آیا می دانید ثواب انفاق چیست؟
- مجموعه: متفرقه دینی
انفاق کردن چگونه باید باشد ؟
ثواب انفاق و کمک به نیازمندان
انفاق چیست؟
اصطلاح انفاق در قرآن و کتب اسلامی به معنی بخشش مال به فقیران برای کسب رضای خداوند است و در نزد عارفان به منزله کمال بخشش است. انفاق از ریشه «ن-ف-ق» است که به گفته راغب در مفردات به معنی «کم شدن» است.
یکی از موارد رضایت و قرب الهی و دستیابی به بهشت، انفاق کردن است.
انفاقی خير و نيكو است كه انسان، بهترين و ارزشمندترين مال خود را در راه خدا بدهد: «لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّي‌َ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّون‌َ؛ هرگز به نيكی و نيكوكاری نمی رسيد، مگر آن كه از آن چه دوست می داريد در راه خدا انفاق كنيد». امام صادق (ع) شكر صدقه می داد. به ايشان عرض شد : آيا شكر صدقه می دهيد؟ فرمود: آری، شكر را از هر چيز ديگری بيشتر دوست دارم و از اين رو خوش دارم آن چه را بيشتر دوست دارم صدقه دهم.
خداوند در آیه 267 سوره بقره برای انفاق کردن اشاره کرده است که باید از مالی انفاق کرد که حلال باشد:
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَنْفِقُوا مِنْ طَيِّباتِ ما کَسَبْتُمْ وَ مِمَّا أَخْرَجْنا لَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَ لا تَيَمَّمُوا الْخَبيثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَ لَسْتُمْ بِآخِذيهِ إِلاَّ أَنْ تُغْمِضُوا فيهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَميدٌ»
«ای کسانی که ایمان آورده اید! از قسمتهای پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت) به دست آورده اید و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان) انفاق کنید و برای انفاق به سراغ قسمت های ناپاک نروید در حالی که خود شما (به هنگام پذیرش اموال) حاضر نیستید آنها را بپذیرید مگر از روی اغماض و کراهت، و بدانید خداوند، بی نیاز و شایسته ستایش است.»
بهترین نوع انفاق کدام است؟
بهترین زمانی که انسان می تواند انفاق کند در مورد افراد نیازمندی است که موانعی برای اشتغال و تجارت آن ها به وجود آورده است. آن ها افراد آبرومندی هستند و از کسی گدایی نمی کنند و حتی به گونه ای زندگی می کنند که به نظر می رسد افراد بی نیازی باشند. به قول معروف با سیلی صورت شان را سرخ نگه می دارند. آیه 273 سوره بقره به همین نکته اشاره دارد:
«لِلْفُقَراءِ الَّذينَ أُحْصِرُوا في سَبيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ»
«(صدقات) از آن فقیرانی است که در راه خدا (مانند جهاد یا غارت رفتن اموال یا بیماری مزمن یا تحصیل علم) گرفتار آمده اند، نمی توانند (برای تحصیل معاش خود) هیچ گونه در روی زمین سفر کنند، فرد ناآگاه آنها را از شدت محافظتی که دارند توانگر می پندارد آنها را از سیمایشان می شناسی از مردم به اصرار چیزی نمی خواهند. و هر چه از مال انفاق کنید مسلّما خداوند به آن داناست.»
انفاق کردن چیست ؟
آیا انفاق کردن علنی اما بدون منت باشد؟
خداوند بر این نکته بسیار تاکید کرده است که اگر صدقات را علنی پرداخت کنید مسلما سبب تشویق دیگران به این کار خیر خواهد شد و از طرفی مایه دلگرمی فقرا خواهد بود. ولی انفاق پنهانی نسبت به انفاق آشکار کمتر در معرض گناهانی مانند ریا، منت و اذیت فرد نیازمند است. در ضمن در انفاق پنهانی آبروی فرد نیازمند حفظ می شود و احساس خفت و خاری نمی کند. در آیه 271 سوره بقره به این نکته اشاره شده است:
«إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَ إِنْ تُخْفُوها وَ تُؤْتُوهَا الْفُقَراءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَکُمْ وَ يُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَيِّئاتِکُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبيرٌ»
«اگر صدقه ها (ی مستحبی) را آشکار سازید کاری نیکوست و اگر آنها را پنهان دارید و به فقرا بدهید آن برای شما بهتر است و (خداوند) از گناهانتان می زداید و خداوند به آنچه می کنید آگاه است.»
خداوند در سوره ی بقره آیه 264، انفاق همراه با منت را مانند لایه نازکی از خاک بر سنگ سخت می داند. اگر در این خاک، بذری هم قرار بگیرد هرگز نمی روید بلکه پس از بارانی تند هیچ اثری از آن باقی نخواهد ماند:
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذي کَالَّذي يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَيْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلي شَيْءٍ مِمَّا کَسَبُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْکافِرينَ»
«ای کسانی که ایمان آورده اید، صدقه های خود را با منت آزردن باطل نکنید، مانند کسی که مال خود را به ریا و خودنمایی به مردم انفاق می کند و به خدا و روز واپسین ایمان ندارد، که مثل او مثل سنگ سخت و صافی است که خاکی (اندک) بر آن نشسته، پس باران تند و درشتی به آن برسد و آن را سنگی صاف (و بدون خاک و گیاه) واگذارد (صدقه او نظیر آن خاک است. و ریاکاران) به چیزی از آنچه کسب کرده اند دست نمی یابند و خداوند مردم کافر را هدایت نمی کند.»
انفاق کسانی که برای رضای خدا مالشان را می بخشند مانند باغی است که در جایی مرتفع بنا شده است. اگر به چنین باغی باران شدیدی برسد محصولش دوبرابر می شود و اگر بارانی هم نرسد باز محصول خودش را خواهد داشت.
چرا در هنگام انفاق کردن دست و دلمان می لرزد؟
همانطور که گفتیم و می دانید انفاق از مستحبات است و شیطان هم با این امور مخالف است. مسلما در زمانی که انسان قرار است انفاق کند شیطان بیکار نخواهد نشست و به فکر وسوسه کردن او است. چه وسوسه ای از این قوی تر که فرد انفاق کننده را از فقری که ممکن است در آینده به سراغش بیاید بترساند. آیه 268 سوره بقره به این نکته اشاره دارد:
«الشَّيْطانُ يَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُکُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ يَعِدُکُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ»
«شیطان، شما را (به هنگام انفاق) وعده فقر و تهیدستی می دهد و به فحشا (و زشتیها) امر می کند ولی خداوند وعده «آمرزش» و «فزونی» به شما می دهد و خداوند قدرتش وسیع و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعده های خود وفا می کند.)»
ثواب انفاق چیست ؟
ثواب انفاق کردن چیست؟
انفاق از جمله معامله هایی است که انسان با خداوند انجام می دهد و هیچ وقت ضرر نمی کند. خداوند میزان سود انفاق را از دو برابر تا هفتصد برابر بیان کرده است که میزان سود بستگی به میزان شایستگی فرد دارد. در آیه 261 سوره بقره آمده است :
«مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ في سَبيلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ في کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَ اللَّهُ يُضاعِفُ لِمَنْ يَشاءُ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَليمٌ»
«کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می کنند همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه، یکصد دانه باشد و خداوند آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد) دو یا چند برابر می کند و خدا (از نظر قدرت و رحمت) وسیع و (به همه چیز) داناست.»
انفاق در تنگدستی، سبب ورود به بهشت می شود:
خداوند در سوره ی آل عمران، آیه ی 133 و 134 می فرماید :
«وَسَارِعُوا إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ (133) الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (134)» «و برای نیل به آمرزشی از پروردگار خود و بهشتی که پهنایش (به قدر) آسمانها و زمین است (و) برای پرهیزگاران آماده شده است بشتابید همانان که در فراخی و تنگی انفاق می کنند و خشم خود را فرو می برند و از مردم در می گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.»
انفاق، سبب آمرزش می شود:
خداوند در سوره بقره آیه ی 271 می فرماید :
«إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ ۖ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۚ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ» اگر انفاق هاى خود را در راه خدا آشكار سازيد خوب است و اگر آن را پنهان داريد و به فقرا بدهيد به سود شما است و از گناهانتان مى بخشد »
از پاداش بزرگی برخوردار است:
در سوره ی حدید آیه 7 خداوند فرمودند :
«آمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَأَنْفِقُوا مِمَّا جَعَلَكُمْ مُسْتَخْلَفِينَ فِيهِ ۖ فَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَأَنْفَقُوا لَهُمْ أَجْرٌ كَبِيرٌ» به خدا و پيامبر او ايمان آوريد و از آن چه شما را در(استفاده از) آن جانشين كرده است انفاق كنيد؛ زيرا كسانی از شما كه ايمان آورده و انفاق كنند پاداش بزرگی خواهند داشت». به راستی اين چه پاداش عظيم و بزرگی است كه خدای با اين عظمت آن را بزرگ می شمرد؟!
انفاق، معامله ای پر سود با خداوند است:
خداوند در سوره ی فاطر آیه ی 29 آورده است :
«إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ» كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى كنند، و نماز را بر پا مى دارند، و از آنچه به آنها روزى داده ايم در پنهان و آشكار انفاق مى كنند، آنها اميد تجارتى دارند كه نابودى و فساد و كساد در آن نيست»
گردآوری : بخش مذهبی بیتوته
