تقویم تاریخ -10شهریور

مجموعه: تقویم تاریخ

1962م:ساعت 11 بعد از ظهر اول سپتامبر 1962 (دهم شهريور 1341) زمين لرزه شديدي در منطقه بوئين زهراي قزوين روي داد كه تهران را هم به لرزه درآورد. تلفات اين زمين لرزه را ده تا بيست هزار كشته گزارش كرده اند. 40 سال بعد بار ديگر زلزله سختي در همان محل روي داد كه باز هم تلفات داشت، ولي به مراتب كمتر.

يكم سپتامبر 1923 (39سال پيش از زلزله قزوين و در همان روز) يك زمين لرزه شديد ژاپن را تكان داده بود كه بر اثر آن، تنها در مناطق توكيو و يوكوهاما بيش از يكصد هزار تن كشته شده بودند.

1952م:فرانسوا مورياك روزنامه نگار، نويسنده و شاعر شهير فرانسوي و برنده جايزه ادبي نوبل سال 1952 يكم سپتامبر سال 1970 در 85 سالگي درگذشت. وي يكي از بزرگترين نويسندگان قرن بيستم اروپا بشمار آورده شده است. مورياك كه از هواداران ناسيوناليسم دوگلي بود و بيوگرافي اين سردار فرانسه را نوشت 30 داستان، يك مجموعه شهر، چند نمايشنامه و تعدادي كتاب غيرداستاني از خود به يادگار باقي گذارده است. نخستين داستان او «دفترچه سياه» عنوان داشت، سپس «بوسه اي براي لپر» و .... مورياك از مشوقان دادن استقلال به مستعمرات فرانسه و ايجاد جامعه فرانسه مركب از آنها بود. مورياك تا آخرين روز حيات براي مطبوعات فرانسه مقاله مي نوشت. وي بارها به مخاطبان روزنامه ها اندرز داده بود كه روزنامه را به خاطر مطالب و محتوايش بخرند نه پرستيژ آن و وانمود كردن وابستگي فكري و يا سياسي خود، از طريق قراردادن روزنامه در جيب و يا روي ميز و ....

70میلادی:اول سپتامبر سال 70 ميلادي نيروهاي امپراتوري روم به فرماندهي تيتوس Titus پسر وسپاسيان Vespasian امپراتور وقت، شهر اورشليم را پس از يك محاصره طولاني، جز برج جنوبي آن كه هزار يهودي از آن دفاع مي كردند متصرف شدند؛ ويران ساختند و قتل عام كردند. برج جنوبي هم هفتم سپتامبر سقوط كرد. در جريان تخريب اورشليم، معابد يهود از بين رفت. مقاومت يهوديان در برابر سلطه روميان چهار سال طول كشيده بود.

اين شهر شش قرن و اندي پيش از آن نيز به دست بخت النصر امپراتور بابل ويران شده و باقيمانده ساكنانش به اسارت به بابل منتقل شده بودند كه كوروش بزرگ بنياد گذار ايران زمين پس از تصرف بابل آنان را به سال 538 پيش از ميلاد به زادگاه خود بازگردانيد و به هزينه ايران شهرشان را از نو ساخت . كوروش به هزينه ايران بنادر فنيقي صيدا و صور( در لبنان امروز ) را كه بابلي ها ويران ساخته بودند باز سازي كرد.

75م:كار نگارش جزئيات ويراني دوم اورشليم را «فلابيوس ژوزفوس» مورخ يهودي كه در آغاز جنگ از اعضاي مقاومت بود در سال 75 ميلادي به پايان رسانيد كه موجود است. جنگ هنگامي آغاز شده بود كه وسپاسيان فرماندار متصرفات روم در شرق مديترانه بود و با بلاش شاه اشكاني ايران مناسبات حسنه داشت، به گونه اي كه در سال 69 ميلادي پس از درگذشت امپراتور روم هنگامي كه جمعي از افسران رومي وي را به عنوان نامزد خود به سناي اين كشور معرفي كردند وسپاسيان به بلاش پيغام فرستاد كه چون در شهر «رم» شهرت چشمگير ندارد ممكن است در صورت راي مثبت سنا، انتخاب او با مخالفت پاره اي از ژنرالها رو به رو شود و از او خواست كه در اين صورت به وي كمك كند كه حقش را بگيرد و بلاش موضوع را به سناي ايران (مهستان) احاله كرد و سناي ايران تصويب كرد كه در صورت درخواست وسپاسيان چهل هزار سوار كماندار كه پياده روم حريف آن نبود به كمك او برود، ولي وسپاسيان پس از راي سناي روم در جلسه مورخ 21 دسامبر 69 ميلادي، با مقاومت رو به رو نشد كه به كمك ايران نياز پيدا كند. با وجود اين، توسط پسر خود تيتوس نامه تشكر آميز به مهستان فرستاد. تيتوس در 19 سپتامبر سال 81 ميلادي از بيماري طاعون درگذشت.

1870م:ناپلئون سوم (لويي ناپلئون) پادشاه وقت فرانسه پس از اين كه نيروهايش در جنگ «سدان» از آلماني ها شكست خوردند، اول سپتامبر 1870 ميلادي تسليم ويلهلم اول شاه پروس شد. ويلهلم كه ارتش او بعدا تا پاريس پيش رفتند در «ورساي» خود را امپراتور همه آلماني ها اعلام كرد و به اين ترتيب، نقشه بيسمارك براي تامين وحدت آلمان با سه جنگ محدود عملي شد و رايش دوم پا به عرصه وجود گذارد.

در جنگ آلمان و فرانسه عده نيروهاي فرانسه 235 هزار و شمار نيروهاي آلمان 380 هزار بود و از استعداد رزمي بيشتري نيز برخوردار بودند. مردم شهر پاريس با وجود تسليم شدن پادشاه فرانسه، دست به يك مقاومت جانانه زدند كه خود تاريخ جالبي دارد و در زمان خود در اين سايت آمده است.

1939م:جنگ جهاني دوم در يكم سپتامبر سال 1939(69 سال پيش، روزي چون امروز) با حمله نظامي آلمان به لهستان آغاز شد. اين جنگ تا يكمين هفته ماه مه سال 1945 در اروپا و تا نيمه آگوست همين سال در خاور دور ادامه يافت و مسكو و واشنگتن را دو آقاي جهان كرد و ....

جنگ، ساعت 5 و 45 دقيقه بامداد يكم سپتامبر آغاز شد و همان روز تا اواخر شب، نيروهاي آلمان دانتزيك (گدانسك) را كه طبق قراردادهاي پايان جنگ جهاني اول، توسط فاتحان از آلمان جدا و به لهستان واگذار شده بود پس گرفتند. حمله نظامي آلمان به لهستان، يك هفته پس از انعقاد پيمان عدم تجاوز آلمان و شوروي آغاز شده بود كه اگر آلمان سال بعد اين پيمان را نقض نكرده بود، جهان در كنترل اين دو قدرت (مسكو و برلين) قرار مي گرفت. متعاقب اين حمله، سوم سپتامبر انگلستان و دومينيونهايش (استراليا، نيوزلاند و ...) و سپس كانادا و افريقاي جنوبي به آلمان اعلان جنگ دادند. فرانسه سوم سپتامبر و شش ساعت بعد از انگلستان به آلمان اعلان جنگ داد ولي جنگ دو کشور از ششم اكتبر آغاز شد. شوروي و اسلواكي نيز از هفدهم سپتامبر به لهستان حمله ور شدند و باقيمانده ارتش لهستان كه از برابر آلمان عقب نشيني كرده بود مجبور به خروج از وطن شد و به روماني و مجارستان پناه برد. لهستان 36 روز پس از آغاز حمله به زانو درآمد و ميان روسيه و آلمان قسمت شد. در جريان جنگ جهاني دوم، لهستان بيش از 20 درصد نفوس خود را از دست داد. لهستان اسلاوتبار قبلا هم قرنها در كنترل روسيه بود و در سال 1944، بازهم اين نظاميان روس بودند كه آن را از دست آلمان خارج ساختند كه تا اواخر دهه 1980 متحد روسيه بود و عضو بلوك شرق. چند سال پس از انحلال بلوك شرق كه با غفلت گورباچف صورت گرفت، لهستان به عضويت اتحاديه نظامي غرب، «ناتو» درآمد و در آگوست 2008 (از فرصتي كه مسئله گرجستان به دست داده بود استفاده كرد) به آمريكا اجازه داد كه در خاك آن كشور پايگاه ضد موشكي و رهگيري مستقر سازد (كه ترديد نيست عملي برضد روسيه است، نه آنطور كه عنوان شده با هدف جلوگيري از رسيدن موشكهاي ايران به شرق آمريكا و نيز انگلستان). دولت لهستان با دادن اين مجوز بارديگر خودرا در معرض حمله ارتش روسيه قرارداده است، ازنوع تعرض نظامي ژنرال پاسكويچ در نيمه اول قرن نوزدهم كه بسيار خشونت آميز بود.

1969م:دسته اي از افسران جوان ليبي به رهبري معمر قذافي يكم سپتامبر 1969 بر ضد ملك ادريس سنوسي پادشاه ليبي كه در سفر خارج بود بپاخاستند و او را بركنار كردند. اين گروه كه تحت تاثير افكار ناسيوناليستي جمال عبدالناصر قرار گرفته بودند بعدا بر شعارهاي خود سوسياليسم اسلامي، اختيارات تنها از آن مردم است و ... را افزودند. قذافي كه از آن زمان تاكنون عملا رهبري جماهيريه ليبي را برعهده دارد سمت رسمي نپذيرفته است.

ليبي پس از شكست ايتاليا در جنگ جهاني دوم، زير نظر انگلستان بود که بعدا اين دولت اختياراتش را به ملک ادريس واگذار كرده بود. دولت آمريكا در آغاز كار به صورتي ناآشگار از انقلاب ليبي حمايت مي كرد ولي از زماني كه قذافي نگاه خودرا به سوي مسكو برگردانيد و پايگاه هوايي آمريكا را در آن كشور برچيد با او درافتاد و از آن پس معارضه دو كشور آغاز شد. در دهه 1980 دولت آمريكا ليبي را متهم به تلاش براي توليد سلاحهاي كشتار جمعي (شيميايي و اتمي) كرد و با يافتن بهانه، به آن كشور حمله هوايي و دريايي برد. اين معارضه تا همين اواخر ادامه داشت كه اخيرا دو دولت به سازش هايي دست يافته اند و .... در سي و نهمين سالروز انقلاب ليبي (يكم سپتامبر 2008)، برلوسكوني نخست وزير ايتاليا كه از روز پيش از آن در بنغازي (ليبي) بود در ملاقات با قذافي و امضاي چند قرارداد حاضر شد كه غرامت اشغال نظامي ليبي توسط ايتالياي موسوليني را بپردازد. اين غرامت معادل پنج ميليارد دلار است كه به اقساط 25 ساله و به صورت سرمايه گذاري پرداخت خواهد شد. موسوليني كه در انديشه احياء امپراتوري روم بود، پيش از جنگ جهاني دوم ليبي را متصرف شده بود. ليبي در طول امپراتوري باستاني روميان «كارتاژ» ناميده مي شد و بيشتر اوقات دركنترل روم بود. هانيبال از كارتاژ بپاخاست و روم را تسخير كرد. يكي از پسران قذافي نام خود را به هانيبال تغيير داده است. پرداخت غرامت به ليبي، درعين حال راه را براي طرح دعاوي ساير كشورها كه اشغال نظامي شده بودند بازكرده است.

2003م:غرق يك زير دريايي اتمي ديگر روسيه در آخرين روز اوت 2003 كه ضمن اين رويداد 9 تن جان باختند نشان داد كه بي اعتنايي روسها در كارهاي دولتي كه از زمان فروپاشي شوروي آغاز شده بود تا آن روز ادامه داشت. زير دريايي 40 ساله «ك ـ 151» كه براي اوراق شدن با يدك كش از پايگاهش در منطقه «برينگ» خارج مي شد به دليل عدم رعايت اصول و قواعد يدك كشي دريايي و بي دقتي كاركنان مربوط غرق شد و از خدمه آن تنها يك نفر زنده ماند و خطر آلودگي محيط نيز وجود داشت. چندي پيش هم زيردريايي اتمي «كورسك» به سبب بي مبالاتي غرق شده بود. همان زمان گفته شده بود که اخراج فرماندهان و يا منع يدك كردن كشتي هاي نظامي از رده خارج شده، تا زماني كه روانشناسي كاركنان اصلاح نشود مانع ادامه اين حوادث نخواهد شد. برخي از افسران بازنشسته روسيه گفته بودند: آيا مقامات ميهن ما (روسيه) مي دانند كه در آمريكا هنوز كشتي هاي نظامي بازنشسته دوران جنگ جهاني دوم را براي روز مبادا نگهداري مي كنند؟. اين وسائلي كه نام «قراضه» بر آنها نهاده اند و روزگاري مايه غرور مردم شوروي بودند از سرمايه هاي ملي روسها هستند كه خود را از رفاه محروم ساختند تا اين وسائل ساخته شود و به آنان غرور بخشد.

2003م:در پي افزايش مرگ و مير از گرما در فرانسه كه جمع تلفات آن در اوت 2003 به 12 هزار تن رسيد؛ از « ژان فرانسوا ماتي» وزير بهداري وقت فرانسه خواسته شده بود كه كناره گيري كند، زيرا كه سرعت مقابله او با اين وضعيت كافي نبود. در آن زمان«گزارش خلاف واقع دادن» هم بر اتهامات اين وزير اضافه شده است. وي در زماني كه عده مردگان از گرما از يازده هزار نفر تجاوز كرده بود گفته بود كه تنها 1500 تا سه هزار نفر مرده اند!. او اول سپتامبر 2003 در حالي كه بازهم گزارش از مرگ و مير از گرما مي رسيد گفت كه كناره گيري نمي كند!.

2004م:يکم سپتامبر 2004 چند چچني مسلح در شهر بسلان Beslan در Ossetia اوستياي شمالي (جنوب روسيه) وارد ساختمان يک مجتمع آموزشي شدند و دانش آموزان، معلمان و پدران و مادران دانش آموزان را در تالار مجتمع به گروگان گرفتند. اول سپتامبر روز گشايش مدارس (آغاز سال تحصيلي) در روسيه است و "روز دانش" نام دارد. به همين جهت پدر و مادر دانش آموز نيز با او به مدرسه مي رود تا در مراسم نخستين روز سال تحصيلي شرکت کند.

اين گروگانگيري به خشومت انجاميد و با ورود پليس روسيه به داخل تالار و انفجار و تيراندازي طرفين 385 تن کشته و 785 نفر ديگر مجروح شدند.

1687: هنري مور Henry More فيلسوف انگليسي که از فلاسفه نئو پليتونيک (افلاتوني نوين) بود در 73 سالگي درگذشت.

1715: لوئي چهاردهم پادشاه فرانسه که 72 سال سلطان اين کشور بود درگذشت. دوران سلطنت او بيش از هرپادشاه ديگر اروپا طول کشيده بود. او موفق شد که به حکومت فئودالها (اشراف) در فرانسه پايان دهد و قدرت را در پايتخت متمرکز سازد. از وقايع دوران سلطنت او يکي هم امضاي يک پيمان دوستي با ايران (دولت صفويه) بود.

1951: آمريکا، استراليا و نيوزيلند يک پيمان دفاع مشترک امضا کردند که به آنزوس ANZUS معروف شده است.

1914: شهر سن پترزبورگ روسيه به پتروگراد تغيير نام داد. نام اين شهر بعدا لنينگراد شد که پس از فروپاشي شوروي به نام نخست خود سن پترزبورگ بازگشت داده شده است. اين شهر به دست پتر يکم، تزار روسيه ساخته شده است.

1983: نيروي هوايي شوروي يک هواپيماي مسافربر خطوط هوايي کره جنوبي را که در مسير خود از آمريکا به کره وارد قلمرو شوروي شده بود سرنگون ساخت. در اين رويداد 269 تن سرنشينان اين هواپيما (پرواز 007) کشته شدند. لاورنس مک دونالد عضو کنگره آمريکا يکي از مسافران اين هواپيما بود.

1991: ازبکستان از شوروي جدا شد و اعلام استقلال کرد. بنابراين، يکم سپتامبر روز ملي جمهوري ازبکستان است.