اتريشي و از اميرزادگان اين كشور بود كه در رشته هاي هنر و ادبيات تحصيل كرد. برتا زندگاني اشرافي را دوست نداشت و برخلاف راي خانواده اش به كار تدريس پرداخت. سپس چون خانواده اش بر ازدواج او با مرد دلخواهش صحه نگذاردند، ترك وطن كرد و سالها با شوهرش در غربت بسر برد و همين وضعيت او را به صورت يك داستان نگار بزرگ در آورد.

1870م:«چارلز ديكنز» نويسنده و روزنامه نگار انگليسي نهم ژوئن سال 1870 در 58 سالگي درگذشت و 15 داستان طولاني و دهها داستان كوتاه از خود به يادگار گذارد.

ديكنز كه دوران كودكي را در فقر گذرانده بود در داستانهايش كوشيده است جهاني بسازد كه در آن از فقر و حرمان اثري نباشد. اصحاب فكر وي را متفكري توصيف كرده اند كه از طريق داستانهاي تخيلي كوشيده است عقايد فلسفي خود را مطرح و توجيه كند. تعريف خاص ديکنز از واژه «شارلاتان» خواندني است كه از نيمه قرن بيستم به اين طرف مصداق و مشابه بيشتري يافته است. به گفته ديكنز، شارلاتان كسي است كه با مغالطه، هياهو، جنجال و گاهي پرخاشگري بكوشد كه حقايق به طور لحظه اي و سطحي پنهان بمانند. وي توصيه كرده است كه در قبال چنين شخصي بايد احتياط را از دست نداد.

1732م:پادشاه انگلستان 9 ژوئن 1732 فرمان صاحب اختياري اراضي ميان دو رود « ساوانا » و « آلتاها » و ساحل اقيانوس اطلس در آمريكاي شمالي را به نام يكي از افسران خود موسوم به جيمز ادوارد اولتورپ J.E.Oglethorpe صادر كرد و اين منطقه وسيع و مثلث شكل كه از هزاران سال پيش از آن محل سكونت چند قبيله متمدن بومي ( اصطلاحا سرخپوست ) بود توسط مالك انكليسي آن به يك مهاجر نشين انگليسي تبديل شد و به نام جورج دوم پادشاه انگلستان « جورجيا » ناميده شد كه اينك يك ايالت آمريكا را تشكيل مي دهدو جيمي كارتر رئيس جمهوري پيشين آمريكا از اين ايالت است.

1628م:نهم ژوئن 1628« توماس مورتون » كه از انگلستان به آمريكاي شمالي مهاجرت كرده بود و در منطقه ماساچوست به كار خريد و فروش پرداخته بود به عنوان « مهاجر نامطلوب » از آمريكا دي پورت ( اخراج ) شد. در آن زمان از استقرار انگليسي ها در شمال آمريكا ، تنها 21 سال مي گذشت .

جرم توماس مورتون فروش تفنگ به بوميان ( سرخپوستان ) بود . وي به جاي پول از سرخپوستان پوست ( خز ) دريافت مي كرد. دستبابي سرخپوستان كه عده آنان صدها برابر مهاجران بود اكيدا ممنوع بود ، زيرا تنها امتياز و برتري مهاجران انگليسي بر سرخپوستان و حفظ سلطه بر ايشان « تفنگ » بود كه مقامات انگليسي مايل نبودند به دست سرخپوستان افتد. سرخپوستان عمدتا از طريق فرانسويان كه با آنان مناسبات حسنه داشتند ، تفنگ به دست آوردند.

1899م:دولت انگلستان كه منطقه هنگ كنگ را در جريان جنگ با چين معروف به جنگ ترياك تصرف كرده بود نيم قرن بعد از اين عمل، به فكر توسعه خاك اين منطقه اشغالي افتاد و براي اين كه وضعيت را از صورت اشغال نظامي خارج سازد، هنگ كنگ و اراضي اطراف آن را نهم ژوئن سال 1899 از دولت وقت چين 99 ساله اجاره كرد.

دولت چين در آستانه انقضاي مدت اجاره به انگلستان اخطار كرد كه هنگ كنگ را تخليه كند. از آنجا كه چين نوين، ديگر آن چين مفلوك قرن 19 و پيش از اكتبر 1949 نبوده و از ظرفيت نظامي و اقتصادي وسيع و وحدت كامل بر خوردار است انگلستان تسليم شد و هنگ كنگ به دامان مادر باز گردانده شد.

1932م:از ژوئن سال 1932 در ايالات متحده آمريكاي شمالي بر فروش بنزين ماليات وضع شد كه تا كنون اين ماليات 15 برابر شده است و رقم بزرگي از درآمدهاي دولتي را تشكيل مي دهد. هرگونه فعاليت نفتي در آن كشور غير دولتي و در دست كمپاني هاي بزرگ است و بهاي فروش در جايگاهها برحسب قواعد بازار آزاد (معادله عرضه و تقاضا) در نوسان است. در ژوئن 2007 با اينكه بهاي نفت خام در بازار به هر بشكه 63 دلار كاهش يافته، در آمريكا به بهانه كمبود پالايشگاه، بهاي بنزين در حال افزايش است و ظرف سه سال (از اواخر 2003 تا ژوئن 2007 ) تقريبا سه برابر شده است.

2005م:هفتم ژوئن 2005 در مسكو اعلام شد خودوركوفسكي مالك اصلي كمپاني نفتي يوكوسYukos كه يك يهودي روس است به اتهام تقلب، كلاهبرداري و ندادن ماليات به 9 سال زندان محكوم اتهامات ديگري ازجمله شركت در توطئه قتل دارد كه همچنان تحت رسيدگي است. محكوم شدن خودوركوفسكي به 9 سال حبس از سوي محافل متعدد در سطح جهان ناچيز تلقي شده بود و سوژه مقاله و كاريكاتور قرارگرفته بود.

2005م:كمپاني جنرال موتورز آمريكا كه روزگاري پايه قدرت و شهرت جهاني اين كشور بود هفتم ژوئن 2005 اعلام داشت كه براي جلوگيري از زياندهي بيشتر و افزايش قرض، تعدادي از كارخانه هاي خود در آمريكاي شمالي را تعطيل و 25 هزار تن از كارگران و مهندسان آنها را برکنار خواهد كرد. اين كمپاني همچنين اعلام كرده بود كه با همان هدف، مزاياي مابقي كاركنان خود به ويژه مزاياي بيمه درماني آنان را كاهش خواهد داد.

قبلا گزارش مطبوعات نشان مي داد كه ميزان فروش اتومبيلهاي ساخت كمپاني جنرال موتورز در ايالات متحده به طور متوسط تا 20 درصد پايين آمده است و مجبور است اتومبيلهايي را كه روي دستش مانده با تخفيف بفروشد. اين وضعيت احتمالا به دليل رقابت با كارخانه هاي اتومبيلسازي ژاپن و آلمان بوده است.

68: نرون امپراتور روم كه به خشونت معروف بوده است خودكشي كرد.

1815: كنگره وين در اين روز استقلال هلند ، بلژيك و لوكزامبورگ را تضمين كرد و مقرر داشت كه اين سه كشور همسايه باهم متحد باشند. در همين جلسه بي طرفي كشور سويس نيز تضمين شد و بخشي از غرب لهستان به آلمان داده شد.

1822: چارلز گرام مخترع دندان مصنوعي اين اختراع خود را به ثبت داد.

1898: در جريان جنگ آمريکا (دولت واشنگتن) با دولت اسپانيا بر سر کوبا، تفنگداران دريايي آمريکا وارد کوبا شدند که پايگاه نظامي آمريکا در گوانتانامو (کوبا) يادگار همان زمان است.

1936: ( 1315 ) : دولت وقت ايران سواد آموزي اجباري سالمندان 18 تا 40 ساله را به اجرا گذارد.

1940: به علت از پاي درآمدن فرانسه در اروپا ، سوريه و لبنان ــ دو سرزمين تحت الحمايه آن در خاور ميانه به تصرف انگلستان درآمدند.

1999: ميان ناتو و يوگوسلاوي آتش بس برقرار شد. جنگ طرفين بر سر كوزوو بود كه يوگوسلاوي حاضر به تخليه آن شده بود.